Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Nasza Przeszłość

Vol. 122 (2014): Our Past

Articles

Father Marian Pirożyński's admonitions and recommendations for readers

  • Agnieszka Bajor
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2014.122.87-105  [Google Scholar]
Published: 2014-12-30

Abstract

Reading and educational manuals appeared on the Polish editorial market in the 19th century, providing guidelines on the topic of harms and advantages of reading. During the interwar period such recommendation bibliographies were prepared by educational activists, teachers, lecturers, librarians as well as priests and lay persons related to the Catholic Church. The article presents the content characteristic of a reading manual comprised by Fr. Marian Pirożyński "Co czytać? Poradnik dla czytających książki" ("What to Read? Reader’s Companion", Cracow, 1932). Fr. Pirożyński was above all a spiritual guide, tutor and publicist taking care about moral education of the youth, concerned about its preparation for family, social and civic life. The article draws attention to premises leading the Redemptorist to comprise a catalogue of Polish and foreign novels evaluated from the point of view of ethics rather than literary criticism. It gives charac-teristics and examples of literary works with positive, negative or neutral evaluation. It also presents interwar and contemporary reviews of Fr. Pirożyński’s publications and emphasises strong relations of the manual to the Church teaching.

References

  1. Akcja Katolicka na Śląsku. Powstanie. Rozwój. Działalność, Katowice 1938. [Google Scholar]
  2. Andrzejewska Jadwiga, Badania czytelnictwa w Polsce do 1939 r., „Studia o Książce”, 1986, t. 16, s. 73-139. [Google Scholar]
  3. Boy-Żeleński Tadeusz, „Moralnie obojętne”…, „Wiadomości Literackie”, 1932, nr 17, s. 4. [Google Scholar]
  4. Boy-Żeleński Tadeusz, Ku czemu Polska idzie, „Wiadomości Literackie”, 1932, nr 6, s. 1. [Google Scholar]
  5. Chyra-Rolicz Z., Ideały wychowawcze II Rzeczypospolitej, [w:] Kultura i oświata w europejskim międzywojniu (1918-1939), red. Renata Bryzek, Justyna Urban, Siedlce 2010, s. 297-308. [Google Scholar]
  6. Cz J., O. MARIAN PIROŻYŃSKI, redemptorysta Co czytać? Poradnik dla czytających książki – Beletrystyka, Wyd. Księży Jezuitów – Kraków 1932, „Przegląd Katolicki”, R. 70, 1932, s. 106-108. [Google Scholar]
  7. Czerwiński Bolesław, 25-lecie poradnika „Co czytać?”, „Homo Dei”, 1957, nr 2, s. 247-257. [Google Scholar]
  8. Dzieniakowska Jolanta, Książka i dziecko w opinii nauczycieli w Drugiej Rzeczypospolitej, [w:] Virginibus puerisque, t. 1, Z dziejów szkolnictwa i oświaty w XVIII-XX wieku, red. Ewa Kula i Marzena Pękowska, Kielce 2011, s. 361-383. [Google Scholar]
  9. Dziwoki Julia, Kościół katolicki wobec szkolnictwa w województwie śląskim w latach 1922-1939, Kielce 2002. [Google Scholar]
  10. Hadaczek Bolesław, Wychowanie przez literaturę w Polsce międzywojennej (związki literatury dla dzieci i młodzieży z pedagogiką), Warszawa-Poznań 1973. [Google Scholar]
  11. Jędrzejak Kazimierz, Recepcja wychowania chrześcijańskiego w Polsce w rozumieniu Piusa XI, [w:] Katolicka a liberalna myśl wychowawcza w Polsce w latach 1918-1939, red. Edward Walewander, Lublin 2000, s. 451-455. [Google Scholar]
  12. Konieczna Jadwiga, Kształtowanie się systemu informacji o książce dziecięcej na ziemiach polskich w XIX i w początkach XX wieku, [w:] Przestrzeń informacyjna książki, red. Jadwiga Konieczna, Stanisława Kurek-Kokocińska, Hanna Tadeusiewicz, Łódź 2009, s. 319-328. [Google Scholar]
