Salta al menu principale di navigazione Salta al contenuto principale Salta al piè di pagina del sito

V. 20 (2021)

Artykuły naukowe

Le istanze della teoria del gender e dell’ortodossia cattolica. È possibile un dialogo?

Pubblicato: 2021-12-31

Abstract

Teoria gender wyraża pogląd, że płeć każdej osoby jest społecznie i kulturowo konstruowana, ma charakter performatywny, kreowany poprzez uczenie się zachowań na podstawie zróżnicowanych ról i stereotypów społecznych. W tej perspektywie różnica fizyczna (dymorfizm, określany słowem płeć) zostaje zminimalizowana, a element kulturowo-społeczny (gender) zostaje maksymalnie podkreślony i uznany za podstawowy, co w konsekwencji ukazuje tożsamość osobową i intymność afektywną jako radykalnie niezależną od różnicy biologicznej między mężczyzną a kobietą.

Artykuł, wychodząc od korzeni historycznych teorii gender, zakotwiczonych w myśli feministycznej i filozofii poststrukturalistycznej, ukazuje jej stopniowe przekształcenie się w swoistą ideologię, zdolną do określania agendy politycznej na forum międzynarodowym. Przedstawia również nauczanie Kościoła Katolickiego w kwestii gender, podkreślając, że różnica płci nie jest pomyłką ani wadą, ale darem bożym, zaś komplementarność płci nie ma być źródłem nierówności czy wyzysku, ale sprzyjać wzajemnemu ubogaceniu i przyczynić się do współpracy mężczyzny i kobiety w bożym planie zbawienia.

W swojej końcowej części artykuł przedstawia intuicje dokumentu „«Mężczyzną i kobietą ich stworzył». Z myślą o drodze dialogu na temat kwestii gender w edukacji” wydanego w 2019 roku przez Kongregację ds. Edukacji Katolickiej, który otwiera drogę dialogu w sferze edukacji i dziedzinie studiów genderowych promujących głębsze zrozumienie sposobów, w jakie przeżywa się w poszczególnych kulturach różnicę płci między mężczyzną a kobietą. W odniesieniu do tego typu badań możliwe jest otwarcie się na słuchanie, argumentację i na propozycje, które pozwolą ukazać antropologiczną wizję człowieka jako osoby, ukierunkowanej do pełnej realizacji swej tożsamości seksualnej w kontekście powołania do daru z siebie.

Riferimenti bibliografici

Aucone D., La questione gender, Una sfida per un’antropologia duale, in: https://www.dominicanes.it/predicazione/meditazioni/580-la-questione-gender.html. [23. 04. 2021].

Benedetto XVI, Discorso alla Curia Romana in occasione della presentazione degli auguri natalizi, Sala Clementina, 22. 12. 2008, http://w2.vatican.va/content/benedict-xvi/it/speeches/2008/december/documents/hf_ben-xvi_spe_20081222_curia-romana.html [22. 04. 2021].
Benedetto XVI, Discorso alla presentazione degli auguri natalizi della Curia Romana, Città del Vaticano, Sala Clementina, 21. 12. 2012, http://w2.vatican.va/content/benedict-xvi/it/speeches/2012/december/documents/hf_ben-xvi_spe_20121221_auguri-curia.html [19. 04. 2021].

Butler J., Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity, Abingdon-on-Thames: Routledge 1990.

Butler J., Questioni di genere. Il femminismo e la sovversione dell’identità, Roma-Bari: Laterza 2013.

Commento del Prof. Roberto Zappalà sul nuovo documento Maschio e femmina li creò. Per una via di dialogo sulla questione del gender nell’educazione (9 febbraio 2019). http://www.educatio.va/content/cec/it/congregazione-per-l-educazione-cattolica/attivita/commento-del-prof--roberto-zappala-sul-nuovo-documento-maschio-e.html [26. 10. 2021].

Congregazione per l’Educazione Cattolica (degli Istituti di Studi), «Maschio e femmina li creò». Per una via di dialogo sulla questione del gender nell’educazione, Città del Vaticano 2. 02. 2019, http://www.educatio.va/content/dam/cec/Documenti/19_0996_ITA.pdf [23. 04. 2021].

