Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 96 (2001): Nasza Przeszłość

Artykuły

Pieczęcie klasztoru cystersów w Koronowie

  • Zbigniew Zyglewski
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2001.96.143-168  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.2001

Abstrakt

Najstarsza zachowana pieczęć opacka klasztoru w Koronowie pochodzi z 1285 roku. Przedstawia postać ludzką siedzącą na tronie, trzymającą w prawej ręce pastorał, w lewej księgę. Kolejna pieczęć z 1288 r. wzorowana jest na najczęstszym przedstawieniu obrazkowym na pieczęciach kościelnych, przedstawiającym opata stojącego z pastorałem w jednej ręce, a drugą uniesioną w akcie błogosławieństwa. Od XIV w. stojąca postać opata pojawiała się pod baldachimem, jego imię stało się częścią napisu; wcześniej jedynie miejsce, np. Byszewo, a także wspomniana była sama funkcja (opat). Od połowy XVI w. ikonografia pieczęci opackich stała się bardziej rozbudowana, a wykonanie dążyło do wysokiego standardu precyzji. Opat był przedstawiony jako siedzący pod bogato zdobionym baldachimem wspartym na kolumnach, na poziomym drążku widniała inwokacja do św. Bernarda; pod jego stopami, na dole pola, pojawiły się ramiona opata. Pieczęcie przedstawiające opata w akcie adoracji Najświętszej Marii Panny pojawiły się w połowie XVII wieku. Dopiero w połowie następnego stulecia pieczęć opacka zmieniła swój kształt ze spiczastego na okrągły. Ramiona opata zwieńczone kardynalskim kapeluszem umieszczono pośrodku pola. Wydaje się, że od początku XVIII wieku sygnety wzorowano na pieczęciach dużych. Najstarsza pieczęć konwentualna pochodzi z 1288 roku i przedstawia rękę trzymającą pastorał. Od połowy XIV do końca XVI w. klasztor posługiwał się pieczęcią z intronizowaną Dziewicą z Dzieciątkiem. Na otoku widniała nazwa Byszewo, lecz od połowy XV w. zastąpiona została przez Koronowo. Następnie, na początku XVII wieku, klasztor wprowadził pieczęć z Dziewicą z Dzieciątkiem, stojącą i skąpaną w świetle słońca. Pod koniec XVII w. wprowadzono do użytku mniejszą, okrągłą pieczęć z monogramem Maria zwieńczonym koroną.

Bibliografia

  1. Bobowski K., Dawne pieczęcie na Pomorzu Zachodnim. Zabytki prawa i kultury z epoki Gryfitów, Szczecin 1989. [Google Scholar]
  2. Gumowski M., Sfragistyka, Warszawa 1960. [Google Scholar]
  3. Konopka K., Pieczęcie jezuitów w Polsce, „Wiadomości Numizmatyczno- -Archeologiczne” t. 2:1910. [Google Scholar]
  4. Piech Z., Średniowieczne pieczęcie tynieckie, w: Benedyktyni tynieccy w średniowieczu, red. K. Żurowska, Tyniec-Kraków 1995. [Google Scholar]
  5. Pobłocki G., Koronowo, jego nazwy i początek, „Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu” t. 2:1913. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.