Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 100 (2003): Nasza Przeszłość

Artykuły

Prawosławni ojcowie katolickiego narodu. Wizerunek carów w polskim kaznodziejstwie lat 1815-1914

  • Joanna Knapik
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2003.100.367-390  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.2003

Abstrakt

W Królestwie Polskim po 1815 r., które było częścią Cesarstwa Rosyjskiego, polskie duchowieństwo katolickie stanęło przed problemem określenia swojego stosunku do cara. Fakt, że był jednocześnie najwyższym urzędnikiem cywilnym (choć państwa prawosławnego) i nikczemnym naczelnym agentem rozbiorów Polski, stwarzał sytuację pełną dylematów moralnych i politycznych. Sposoby radzenia sobie z nimi można prześledzić we współczesnych kazaniach. Ponieważ ambona pozostawała ważną opiniotwórczą instytucją, można się spodziewać, że analiza nawiązań politycznych i tonu kazań dostarczy cennego wglądu w stosunek polskiego społeczeństwa do cara. Obraz monarchii rosyjskiej w polskich kazaniach na przestrzeni XIX wieku ulegał znacznym zmianom. Jednak nasze źródła wskazują, że większość duchowieństwa preferowała bierny opór i trzymała politykę z dala od ambony. Do takiego postępowania zachęcali ich biskupi, którzy nieustannie podkreślali katechetyczne priorytety przepowiadania.

Bibliografia

  1. Błuchowicz P., Kazania niedzielne, t. 1, Warszawa 1833. [Google Scholar]
  2. Brzozowski M., Kaznodziejstwo i sprawy narodu, „Znak” 1988 nr 398 [Google Scholar]
  3. Feliński Z., Pamiętniki, Lwów 1911. [Google Scholar]
  4. Hołowiński I., Kazania niedzielne, świętalne i przygodne oraz allokucje miane w Petersburgu, Kraków 1857. [Google Scholar]
  5. Kępiński A., Lach i Moskal. Z dziejów stereotypu, Warszawa - Kraków 1990. [Google Scholar]
  6. Krechowiecki A., Przemówienie na żałobnem nabożeństwie za duszę śp. Andrzeja hr. Zamoyskiego [Lwów 13 XI 1874]. [Google Scholar]
  7. Koźmian K., Pamiętniki, t. 3, Wrocław 1972. [Google Scholar]
  8. Łepkowski T., Myśli o historii Polski i Polaków, „Zeszyty Historyczne” 1984 nr 68. [Google Scholar]
  9. Łukasiński W., Pamiętniki, Warszawa 1960. [Google Scholar]
  10. Niemcewicz J. U., Pamiętniki, t. 2, Poznań 1871. [Google Scholar]
  11. Nowak A., Między carem a rewolucją,, Warszawa 1994. [Google Scholar]
  12. Przeczytański P., Kazania adwentowe i dwoiste postne, Warszawa 1815. [Google Scholar]
  13. Sobczak J., Polskie fascynacje młodym cesarzem Mikołajem 11. Geneza jego wizyty warszawskiej we wrześniu 1897 r. i próba polsko-rosyjskiej „ugody”, „Mazowieckie Studia Humanistyczne” 1996 nr 1. [Google Scholar]
  14. Turkułł J., Gawędy familijne, Kraków 1897. [Google Scholar]
  15. Woronicz J. P., Homilie, nauki i przemowy dotąd drukiem nieogłoszone, Kraków 1852. [Google Scholar]
  16. Zamoyski A., Moje przeprawy. Pamiętnik o czasach powiania listopadowego (1830-1831), [Google Scholar]
  17. Kraków 1906. [Google Scholar]
  18. Żywczyński M., Sprawa Gutkowskiego (1832-1839), „Rocznik Lubelski” t. 1:1958. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.