Zgromadzenie Córek Maryi Niepokalanej (zwolnione z obowiązku ubioru religijnego) zostało założone 21 listopada 1891 roku w Zakroczymiu przez bł. Honorata Koźmińskiego przy wsparciu Ludwiki Gąsiorowskiej. Od początku jej członkowie starali się dotrzeć do jak najszerszego spektrum mieszkańców miast. Działalność apostolska Towarzystwa skupiała się na dwóch obszarach. Pierwszą była działalność społeczna i charytatywna, polegająca na zakładaniu domów starców, warsztatów krawieckich, stołówek, sklepów i pralni. Drugie dotyczyło wychowania i edukacji, czyli zakładania żłobków, sierocińców, internatów, prowadzenia szkół podstawowych i zawodowych. Siostry wykazały się niezwykłym zaangażowaniem w pracę z dziećmi i młodzieżą, zwłaszcza dziewczętami. W omawianym okresie Zgromadzenie podjęło pracę w trzech domach starców. Córki Maryi dbały nie tylko o zdrowie swoich pacjentów, wyżywienie i odpowiednie warunki higieniczne, ale także o ich potrzeby duchowe. Tymczasem ich młode uczennice uczyły się szycia, haftowania i robienia na drutach w dwudziestu warsztatach. Próbą powstrzymania szerzącego się alkoholizmu było uruchomienie chrześcijańskich stołówek i sklepów. Wreszcie, kolejnym aspektem pracy społecznej Sióstr było zakładanie pralni. Praca oświatowa była priorytetem w programie Zgromadzenia w pierwszej fazie jej historii, tj. do 1918 roku. Wiązało się to z sytuacją w Królestwie Polskim, gdzie władze rosyjskie nadal kontynuowały politykę rusyfikacyjną. Towarzystwo starało się zaangażować wszystkie swoje placówki (nie tylko szkoły) w służbę swoich celów edukacyjnych. Wilno było miejscem pierwszego dużego sukcesu Zgromadzenia na polu edukacji zawodowej. To właśnie w tym mieście założyły i prowadziły Szkołę Rzemiosła Artystycznego dla dziewcząt. W latach 1891-1918 Córki Niepokalanej prowadziły sześć domów dziecka. Dwa z nich zostały zapoczątkowane przez same siostry; pozostałe cztery zostały założone przez duchowieństwo diecezjalne i Towarzystwa Dobroczynności. Siostry prowadziły także niektóre pensjonaty. Domy Zgromadzenia były bardzo często miejscem spotkań organizacji wspólnotowych i parafialnych. W bardziej odległych miejscach udostępniały swoje kaplice na potrzeby mszy lub nauk wielkopostnych. Ich posługa apostolska obejmowała także krzewienie wartościowych książek i prasy katolickiej.