  13. Kostkiewicz Janina, Kierunki i koncepcje pedagogiki katolickiej w Polsce 1918-1939, Kraków 2013. [Google Scholar]
  14. Kosyrczyk Klemens, Prasa katolicka orężem prawdy, Katowice 1939. [Google Scholar]
  15. Mierzwa Irena, Kulturotwórcza rola polskich towarzystw religijnych na Górnym Śląsku, [w:] Religijne inspiracje kultury na Górnym Śląsku, red. Wojciech Świątkiewicz, Janusz Wycisło, Katowice 1998, s. 107-120. [Google Scholar]
  16. Morawska Iwona, Edukacja patriotyczna w szkole międzywojennej jako źródło inspiracji dla współczesności, [w:] Kultura i oświata w europejskim międzywojniu (1918-1939), red. Renata Bryzek, Justyna Urban, Siedlce 2010, s. 309-317. [Google Scholar]
  17. Nosek Anna, Informacje na temat „dobrej” książki dla dzieci i młodzieży w dziewiętnastowiecznych polskich tekstach krytycznoliterackich, [w:] Przestrzeń informacyjna książki, red. Jadwiga Konieczna, Stanisława Kurek-Kokocińska, Hanna Tadeusiewicz, Łódź 2009, s. 329-338. [Google Scholar]
  18. Nosek Anna, O „złych” czytelnikach („garść” uwag i przykładów z międzywojennych poradników czytelniczych), „Bibliotekarz Podlaski”, 2011, nr 22, s. 92-96. [Google Scholar]
  19. Nosek Anna, Zalecenia dotyczące czytelnictwa dzieci i młodzieży w polskich poradnikach lekturowych i edukacyjnych z II połowy XIX wieku, „Linguodidactica”, 2011, s. 143-153. [Google Scholar]
  20. Nosek Anna: „Źródło siły i szczęścia”. Pochwały książki, pożytki płynące z lektury na kartach polskich poradników czytelniczych z dwudziestolecia międzywojennego, „Przegląd Humanistyczny”, R. 55, 2011, nr 3, s. 35-43. [Google Scholar]
  21. Observer, Kler wojujący, „Robotnik”, R. 38, 1932, nr 48, s. 3. [Google Scholar]
  22. Olczak-Kardas Monika, Księgozbiory bibliotek w okresie dwudziestolecia międzywojennego wyrazem postaw ideologicznych swoich organizatorów, [w:] Bibliologia polityczna, red. Dariusz Kuźmina, Warszawa 2011, s. 203-213. [Google Scholar]
  23. Olejniczak Magdalena, Religijność a wychowanie. Pedagogiczna dyskusja na łamach wybranych czasopism polskich w XX-leciu międzywojennym, [w:] Studia Bibliologiczne, t. 13: Biblioteki – prasa – silesiana, red. Irena Socha, Katowice 2001, s. 73-82. [Google Scholar]
  24. Ossowski Jerzy Stefan: Tropem «Papierowego bandyty». Sprawa unoszenia koszulek, [w:] Pasja książki. Studia poświęcone pamięci profesora Janusza Dunina, red. J. Ladorucki, M. Rzadkowolska, Łódź 2009, s. 280-296. [Google Scholar]
  25. P. A., W sprawie krytyki, uprawianej w niektórych dziennikach i innych pismach periodycznych polskich, „Gazeta Kościelna”, R. 39, 1932, s. 328-330. [Google Scholar]
  26. P.A., O. Marian Pirożyński, Redemptorysta. Co czytać? Poradnik dla czytających książki. Beletrystyka. Kraków 1932, „Gazeta Kościelna”, R. 39, 1932, s. 45-46. [Google Scholar]
  27. Pelczarski Kazimierz, O. Marian Pirożyński jako więzień komunistycznego reżimu, „Studia Redemptorystowskie”, 2007, nr 5, s. 9-37. [Google Scholar]
  28. Pelczarski Kazimierz, Ojciec Marian Pirożyński jako propagator wychowania katolickiego w okresie II Rzeczypospolitej, „Roczniki Nauk Społecznych”, 2003, z. 2, s. 71-100. [Google Scholar]
  29. Pelczarski Kazimierz: Działalność wychowawcza o. Mariana Pirożyńskiego (1899-1964), Lublin 2006. [Google Scholar]
  30. Pietrzak Jerzy, Pirożyński Marian, [w:] Polski Słownik Biograficzny, T. 26, z. 10, Piotr z Pisar i Rytra – Piwowarczyk Jan, red. Emanuel Rostworowski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1981, s. 539-541. [Google Scholar]
  31. Pilarski M. [pseud.; właśc. M. Pirożyński]: Prawda o księżach, Wyd. 2, [Niepokalanów] 1936. [Google Scholar]
  32. Pirożyński Marian, Baczność młodzieńcze!, Lublin 2004. [Google Scholar]
