Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 121 (2014): Nasza Przeszłość

Artykuły

Próby reform stanu duchownego w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku

  • Krzysztof Trojan MIC
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2014.121.161-182  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2014

Abstrakt

Niski poziom studiów kandydatów na duchownych oraz różne obostrzenia ze strony władz rosyjskich spowodowały, że poziom intelektualny księży w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX w. był stosunkowo niski w porównaniu do kapłanów z innych zaborów, a możliwości ich duszpasterskiego oddziaływania były mocno ograniczone. Pojawiały się jednak w tym okresie próby reformy duchowieństwa w oparciu o zespołowe działanie na bazie określonej ustawy. W środowisku księży diecezjalnych powstało Zgromadzenie Kapłanów Mariawitów oraz Stowarzyszenie Mariańskie Kapłanów Świeckich. To pierwsze, związane z szerzej pojętym ruchem mariawickim, spotkało się z dezaprobatą władz kościelnych, a następnie wkroczyło na drogę schizmy. Druga wspólnota duchownych przestała zaś istnieć w związku z podejrzeniami o związki z mariawityzmem. Jedyną udaną próbą reformatorską stanu duchownego w Królestwie Polskim o charakterze instytucjonalnym było odrodzenie i reforma założonego w XVII w. w Rzeczypospolitej Zakonu Ojców Marianów. Do tej wspólnoty wstąpiło wielu księży diecezjalnych, pragnących prowadzić głębsze życie duchowe oraz oddawać się pracy duszpastersko-społecznej odpowiadającej na ówczesne wyzwania. Wszystkie powyższe próby założenia kapłańskich wspólnot łączyły zbliżone idee duchowe i duszpasterskie oraz charakteryzowały pewne wspólne związki personalne.