Congregazione per la Dottrina della Fede, Lettera ai Vescovi della Chiesa Cattolica sulla collaborazione dell’uomo e della donna nella Chiesa e nel mondo, Città del Vaticano, 31. 05. 2004, http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20040731_collaboration_it.html [20. 04. 2021].

De Beauvoir S., Le Deuxième Sexe, t. I-II, Paris: Gallimard 1949.

Engels F., Der Ursprung der Familie, des Privateigentums und des Staats: Im Anschluss an Lewis H. Morgan's Forschungen, Zurich: Verlag der Schwizerichen Volksbuchhandlung 1884.

Firestone S., La dialettica dei sessi. Autoritarismo maschile e società tardo-capitalistica, Firenze-Rimini: Guaraldi 1974.

Firestone S., The Dialectic of Sex: The Case for Feminist Revolution, New York: William Morrow and Company. 1970.

Francesco, Conferenza stampa durante il volo di ritorno da Panama, Volo papale, 29. 01. 2019, http://www.vatican.va/content/francesco/it/speeches/2019/january/documents/papa-francesco_20190127_panama-volo-ritorno.html [22. 04. 2021].

Francesco, Discorso ai Vescovi di Porto Rico in visita “ad limina Apostolorum”, Città del Vaticano, Domus Santa Marta, 8. 06. 2015, http://w2.vatican.va/content/francesco/it/speeches/2015/june/documents/papa-francesco_20150608_adlimina-porto-rico.html [20. 04. 2021].

Francesco, Discorso alla comunità accademica del Pontificio Istituto “Giovanni Paolo II” per studi su matrimonio e famiglia, Città del Vaticano, Sala Clementina, 27. 10. 2016, http://w2.vatican.va/content/francesco/it/speeches/2016/october/documents/papa-francesco_20161027_pontificio-istituto-gpii.html [22. 04. 2021].
Francesco, Discorso durante l’incontro con i giovani sul Lungomare Caracciolo, Napoli, 21. 03. 2015. https://w2.vatican.va/content/francesco/it/speeches/2015/march/documents/papa-francesco_20150321_napoli-pompei-giovani.html [20. 04. 2021].

Francesco, Discorso durante l’Udienza Generale, Piazza San Pietro, 15 04. 2015, http://w2.vatican.va/content/francesco/it/audiences/2015/documents/papa-francesco_20150415_udienza-generale.html [20. 04. 2021].

Francesco, Esortazione apostolica post-sinodale “Amoris Laetitia” sull’amore nella famiglia, 19. 03. 2016, http://w2.vatican.va/content/francesco/it/apost_exhortations/documents/papa-francesco_esortazione-ap_20160319_amoris-laetitia.html [21. 04. 2021].

Francesco, Lettera Enciclica “Laudato Si’” sulla cura della casa comune, 24. 05. 2015. http://w2.vatican.va/content/francesco/it/encyclicals/documents/papa-francesco_20150524_enciclica-laudato-si.html [20. 04. 2021].

Francesco, Udienza ai partecipanti alla XXIII Assemblea Generale dei Membri della Pontificia Accademia per la Vita, Città del Vaticano, 5. 10. 2017. https://press.vatican.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2017/10/05/0667/01469.html [23. 04. 2021].

Fumagalli A, La questione gender. Una sfida antropologica, Brescia: Queriniana 2015.

Fusina A., Unisex: la creazione dell’uomo senza identità, 12. 03. 2014, https://vitanascente.blogspot.com/search?q=Marletta [20. 04. 2021].

Genere: la costruzione sociale del femminile e del maschile, ed. Piccone S., Saraceno Ch., Bologna: il Mulino 1996.

Gentili C., La cultura “gender” e la Dottrina Sociale della Chiesa, In: Bene Comune, 6, 2014. https://www.benecomune.net/rivista/numeri/giugno-2014-qualcosa-del-genere/la-cultura-gender-e-la-dottrina-sociale-della-chiesa/ [24. 10. 2021].

Glendon M. A., What happened at Beijing, 1996, https://www.firstthings.com/article/1996/01/005-what-happened-at-beijing [17. 03. 2021].

