Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 105 (2006): Nasza Przeszłość

Artykuły

Stosunek duchowieństwa i świeckich do Akcji Katolickiej w międzywojennej diecezji łomżyńskiej

  • Wojciech Guzewicz
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2006.105.231-246  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2006

Abstrakt

Akcja Katolicka była największą organizacją katolicko-społeczną w międzywojennej diecezji łomżyńskiej. W ciągu niespełna ośmiu lat działalności zdołała zbudować solidne struktury, na które składały się dwie powiązane ze sobą instytucje: instytuty (DIAK, DAK, PAK) i stowarzyszenia (odziały stowarzyszeń). Ponadto udało się jej zgromadzić katolików czterech stanów: młodzież męską i żeńską, mężczyzn i kobiety, łącznie kilkanaście tysięcy wiernych. W 1938 r. do KSK należało 7338 członkiń, do KSMŻ – 7348 członkiń, do KSM – 5579 członków, a do KSMM – 4778 członków. Wszystkie ze stowarzyszeń – poza wewnętrzną pracą formacyjną – zajmowały się następującymi zadaniami apostolskimi: krzewieniem katolickiego „ducha apostolskiego” i „zrozumienie spraw państwowych”, troską o znajomość i praktykę miłosierdzia chrześcijańskiego, szerzeniem oświaty i nauki, zasad higieny i wychowania fizycznego, popieraniem ruchu trzeźwości oraz przeprowadzaniem przysposobienia wojskowego, zawodowego, rolniczego.
Zasadniczą rolę w Akcji Katolickiej odgrywali księża. Wielu z nich zapisało się nawet złotymi zgłoskami w tej formie pracy duszpasterskiej, choć stopień aktywności poszczególnych duchownych był niejednakowy. Obok księży zdecydowanie popierających Akcję Katolicką byli duchowni, którzy odnosili się do nowej organizacji z pewnym niedowierzaniem, a nawet niechęcią i wrogością. Niemniej jednak również ci kapłani, choć początkowo sceptycznie podchodzili do Akcji Katolickiej, po upływie czasu widzieli w tej formie życia religijnego skuteczny sposób na integrację i wychowanie społeczeństwa.
Biernie, a niekiedy nawet niechętnie Akcja Katolicka przyjmowana była przez część mieszkańców wsi. Byli oni wprawdzie szczerze przywiązani do religii i Kościoła, ale ich wiara, mało pogłębiona, łączyła się z praktykowaniem pobożności raczej tradycyjnej. Dużym problemem w diecezji łomżyńskiej było także wprzęgnięcie w prace Akcji Katolickiej inteligencji. Nie było to łatwe ani proste, tym bardziej, iż elitarność tej grupy powodowała niekiedy duży dystans wobec reszty społeczeństwa. Wprawdzie oddziały terenowe odnotowywały przypadki takiej współpracy, ale stanowiły one niewielki procent w skali całej diecezji. Można zatem stwierdzić, iż inteligencja diecezji łomżyńskiej nie odegrała znaczącej roli w Akcji Katolickiej, jej wpływ na organizację i działalność ruchu był sporadyczny.

Bibliografia

  1. Guzewicz W., Duchowieństwo diecezji łomżyńskiej w II Rzeczypospolitej, Lublin 2003. [Google Scholar]
  2. Kaczmarek C., Inteligencja katolicka w Polsce i jej organizacja, „Ruch Katolicki”, 6(1936), nr 12, s. 560. [Google Scholar]
  3. Krasowski K., Episkopat Katolicki w II Rzeczypospolitej, Warszawa-Poznań 1992. [Google Scholar]
  4. Leszczyński, Akcja Katolicka w archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego, Lublin-Pelplin 1996. [Google Scholar]
  5. Majka J., Akcja Katolicka w Polsce w XX-leciu międzywojennym w: Verbum Crucis. Kardynałowi Bolesławowi Kominkowi w hołdzie, red. J. Krucina, Wrocław 1974. [Google Scholar]
  6. Niparko R., Akcja Katolicka, EK, t. 1, Lublin 1989. [Google Scholar]
  7. Piwowarski W., Formy duszpasterstwa parafialnego w Polsce, w: Kościół w II Rzeczypospolitej, red. Z. Zieliński i S. Wilk, Lublin 1980. [Google Scholar]
  8. Strzeszewski C., Katolickie organizacje inteligencji, w: Historia katolicyzmu społecznego w Polsce 1832-1939, red. C. Strzeszewki, R. Bender, K. Turowski, Warszawa 1981. [Google Scholar]
  9. Zdaniewicz W., Akcja Katolicka, w: Historia katolicyzmu społecznego w Polsce 1832-1939, red. C. Strzeszewski, R. Bender, K. Turowski , Warszawa 1981. [Google Scholar]
  10. Zieliński Z., Papiestwo i papieże dwóch ostatnich wieków, t. 2, Poznań 1986. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.