  33. Pirożyński Marian, Co czytać? Poradnik dla czytających książki. Beletrystyka, Kraków 1932. [Google Scholar]
  34. Pirożyński Marian, Co czytać? Poradnik w sprawie lektury religijnie uświadamiającej dla maturzystów szkół średnich, ogólnokształcących i seminariów nauczycielskich. Cz. 1, Filozofia, teologia, historia Kościoła, czasopisma, Kraków 1930. [Google Scholar]
  35. Pirożyński Marian, Co to jest Akcja Katolicka?, Poznań-Warszawa-Wilno-Lublin 1932. [Google Scholar]
  36. Pirożyński Marian, Kształcenie charakteru, Wyd. 3, Brighton, [ok. 1940]. [Google Scholar]
  37. Pirożyński Marian, Odpowiedź autora „Co czytać” na zarzuty przeciwników, „Przegląd Katolicki”, R. 70, 1932, s. 394. [Google Scholar]
  38. Pirożyński Marian, Panna chrześcijanka, Lublin 2005. [Google Scholar]
  39. Pirożyński Marian, Wolna miłość czy małżeństwo. Wyd. 2, B. m., 1936. [Google Scholar]
  40. Pirożyński Marian, Zakładamy biblioteki parafialne. „Gazeta Kościelna”, R. 41, 1934, s. 291-292. [Google Scholar]
  41. Pirożyński Marian, Zaniedbany teren. „Przegląd Katolicki” 1926, nr 64, s. 555-557. [Google Scholar]
  42. Przewodnik po beletrystyce, red. Czesław Lechicki, Poznań, 1935. [Google Scholar]
  43. R. J., Ks. Marian Pirożyński C. SS. R. Co czytać? Poradnik dla czytających. Beletrystyka. Wydawnictwo Ks. Jezuitów. Str. 246. Br. 2,50 zł, „Przegląd Powszechny”, 1932, nr 193, s. 245-246. [Google Scholar]
  44. Radlińska Helena, Książka wśród ludzi. Uwagi o potrzebach i badaniu czytelnictwa, Wyd. 2 rozsz., Warszawa, 1934. [Google Scholar]
  45. Rogozińska W.: Bibliografia „w służbie czytającego ogółu”. Z dziejów bibliografii zalecającej w Polsce, [w:] Z problemów bibliografii, red. Maria Lenartowicz, Janina Pelcowa, Henryk Sawoniak, Warszawa 1970, s. 115-131. [Google Scholar]
  46. Rzadkowolska Magdalena, Czytelnictwo powieści w opiniach środowisk katolickich II Rzeczypospolitej, Łódź, 2003. [Google Scholar]
  47. Rzadkowolska Magdalena, Kościół katolicki a lektura w dwudziestoleciu międzywojennym, „Acta Universitatis Lodziensis”, 1999, z. 9, s. 85-104. [Google Scholar]
  48. Sojka Marian, Ojciec Marian Pirożyński – wzór wychowawcy, „Cywilizacja”, 2003, nr 7, s. 228-233. [Google Scholar]
  49. Stańczak Czesław, Katolicka Akcja Prasowo-Kolportażowa (potrzeba, metody, środki), Łódź 1930. [Google Scholar]
  50. Świecki, Lektura beletrystyki, „Gazeta Kościelna”, R. 40, 1933, nr 3, s. 30-31; nr 12, s. 136-137. [Google Scholar]
  51. Tylicka Teresa, O sztuce umierania (wspomnienie o ostatnich chwilach o. Mariana Pirożyńskiego), „Homo Dei”, 1998, nr 1, s. 85-90. [Google Scholar]
  52. Zdanowicz Anna, „Ostrożnie z czytaniem!”. O poradnikach lekturowych z lat 1919-1939, [w:] Komunikowanie i komunikacja w dwudziestoleciu międzywojennym, red. Krzysztof Stępnik, Maciej Rajewski, Lublin 2010, s. 141-152. [Google Scholar]
  53. Zdanowicz Anna, Między świątynią a śmietnikiem. O kulturze czytelniczej przełomu XIX i XX wieku, „Przegląd Humanistyczny”, R. 47, 2003, nr 5, s. 49-66. [Google Scholar]
  54. Zdanowicz Anna, Szkody płynące z lektury. O rozterkach propagatorów czytelnictwa zapisanych w poradnikach lekturowych sprzed 1939 roku, [w:] Bibliologia polityczna, red. D. Kuźmina, Warszawa 2011, s. 149-158. [Google Scholar]
  55. Zdanowicz Anna, Unormować czytanie. O poradnikach lekturowych przełomu XIX i XX wieku, [w:] Komunikowanie i komunikacja na ziemiach polskich w latach 1795-1918, red. K. Stępnik, M. Rajewski, Lublin 2008, s. 239-250. [Google Scholar]
  56. Ż. L. [L. Żebrowski], Apostolstwo książki czyli Rzecz o kolportażu książki religijnej w Kościele, Wilno 1931. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.