Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 113 (2010): Nasza Przeszłość

Miscellanea

Andrzej Radwański (1711-1762). Analiza treści ideowych w malarstwie ściennym kościoła cystersów w Jędrzejowie i benedyktynek w Staniątkach

  • Tomasz Zmarzły
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2010.113.307-318  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2010

Abstrakt

Mimo uzależnienia od sztuki obcej Andrzej Radwański reprezentuje rodzimy nurt w dziejach malarstwa polskiego połowy XVI wieku, a jego twórczość ma charakter lokalny. Wynika to niewątpliwie z faktu, że swoje dzieła traktował jako obszerną produkcję przeznaczoną dla szerokiego grona odbiorców. Sytuacja ta nie pozwoliła mu w pełni rozwinąć zdolności artystycznych, mimo że posiadał również silne inklinacje naukowe. Radwański wykazywał się oryginalnym lokalnym podejściem w postrzeganiu i przedstawianiu ludzi, co wyrażało się w różnych etnicznych przedstawieniach polskiej szlachty, zwykłych ludzi oraz charakterystycznych strojów i krajobrazów. Takie podejście do sztuki jest zgodne z tradycją i kulturą, w której żył i tworzył. To właśnie kult "swojskości" dyktował mu pewne rozwiązania i inspirował do wydobywania własnych, oryginalnych cech. Tradycjonalizm prac Radwańskiego z pewnością można postrzegać jako przedłużenie rodzinnych tradycji malarskich. Ewolucja, jaka dokonała się w jego twórczości, to maniera wypracowana przez artystę, mająca odległe źródło w stylu "narracyjno-kontynuacyjnym", ale to także poddanie się wymogom programów ikonograficznych kultury polskiego baroku, wyrażających się w częstej symbolice. W historii malarstwa polskiego Radwański zajmuje skromną pozycję. Trzeba jednak przyznać, że jego pracowitość i inteligencja stawiają go bardzo wysoko wśród innych artystów tego czasu. Z drugiej strony, w porównaniu z Szymonem Czechowiczem, Tadeuszem Kunce-Koniczem, Franciszkiem Ecksteinem, Pallonim czy Molitorami, wydaje się artystą drugorzędnym. Jeśli jednak skoncentrujemy się na dziedzinie malarstwa ściennego, to pod względem liczby prac dorównuje on lwowskiemu malarzowi Stanisławowi Stroińskiemu, przewyższając go oryginalnością pomysłów. Andrzej Radwański, jak na swoje czasy, był artystą wybitnym. Jego zainteresowania i poglądy na sztukę, jak i jego twórczość artystyczna. Dziś niedoceniany i nieco zapomniany, jest doskonałym przykładem człowieka, który umiał docenić sztukę, wzbudzić podziw i uznanie.

Bibliografia

  1. Borowiecki Ł., Archiopactwo Cystersów w Jędrzejowie, Jędrzejów 2007. [Google Scholar]
  2. Borowiecki Ł., Klasztor Cystersów w Jędrzejowie, Wrocław 2009. [Google Scholar]
  3. Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka ziemi krakowskiej, Kraków 1982, s. 421. [Google Scholar]
  4. Corpus Inscriptionum Poloniae, Jędrzejów i region jędrzejowski, t. 1, z. 2, red. J. Szymański, Kielce 1978, s. 73-85. [Google Scholar]
  5. Dudek A., Jędrzejów. Archiopactwo Cystersów, Warszawa 1991. [Google Scholar]
  6. Grabowski A., Ojczyste wspominki w pismach do dziejów dawnej Polski, diaryusze, relacye, pamiętniki itp., służyć mogące do objaśnienia dziejów krajowych: tudzież listy historyczne do panowania królów Jana Kazimierza i Hetmana Wielkiego Koronnego z rękopisów zebrane, t. 1, Kraków 1845, s. 258. [Google Scholar]
  7. Jędrzejowskie opactwo cysterskie, red. J. Zub, Tarnobrzeg 2000. [Google Scholar]
  8. Jóźkiewicz K., Andrzej Radwański – malarz krakowski, „Biuletyn Krakowski”, t. III, 1961, s. 162. [Google Scholar]
  9. Jóźkiewicz K., Radwański Andrzej, [w:] PSB, t. XXX, Warszawa 1987. [Google Scholar]
  10. Kalinka W., Historya pożaru miasta Krakowa, Kraków 1850. [Google Scholar]
  11. Karpowicz M., Malowidła M. A. Palloniego w Polsce, BHS, r. XXI, 1959, nr 1, s. 12. [Google Scholar]
  12. Karpowicz M., Palloni a Del Bene, BHS, r. XXII, 1960, nr 2, s. 123-139. [Google Scholar]
  13. Karpowicz M., Paolo Pagani czy Andrzej Radwański?, „Barok”, r. 2, 1995, nr 1(3), s. 177-178. [Google Scholar]
  14. Krasnowolski B., Historia klasztoru Benedyktynek w Staniątkach, Kraków 1998. [Google Scholar]
  15. Krasnowolski B., Historia, [w:] Renowacja Bazyliki Mariackiej 1989-1999, Kraków 1999, s. 21-22. [Google Scholar]
  16. Krasnowolski B., Późnobarokowa polichromia kościoła Franciszkanów w Nowym Korczynie, BHS, r. XL, 1978, s. 41-52. [Google Scholar]
  17. Kwiatkowska-Kopka B., Droździk P., Klasztor Cystersów w Jędrzejowie, Jędrzejów 2006. [Google Scholar]
  18. KZSP, Województwo krakowskie, t. 1, z. 6, red. J. Szablowski, Warszawa 1951, s. 30. [Google Scholar]
  19. Mossakowski S., Tematyka mitologiczna dekoracji kaplicy Zygmuntowskiej, BHS, r. XL, 1978, nr 2, s. 118-132. [Google Scholar]
  20. Pencakowski P., Dekoracja sklepienia zakrystii kościoła Mariackiego w Krakowie – refleks rzymskich malowideł Pietro da Cortona, „Folia Historiae Artium”, r. XXX, 1994, s. 117. [Google Scholar]
  21. Pieńkowska H., Dzieje i fabryka kościoła oraz klasztoru Norbertanek w Imbramowicach, FHA, r. XIV, 1978, s. 84-89. [Google Scholar]
  22. Rastawiecki E., Słownik malarzów polskich, t. 2, Warszawa 1851. [Google Scholar]
  23. Wiśniewski J., Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w Jędrzejowskim, Mariówka 1930. [Google Scholar]
  24. Zwierzchowski W., Parafia bł. Wincentego Kadłubka w Jędrzejowie 1913-1939, Kraków 1998. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.