Hawkes G., A Sociology of Sex and Sexuality, Buckingham-Philadelphia: Open University Press 1996.

L’Osservatore Romano, La teoria del «gender» nega che l’umanità sia divisa tra maschi e femmine, 10. 02. 2011, http://www.osservatoreromano.va/it/news/rincorrendo-lutopia-delluguaglianza [25. 03. 2021].

La Nuova Bussola Quotidiana, O’Leary: il gender, rovesciamento della realtà, 12. 04. 2013, http://www.lanuovabq.it/it/oleary-il-gender-rovesciamento-della-realta [29. 03. 2021].

Lévi-Strauss, C. Antropologia strutturale, Milano: Feltrinelli 1966.

Money J., Hampson J., Hampson J., Hermaphroditism: Recommendations concerning assignment of sex, change of sex, and psychologic management, “Bulletin of the Johns Hopkins Hospital”, 97(1955)4. p. 284-300.

O’Leary D., The Gender Agenda: Redifining Equality, Lafayette: Vital Issues Press 1997.

Oakley A., Sex, Gender and Society, London: Maurice Temple Smith 1972.

Parlamento Europeo, Risoluzione del Parlamento europeo del 24 maggio 2012 sulla lotta all’omofobia in Europa, https://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P7-TA-2012-0222+0+DOC+XML+V0//IT [17. 03. 2021].

Perucchietti E., Marletta G., Unisex. La creazione dell’uomo «senza identità», Bologna: Arianna Editrice 1997.

Pontificio Consiglio per la Famiglia, Famiglia, matrimonio e “unioni di fatto”, Città del Vaticano, 26. 07. 2000, http://www.vatican.va/roman_curia/pontifical_councils/family/documents/rc_pc_family_doc_20001109_de-facto-unions_it.html [20. 04. 2021].

Priulla G., C’è differenza. Identità di genere e linguaggi: storie, corpi, immagini e parole, Milano: Franco Angeli Edizioni. 2013.

Ravasi G., Sesso e gender senza pregiudizi, Il sole 24 ore, 18. 10. 2015, https://www.ilsole24ore.com/art/cultura/2015-10-18/sesso-e-gender-senza-pregiudizi-081712.shtml?uuid=ACC1DfIB [24. 10. 2021].

Rubin G., The traffic in women: Notes on the ‘political economy’ of sex, in: Toward an Anthropology of Women, ed. R. Reiter, New York: Monthly Review Press 1975, p. 157–210.

Sala stampa della Santa Sede, Dialogo del Santo Padre con i Vescovi della Polonia, Kraków, 27. 07. 2016, https://press.vatican.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2016/08/02/0568/01265.html#it [21. 04. 2021].

Stoller R., Sex and Gender: On the Development of Masculinity and Femininity, New York: Science House 1968.

Tornielli A., Versaldi: “Sul gender dobbiamo dialogare senza rinunciare alla nostra identità”, https://www.vaticannews.va/it/vaticano/news/2019-06/documento-vaticano-gender-intervista-cardinale-versaldi.html [23. 04. 2021].

Urbančok M., Integrita života rodiny v perspektíve ocenenia sekulárnej dimenzie, in: Zborník zo Sympózia Profamily 2018 „Finančné a nefinančné stabilizátory rodiny“. Ed. L. Csontos, M. Šmidová, Trnava : Dobrá kniha 2018, p. 64-75.

Urbančok M, Otvorené etické otázky 50. rokov od encykliky Humanae vitae. “Viera a život”, 4/2018, p. 3-11

XIV Assemblea Generale Ordinaria del Sinodo dei Vescovi, Relazione finale, La vocazione e la missione della famiglia nella Chiesa e nel mondo contemporaneo, Città del Vaticano, 24. 10. 2015. http://www.vatican.va/roman_curia/synod/documents/rc_synod_doc_20151026_relazione-finale-xiv-assemblea_it.html [21. 04. 2021].
Zammuner V. K., Identità di genere e ruoli sessuali, in: Dizionario di psicologia dello sviluppo, ed. S. Bonino, Torino: Einaudi 2000, p. 339-344.

Downloads

I dati di download non sono ancora disponibili.