Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 118 (2012): Nasza Przeszłość

Artykuły

Duchowieństwo ziemi lubawskiej w walce o naukę religii w języku polskim podczas strajku szkolnego w latach 1906-1907

  • Roman Jurkowski
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2012.118.5-35  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.2012

Abstrakt

Duchowieństwo katolickie Ziemi Lubawskiej mocno zaangażowało się w walkę z germanizacją w zaborze pruskim. Aktywnie włączyli się w walkę o prawo do nauczania religii w języku polskim. Poparli także strajk szkolny w latach 1906-1907, opublikowali odezwę do swoich parafian 11 listopada 1906 r., w której zatwierdzili prawo polskich katolików do nauki religii w języku ojczystym. Za wygłoszenie apelu ośmiu proboszczów z 11 parafii dekanatu lubawskiego zostało skazanych na karę pozbawienia wolności na miesiąc w procesie lubawskim. Niniejszy artykuł przybliża okoliczności wystosowania apelacji, przebieg procesu oraz reakcję katolickich mieszkańców Lubawy dekanatu na te wydarzenia.

Bibliografia

  1. Bukowski A., Strajk szkolny na Pomorzu Gdańskim w latach 1906-1907, [w:] Studia i materiały do dziejów Wielkopolski i Pomorza, T. III, 1957, z. 1, s. 80-110. [Google Scholar]
  2. Burzyńska - Wentland L., Strajki szkolne w Prusach Zachodnich w latach 1906-1907, Gdańsk 2009. [Google Scholar]
  3. Directorium Divisi Officii et Missarum in Usum Universi Cleri Dioecesis Culmensis Auctoritate et Mandato Illustrissimi ac Revendissimi Domini Augustini Rosentreter dei Miseratione et S. Seidis Apostolicae Gratia Episcopi Culmensis. SS Theologiae Doctoris Juxta Kalendarium Perpetum a. S.R.C. d. 11. Februari 1886 Approbatum. Editum pro Anno MCMVII , Gedani 1907. [Google Scholar]
  4. Jurkowski R., Czesław Jankowski przeciw Henrykowi Sienkiewiczowi w prasie wileńskiej, w 1906 roku, czyli o tym, że lepiej nie walczyć z autorytetami, szczególnie wtedy, gdy występują w słusznej sprawie. „Mrągowskie Studia Humanistyczne”. Nowa seria, t. 1(10), 2014, s. 116-134. [Google Scholar]
  5. Jurkowski R., Proces księży lubawskich w 1907 r. Próba rekonstrukcji przebiegu procesu w oparciu o sprawozdania prasowe [w:] Od antyku do współczesności, pod redakcją Anny Kołodziejczyk i Krzysztofa Łożyńskiego, Olsztyn 2012, s. 185-220. [Google Scholar]
  6. Mross H., Słownik biograficzny kapłanów Diecezji Chełmińskiej wyświęconych w latach 1821-1920, Pelplin 1995. [Google Scholar]
  7. Ruczyński T., Strajk szkolny w latach 1906-1907 w byłym zaborze pruskim (Ze szczególnym uwzględnieniem powiatu lubawskiego), „Przegląd historyczno-oświatowy”, R. 22, 1979, z. 1 (styczeń-marzec), s. 77-90. [Google Scholar]
  8. Ruczyński,T. Strajk szkolny 1906/1907 roku na terenie byłego powiatu lubawskiego, „Gdańskie Zeszyty Humanistyczne, Prace Pomorzoznawcze, R. 10, 1967, nr 15, s. 303-313. [Google Scholar]
  9. Szews J., Język polski w szkolnictwie średnim Pomorza Gdańskiego latach 1815-1920, Gdańsk 1975. [Google Scholar]
  10. Szews J., Sprawa polska w progimnazjum lubawskim (1873-1920), „Gdańskie Zeszyty Humanistyczne. Pedagogika. Psychologia. Historia wychowania”, R. 9, 1966, z. 1, s. 63-78. [Google Scholar]
  11. Szews J., Filomaci pomorscy. Tajne związki młodzieży polskiej na Pomorzu Gdańskim w latach 1830-1920, Warszawa 1992. [Google Scholar]
  12. Szews J., Słownik biograficzny Ziemi Lubawskiej 1244-2000, t. 1, Lubawa 2000. [Google Scholar]
  13. Szews J., Słownik biograficzny Ziemi Lubawskiej 1244-2005, t.. 2, Lubawa 2005. [Google Scholar]
  14. Szews J., Słownik biograficzny Ziemi Lubawskiej 1244-2008, t. 3, Lubawa 2009. [Google Scholar]
  15. Szews J., Udział duchowieństwa katolickiego w obronie języka polskiego w okresie strajku szkolnego na Pomorzu w latach 1906-1907, „Miesięcznik Archidiecezji Gdańskiej”, R. 25, 1981, nr 9-10-11, s. 258-269. [Google Scholar]
  16. Śliwiński J., Studia z dziejów Lubawy i okolic do 1939 roku, Olsztyn 1996. [Google Scholar]
  17. Śliwiński J., Lubawa. Z dziejów miasta i okolic, Olsztyn 1982. [Google Scholar]
  18. Śliwiński J., Z dziejów walki o język i szkołę polską w Lubawie w okresie zaborów, „Przegląd historyczno-oświatowy”, R. 26, 1983, z. 1, s. 67-79. [Google Scholar]
  19. Wajda K., Społeczeństwo polskie i kościół katolicki na Pomorzu, a państwo pruskie w latach 1860-1914, „Studia Pelplińskie”, t. 16, 1985. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.