Bibliografia

  1. Adamczyk M., Prasa religijna Kielecczyzny w dwudziestoleciu międzywojennym (Typologia, funkcje, modele), „Kieleckie Studia Bibliologiczne” 1994, t. 2, s. 113. [Google Scholar]
  2. AMPP, VIII E, Acta processus apostolici Servi Dei Georgii Matulewicz, Sessio XXII, Varsaviae Anno 1971 constructi [brak paginacji]. [Google Scholar]
  3. Bartoszewski G., Ks. Jerzy Matulewicz a idea Stowarzyszenia Kapłanów Mariańskich o. Honorata Koźmińskiego, „Homo Dei” R. 37, 1968, nr 1, s. 55-57. [Google Scholar]
  4. Bartoszewski G., Ks. Jerzy Matulewicz a idea Stowarzyszenia Kapłanów Mariańskich, s. 57-59. [Google Scholar]
  5. Bender R., Chrześcijańska myśl i działalność społeczna w zaborze rosyjskim w latach 1865-1918, [w:] Historia katolicyzmu społecznego w Polsce 1832-1939, red. Cz. Strzeszewski, Warszawa 1981, s. 203-204. [Google Scholar]
  6. Bronikowski K., Szczegóły z życia Odnowiciela naszego Zgromadzenia, [w:] Wspomnienia o błogosławionym Jerzym Matulewiczu, oprac. J. Bukowicz, T. Górski, Warszawa 1996, s. 74-75. [Google Scholar]
  7. Geneza powstania polskiej prowincji marianów, „Immaculata” R. 49, 2012, s. 57-59. [Google Scholar]
  8. Górski T., Błogosławiony Jerzy Matulewicz, Warszawa 2005, s. 55, 57. [Google Scholar]
  9. Górski T., Odnowienie Zgromadzenia Księży Marianów, [w:] Za Chrystusa i Kościół, red. J. Kumala, Licheń Stary 2010, s. 33-34. [Google Scholar]
  10. Institutum Fratrum Marianorum sub titulo Immaculatae Conceptionis Beatissimae Virginis Mariae, Petropoli 1910, par. 2-3. [Google Scholar]
  11. Kosmowski J. [w:] Marianie w latach 1787-1864, Warszawa-Lublin 2004, s. 218-233. [Google Scholar]
  12. Kotkowski S., Seminarium duchowne w Sandomierzu w latach 1820-1926, Sandomierz 2010, s. 81, 88-89. [Google Scholar]
  13. Koźmiński H., Pisma, t. 1, s. 205. [Google Scholar]
  14. Koźmiński H., Pisma, t. 11, Listy do Zgromadzenia Sióstr Pocieszycielek Najświętszego Serca Jezusowego 1896-1916, Warszawa 2000, s. 388; [Google Scholar]
  15. Koźmiński H., Pisma, t. 7, Listy do Zgromadzenia Sióstr Sług Jezusa 1864-1915, Warszawa 1999, s. 148. [Google Scholar]
  16. Matulewicz J., Dzienniki, tłum. K. Oksiutowicz, Licheń Stary 2009, s. 95. [Google Scholar]
  17. Matulewicz J., Listy polskie, Licheń Stary 2012, s. 352-353. [Google Scholar]
  18. Matulis S., Marianie za błogosławionego Jerzego Matulaitisa – Matulewicza, tłum. R.R. Piętka, Warszawa-Lublin 2008. [Google Scholar]
  19. Matulis S., T. Górski, Odnowienie marianów, [w:] Marianie 1673-1973, red. J. Bukowicz, T. Górski, Rzym 1975, s. 97-118. [Google Scholar]
  20. Nieciecki W., Działalność o. Matulewicza w Warszawie, [w:] Pro Christo et Ecclesia, red. J. Bukowicz, Londyn 1968, s. 26-27; T. Górski, Błogosławiony Jerzy Matulewicz, s. 62-70. [Google Scholar]
  21. O dogmacie Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Panny Maryi, R. 1, 1903, nr 1, s. 7-9; R. 1, 1904, nr 2, s. 56-58; R. 1, 1904, nr 5, s. 168-169; R. 1, 1904, nr 7, s. 248-249; R. 1, 1904, nr 24, s. 782-783. [Google Scholar]
  22. Odrodzenie Zgromadzenia Księży Marianów w latach 1909-1910 (Dokumenty), oprac. J. Bukowicz, T. Górski, Warszawa 1995. [Google Scholar]
  23. Olszewski D., Kościół katolicki a ruchy społeczne na ziemiach polskich w końcu XIX i na początku XX w., [w:] Społeczeństwo polskie XVIII i XIX wieku, red. J. Leskiewiczowa, t. VIII, Warszawa 1987, s. 228. [Google Scholar]
  24. Olszewski D., Mariawityzm – początki i rozwój, „Więź”, R. 29, 1986, nr 2-3, s. 122. [Google Scholar]
  25. Olszewski D., Mariawityzm – początki i rozwój, s. 124; Z. Pałubska, Mariawityzm, [w:] Leksykon duchowości katolickiej, red. M. Chmielewski, Lublin-Kraków 2002, s. 489. [Google Scholar]
  26. Olszewski D., Początki mariawityzmu. Studium historyczno-pastoralne, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 1976, t. 22, z. 6, s. 83-84. [Google Scholar]
  27. Pisma, t. 1, Listy do hierarchii kościelnej 1885-1916, Warszawa 1997, s. 52. [Google Scholar]
  28. Prejs R., Reorganizacja zgromadzeń w 1908 roku i jej wpływ na rodzinę honoracką, [w:] Formy życia konsekrowanego w rodzinie honorackiej, red. T. Płonka, Sandomierz-Zakroczym 2009, s. 337. [Google Scholar]
  29. Prejs R., Tragizm powołania niezrealizowanego, [w:] Powołanie honorackie, red. A. Kruszyńska, Zakroczym 2006, s. 114. [Google Scholar]
  30. Różyk W., „Objawienia” Marii Franciszki Kozłowskiej według rękopisu z Archiwum Watykańskiego. Studium teologiczne, Świdnica 2006. [Google Scholar]
  31. Różyk W., „Objawienia” Marii Franciszki Kozłowskiej, s. 12; S. Rybak, Mariawityzm, s. 17. [Google Scholar]
  32. Rybak S., Mariawityzm, s. 28-29. [Google Scholar]
  33. Rybak S., Mariawityzm. Studium historyczne, Warszawa 1992, s. 23-26. [Google Scholar]
  34. Stobiecki I., Dlaczego Rzym rozwiązał Zgromadzenie Mariawitów, Pns 2001, z. 23, s. 18. [Google Scholar]
  35. Trojan K., „Nie mamy zamiaru wyróżniać się od innych”. Kwestia stroju w odrodzonym Zgromadzeniu Księży Marianów, EM 2012, t. 1, s. 398. [Google Scholar]
  36. Trojan K., Prowincja Opatrzności Bożej (1930-2009), „Ephemerides Marianorum” [dalej: EM] 2013, t. 2, s. 242, 251. [Google Scholar]
  37. Warmiński J., Maryawita, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. XI, Lublin 2006, kol. 1487-1488. [Google Scholar]
  38. Warzeszak J., Wartości religijno-patriotyczne w piśmiennictwie Sługi Bożego ks. Ignacego Kłopotowskiego (1866-1931), „Warszawskie Studia Teologiczne” 2004, t. 17, s. 254-255, 260-261. [Google Scholar]
  39. Wiadomości o zgromadzeniach prowadzących życie ukryte przed światem, [w:] Wybór pism o. Honorata Koźmińskiego, cz. 5, Pisma o zakonnym życiu ukrytym, red. G. Bartoszewski, Warszawa 1988, s. 24. [Google Scholar]
  40. Wodzianowska I., Rzymskokatolicka Akademia Duchowna w Petersburgu 1842-1918, Lublin 2007. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.