Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 96 (2001): Nasza Przeszłość

Artykuły

Cysterskie stalle w Koronowie. Ich budowa i funkcje użytkowe

  • Janusz Krawczyk
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2001.96.299-319  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.2001

Abstrakt

Stalle klasztorne omawiane w artykule stanowią część oryginalnego barokowego wyposażenia kościoła pocysterskiego w Koronowie. Ich datowanie zweryfikowało niedawno odkrycie podpisu Grzegorza Baranowskiego z 1796 r. na obrazie św. Benedykta. Stalle przykryte są ciężkimi nakładkami wykonanymi w XVIII wieku. Celem tej przebudowy było zapewne dostosowanie stalli do ogólnej formuły estetycznej nowo odbudowanego wnętrza kościoła. Układ chóru klasztornego, którego częścią są stalle, uległ radykalnej zmianie wkrótce po II wojnie światowej. Z naszych badań wynika, że znajdujące się obecnie w prezbiterium dwie sekcje dwupoziomowych, piętnastoosobowych stalli, zajmowały pierwsze i drugie przęsło nawy (obok transeptu). W odległym (zachodnim) krańcu kramy opierały się na filarach dekorowanych rzeźbieniami przedstawiającymi św. Benedykta i św. Bernarda. Rozmieszczenie po drugiej stronie (ołtarza) nie uległo zmianie. Stalle dwumiejscowe (dla przeora i opata) rozgałęziały się w transepcie na boki. Zrekonstruowany w artykule pierwotny układ chóru koronowskiego wykazuje liczne analogie z odpowiadającymi mu konstrukcjami w opactwach cystersów na Śląsku, takich jak Lubiąż i Henrykowo. Stalle koronowskiego kościoła swoją oryginalność zawdzięczają nie tylko kunsztownej dekoracji stolarskiej, ale także sposobowi osadzenia siedzisk dwupoziomowych kramów na solidnej drewnianej ramie. Ponadto konstrukcja wysokich oparć umożliwiła XVIII-wiecznym restauratorom przystosowanie ich do typowo barokowego światłocienia.

Bibliografia

  1. Busch R., Deutsches Chorgestuhl in Sechs Jahrhunderts, Hildesheim-Leipzig 1926. [Google Scholar]
  2. Krawczyk ., Zasady projektowania i budowy stalli w traktacie Andre-Jacques a Roubo z 1770 r., w: Conservatio est aeterna creatio, red. J. Krawczyk, Toruń 1999. [Google Scholar]
  3. Krawczyk J., Ein manieristische Chorgestiihl, Seweryn Dytlof Chmielewski, 1613. Sankt Johannes der Taufer — Kirche in Lubawa. Historisch-Konservatorische Dokumentation, Toruń 1998. [Google Scholar]
  4. Lurker M., Słownik obrazów i symboli biblijnych, Poznań 1989. [Google Scholar]
  5. Okoń E. , Oliński P., Byszewo — Koronowo, w: Monasticon Cisterciense Poloniae, t. 2 s. 42-63; E. O k o ń, Zabudowa klasztoru cysterskiego w Koronowie w XVIII stuleciu, w: Conservatio est aeterna creatio, red. J. Krawczyk, Toruń 1999. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.