Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 97 (2002): Nasza Przeszłość

Artykuły

Działalność społeczna duchowieństwa diecezji łomżyńskiej w okresie międzywojennym

  • ks. Wojciech Guzewicz
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2002.97.233-265  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2002

Abstrakt

W artykule omówiono działalność społeczną i wspólnotową duchowieństwa diecezji łomżyńskiej w latach 1918-1939. Choć ich inicjatywy sięgały wielu kierunków, priorytetowo traktowane były organizacje robotnicze i chłopskie, życie kulturalne, oświata, samorząd terytorialny i działalność charytatywna. Wezwania do rozszerzenia pracy społecznej Kościoła napływały zarówno ze strony władz diecezjalnych, jak i miejscowych księży. Praca socjalna wśród klasy robotniczej skupiała się wokół Związku Robotników Chrześcijańskich (SRCh), organizacji założonej z inicjatywy duchowieństwa augustowskiego w 1906 roku. Oprócz programów oświatowych i religijnych SRCh starała się włączać swoich członków w różnorodne formy współpracy: projekty op. Duchowieństwo odegrało ważną rolę w tworzeniu lokalnych Towarzystw Rolniczych i popularyzowaniu spółdzielczych sklepów, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych itp. Inicjatywy te wywarły wyraźny wpływ na rozwój wsi na Kurpiach. Przy tak dużym nacisku na edukację nie musiało minąć wiele czasu aby wyrosły nowe, wyspecjalizowane instytucje. Były to Instytut Kultury Religijnej, Uniwersytet Ludowy w Łomży, Szkoła Rzemieślnicza w Rybakach, lokalne oddziały Polskiego Towarzystwa Oświatowego Macierz Szkolna, Związek Harcerstwa Polskiego (ZHP) i Akcja Katolicka. Zwłaszcza Akcja Katolicka odniosła ogromny sukces w organizowaniu pielgrzymek, nauk wielkopostnych, zjazdów, kursów, wykładów, porad prawnych, koncertów, obozów wakacyjnych dla dzieci, a także zakładaniu sal wykładowych, bibliotek, świetlic parafialnych, wspólnotowych itp. Członkowie duchowieństwa brali udział w pracach samorządu terytorialnego, zwykle na szczeblu rad miejskich i powiatowych. Wśród kleryckich urzędników publicznych był ks. S. Szczęsnowicz. Jako poseł na Sejm Ustawodawczy I odegrał ważną rolę w staraniach Polski o zapewnienie wycofania wojsk niemieckich z Suwalszczyzny i szybkie poparcie przez Ententę linii demarkacyjnej na północnym wschodzie (tzw. Linia Focha). Działalność charytatywna zawsze była dla duchowieństwa diecezji łomżyńskiej priorytetem. Organizowali własne Towarzystwo Dobroczynne, wspomagali prace Konferencji i Stowarzyszeń św. Wincentego a Paulo, włączali się w bieżące akcje, takie jak pomoc imigrantom z Rosji, wysyłanie pomocy powodzianom w Małopolsce w 1927 r. czy pomoc bezrobotnym w czasie kryzysu gospodarczego z lat trzydziestych XX wieku.

Bibliografia

  1. Bartyś J., Kółka rolnicze, w: Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1945 roku, t. 1, Warszawa 1981. [Google Scholar]
  2. Borkowski J., Kółka Rolnicze w II Rzeczpospolitej, Warszawa 1978. [Google Scholar]
  3. Dembek B., Akcja Katolicka, jej program i sposób zaprowadzenia je j w parafiach, WKDŁ 5:1931. [Google Scholar]
  4. Gajewski S., Społeczna działalność duchowieństwa w Królestwie Polskim 1905-1914, Lublin 1990. [Google Scholar]
  5. Hermanowicz R., Chrześcijański ruch zawodowy w Polsce 1918-1939, Rzym 1973. [Google Scholar]
  6. Jemielity W., Powstanie diecezji łomżyńskiej 1925—1975, w: Schematyzm jubileuszowy diecezji łomżyńskiej, Łomża 1975. [Google Scholar]
  7. Kryński J., Wysokie Mazowieckie od pradziejów, „Ziemia Łomżyńska” 5:1993. [Google Scholar]
  8. Leszczyński M., Akcja Katolicka archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego, Lublin-Pelplin 1996. [Google Scholar]
  9. Łapkowski T.K., Spółdzielnie rolnicze w województwach centralnych i wschodnich, Warszawa 1928. [Google Scholar]
  10. Maćkowiak H., Szkolnictwo na Kurpiach, Ostrołęka-Lomża 1990. [Google Scholar]
  11. Pajewski J., Odbudowa państwa polskiego 1914-1918, Warszawa 1978. [Google Scholar]
  12. Pietkiewicz, Z., Stan przemysłu w Królestwie Polskim, Warszawa 1912. [Google Scholar]
  13. Radziwonowicz T., Suwalski Powiatowy Komitet Obywatelski 1914-1915. Wybór materiałów źródłowych, „Rocznik Suwalsko-Mazurski” 1:1991. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.