Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 101 (2004): Nasza Przeszłość

Artykuły

Księża w świecie zakonnic. Wizytacje biskupie w opactwach benedyktynek w Małopolsce i na Śląsku (koniec XVI-XVIII w.)

  • Przemysław Wiszewski
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2004.101.231-272  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2004

Abstrakt

Sprawozdania z wizytacji klasztorów są istotnym źródłem dla badaczy monastycyzmu, szczególnie w Polsce, gdzie brakuje pierwszoosobowych relacji z życia klasztornego. Badacze monastycyzmu żeńskiego mają jeszcze mniej materiałów do dyspozycji, co prowadzi do pokusy błędnej interpretacji tych niewielu dostępnych źródeł. Jednakże, analiza tych sprawozdań powinna uwzględniać kontekst ich powstania oraz cele wizytacji biskupiej, które polegały na upewnieniu się, czy praktyki religijne wspólnoty odpowiadały normom ustalonym przez wizytatorów. Artykuł opiera się na sprawozdaniach z wizytacji klasztorów benedyktyńskich mniszek w Małopolsce i na Śląsku w okresie od XVI do XVIII wieku. Klasztory te podlegały jurysdykcji lokalnych biskupów i nie uczestniczyły w centralnych ruchach reformy monastycznej. Niemniej jednak, za namową biskupów wprowadzono pewne zmiany, których monitorowaniem zajmowały się wizytacje. Interpretacja tych sprawozdań wymaga uwzględnienia, że są one często zdominowane przez normatywne wzorce i rutynowe procedury wizytatorów, co może prowadzić do zniekształcenia obrazu rzeczywistego życia klasztornego. Jednakże, mimo że raporty zawierają często stereotypowe dane, to także fragmenty rzeczywistych informacji, choć ich interpretacja musi być dokładnie weryfikowana. Wizytatorzy rzadko interesowali się lokalnymi zwyczajami czy tradycjami klasztorów, skupiając się głównie na swojej wizji idealnej zakonnicy i narzucaniu swojej woli. Nie uwzględniali indywidualnych warunków czy kontekstu lokalnego, co może wprowadzać błędne wnioski. Inspektorzy nie zmieniali swoich zaleceń w zależności od specyfiki poszczególnych klasztorów, traktując Regułę i dekrety reformatorskie jako uniwersalne źródło prawa dla wszystkich wspólnot. To podejście sprawiało, że ich oceny były często jednostronne i nieuwzględniały realiów życia klasztornego.

Bibliografia

  1. Bazielich A., Kardynał Jerzy Radziwiłł (1556—1600). Wybrane , „Studia Historyczne” 1: 1968. [Google Scholar]
  2. Borkowska M., Archiwalia klasztorów kongregacji chełmińskiej, [w:] Słuchaj, módl się, pracuj, Poznań 1989. [Google Scholar]
  3. Borkowska M., Życie codzienne polskich klasztorów żeńskich w XVII—XVIII wieku, Warszawa 1996. [Google Scholar]
  4. Librowski S., Wizytacje kanoniczne dawnej archidiecezji gnieźnieńskiej oraz. zachowana po nich dokumentacja, 1974. [Google Scholar]
  5. Wojtas M., Akta wizytacji dekanatów bytomskiego i pszczyńskiego dokonanej w roku 1598 z polecenia Jerzego kardynała Radziwiłła, biskupa krakowskiego, Katowice 1938. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.