Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 66 (1986): Nasza Przeszłość

Artykuły

Z dziejów kultu obrazu Matki Boskiej Chełmskiej

  • Józef Stefański
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1986.66.159-190  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.1986

Abstrakt

Sanktuarium na Górze Katedralnej w Chełmie jest szczególnym miejscem kultu maryjnego. Początki tego sanktuarium, sięgające średniowiecza, są ściśle związane z ikoną Matki Bożej Chełmskiej. Pochodzenie tej ikony, jak i data jej obecności w Chełmie, są praktycznie nieznane, pośrednio niektóre źródła wskazują na XIII w. Historię tego obrazu po raz pierwszy opisał w 1648 r. Jakub Susza. Do czasu unii brzeskiej kult ikony wiązał się z cerkwią prawosławną, a później z cerkwią greckokatolicką. Ikona zyskała pewien rozgłos podczas wyprawy wojskowej przeciwko Kozakom w 1651 roku. Dnia 1 września 1765 r. arcybiskup smoleński Herakliusz Lisański koronował tę ikonę. W 1875 r., po unieważnieniu Unii, katedra wraz z cudowną ikoną przeszły w ręce prawosławnych. W 1915 r. święty obraz przetransportowały wojska rosyjskie w głąb ziem ruskich, skąd nigdy nie powróciła. W 1938 r. Władysław Ukleja namalował kopię tej ikony, która została wkomponowana w ołtarz główny. W dziejach sanktuarium i kultu maryjnego na ziemiach Chełma, na szczególną uwagę zasługują cuda i szczególne łaski udzielone przed ikoną Matki Bożej Chełmskiej. Jakub Susza odnotował ze swej strony 693 cuda od XIII w., zgodnie z dokładnym opisem Koronacji cudownej ikony z roku 1780, w księgach klasztornych figurowałoby jeszcze 1000 cudów. Księgi zawierające intencje mszalne oraz kartki, na których wierni wpisują swoje modlitwy i podziękowania, stanowią współczesne źródła wszelkich badań prowadzonych nad kultem Matki Bożej Chełmskiej.

Bibliografia

  1. Bownik K., Sanktuarium maryjne na Górze Chełmskiej, Chełm 1980. [Google Scholar]
  2. Brykczyński S., Moje wspomnienia rok 1863, Warszawa 1936. [Google Scholar]
  3. Czernicki, Chełm, przeszłość i pamiątki, Chełm 1936. [Google Scholar]
  4. KorałłoW., Cerkovno-archeologxćeskij muziej pri Cholmskom Pravoslawnom Svjato-Bogorodickom Bratstve, Cholm 1911. [Google Scholar]
  5. Majka J., Społeczne ośrodki kultu religijnego RTK t. XVI: 1969. [Google Scholar]
  6. Olchowiski G., Kratkoe skazanie o cholmskoj cudotvornoj ikonę Bozie j Materi i byvsich ot nie ja ćudiesach, Cholim 1899. [Google Scholar]
  7. Reymoint Wł., Z ziemi chełmskiej. Wrażenia i notatki, Warszawa 1927. [Google Scholar]
  8. Sapir E., Kultura, język, osobowość, Warszawa 1978. [Google Scholar]
  9. Witkowska A., Kulty pątnicze piętnastowiecznego Krakowa. Z badań nas miejską kulturą religijną, Lublin 1984. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.