Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 117 (2012): Nasza Przeszłość

Artykuły

Rola kapituły katedralnej poznańskiej w dziejach Akademii Lubrańskiego w XVII i XVIII wieku

  • Michał Nowicki
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2012.117.187-203  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2012

Abstrakt

Poznańska kapituła katedralna wykazywała duże zainteresowanie akademią co najmniej od połowy XVIII wieku, zwłaszcza w trudnych czasach wojen i zniszczeń. Łączyło to katedrę ze środowiskiem akademickim: profesorowie wygłaszali publiczne przemówienia podczas różnych uroczystości i w dniu patronów katedry, zajmowali zaszczytne miejsca w procesjach czy ważnych urzędach w diecezji. Czasem jednak rozdział musiał zapobiegać nadużywaniu przywilejów, jak w przypadku dyrektora akademii, który nadużywał przywileju noszenia mantoletu. Duży udział kapituły katedralnej w funkcjonowaniu akademii był przez uczelnię sukcesywnie zmniejszany. Przede wszystkim martwą literą pozostawał od początku wybór dyrektora akademii, w którym mieli uczestniczyć prowizorzy – uczelnia zawsze wysyłała swojego wybranego kandydata, który został symbolicznie zaakceptowany przez kapitułę. Faktem pozostaje, że ze względu na praktykę uczelni, kapituła utraciła szereg prerogatyw w odniesieniu do uczelni akademickiej. Jednak bliższe powiązanie z uniwersytetem doprowadziło do większej autonomii akademii, ponieważ niektóre uprawnienia przejęło jej zwołanie profesorów.

Bibliografia

  1. Collegii Academici Lubransciani Posnaniensis statuta, Archiwum Teologiczne: pismo czasowe, poświęcone oświeceniu i zbudowaniu religijnemu 1 (1836), z. 2, s. 211-220. [Google Scholar]
  2. Kronika Jezuitów poznańskich (młodsza), t. I: 1570-1653, oprac. L. Grzebień SJ, J. Wiesiołowski, Poznań 2004, s. 239. [Google Scholar]
  3. Łukaszewicz J., Historya szkół w Koronie i w Wielkiem Księstwie Litewskiem od najdawniejszych czasów aż do roku 1794, t. III, Poznań 1851, s. 489-498; [Google Scholar]
  4. Mazurkiewicz K., Akademia Lubrańskiego w Poznaniu, Wiadomości dla Duchowieństwa 1926, z. 7-9. [Google Scholar]
  5. Mazurkiewicz K., Benedykt Herbest: pedagog-organizator szkoły polskiej XVI wieku, kaznodzieja-misjonarz doby reformacji, Poznań 1925. [Google Scholar]
  6. Nowacki J., Akademia Lubrańskiego, Kronika Miasta Poznania 1999, nr 2: Jan Lubrański i jego dzieło (przedruk z: Idem, Dzieje archidiecezji poznańskiej, t. II, Archidiecezja poznańska w granicach historycznych i jej ustrój, Poznań 1964, s. 678-702). [Google Scholar]
  7. Nowacki J., Seminarium duchowne, [w:] J. Nowacki, L. Piechnik, W. Hozakowski, Dzieje Seminarium Duchownego w Poznaniu w latach 1564-1939, Poznań 2006, s. 31. [Google Scholar]
  8. Piechnik L. SJ, Jezuickie seminaria diecezjalne w Polsce (1564-1773), [w:] Z dziejów szkolnictwa jezuickiego w Polsce. Wybór artykułów, oprac. J. Paszenda SJ, Kraków 1994, s. 94 i n. [Google Scholar]
  9. Piechnik SJ L., Seminarium Diecezjalne w Poznaniu w latach 1564-1614. Okres jezuicki, [w:] J. Nowacki, L. Piechnik, W. Hozakowski, Dzieje Seminarium Duchownego w Poznaniu w latach 1564-1939, Poznań 2006, s. 96-101, 111-118. [Google Scholar]
  10. Początki Akademji Lubrańskiego w Poznaniu (1519-1535). Przyczynek do dziejów rozwoju nauk humanistycznych w Polsce, Poznań 1921. [Google Scholar]
  11. Skoczyński P., Kapitalista w ekonomii niebieskiej [...] Jan Kanty [...], Posnaniae 1745. [Google Scholar]
  12. Statuta Akademii Lubrańskiego z 1619 roku, tłum. A. Pawlaczyk, Kronika Miasta Poznania 1999, nr 2: Jan Lubrański i jego dzieło. [Google Scholar]
  13. Zalaszowski M., Ius Regni Poloniae, authore Nicolao Zalaszowski, [t. I], Posnaniae 1700, p. 609 i n. [Google Scholar]
  14. Załęski SJ S., Jezuici w Polsce, t. II: Praca nad spotęgowaniem ducha wiary i pobożności. 1608-1648, Lwów 1901, s. 144 i n. [Google Scholar]
  15. Żołądź-Strzelczyk D., Academia Lubransciana, Kronika Miasta Poznania 1999, nr 2: Jan Lubrański i jego dzieło, s. 148; J. Topolski, Z tradycji uniwersyteckich Poznania: Akademia Lubrańskiego, [w:] Alma Mater Posnaniensis. W 80. rocznicę utworzenia Uniwersytetu w Poznaniu, red. P. Hauser, T. Jasiński, J. Topolski, Poznań 1999, s. 38. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.