Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 119 (2013): Nasza Przeszłość

Artykuły

Przygotowanie do kapłaństwa w archidiecezji gnieźnieńskiej po Soborze Trydenckim (1577-1660)

  • Sławomir Zabraniak
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2013.119.67-88  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2013

Abstrakt

Po Soborze Trydenckim podjęto m.in. zalecenia dotyczące przygotowania kandydatów do kapłaństwa. Ordynariusze zostały bowiem zobowiązani do troski o zapewnienie kadr kapłańskich. Ich następstwem było zakładanie seminariów duchownych i większa dbałość o formację intelektualno-ascetyczną przyszłych duszpasterzy. W archidiecezji gnieźnieńskiej działały do 1660 r. dwa seminaria duchowne w Kaliszu i Gnieźnie i planowano erekcję kolejnego w Kamieniu (Krajeńskim) dla kandydatów języka niemieckiego. Ich działalność, choć bardzo ograniczona co do możliwości kształcenia kandydatów do kapłaństwa, zapoczątkowała nowy kierunek w formacji do kapłaństwa. W kolejnych stuleciach doprowadzono bowiem do obowiązkowego pobytu w tych zakładach wszystkich kandydatów do wyższych święceń. W seminariach w Kaliszu i Gnieźnie, fundowanych przez prymasa Stanisława Karnkowskiego, miało przebywać po 12 alumnów utrzymywanych całkowicie na koszt archidiecezji. Pierwsze z nich rozpoczęło swoją działalność w 1593 r. przy kolegium jezuitów, którzy nim zarządzali i wykładali. Funkcjonowało ono do 1621 r., kiedy przeniesiono tamtejszych kleryków do Gniezna. Drugie seminarium erygował prymas w stolicy archidiecezji w 1602 r., przy katedrze. Zarządzali nim księża diecezjalni. Działało ono mimo różnych przeszkód przez cały omawiany okres.

Bibliografia

  1. Constitutiones synodi archidioecesis Gnesnensis sub Stanislao in Słupow Szembek archiepiscopo Gnesnensi Lovicii anno Domini 1720 die 26 Augusti celebratae, Varsaviae 1720. [Google Scholar]
  2. Dokumenty soborów powszechnych. Tekst łaciński i polski, t. 4: (1511-1870): Lateran V, Trydent, Watykan I, opr. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2004. [Google Scholar]
  3. Sawicki J., Concilia Poloniae. Źródła i studia krytyczne, t. 5: Synody archidiecezji gnieźnieńskiej i ich statuty, Warszawa 1950. [Google Scholar]
  4. Synodus Dioecesana Gnesnensis, celebrata Lovicii, Anno Christi MDXCIII die XXIX Mensis Martii. Excusa Posnaniae in Officina Typographica, Viduae et haeredum Ioannis Wolrabi, [Posnaniae 1603]. [Google Scholar]
  5. Aleksandrowicz M., Początki Seminarium Duchownego w Gnieźnie (1602-1718), [w:] Księga Jubileuszowa Prymasowskiego Wyższego Seminarium Duchownego w Gnieźnie 1601-2002, pod red. P. Podeszwy, W. Polaka, Gniezno 2002, s. 17-23. [Google Scholar]
  6. Aleksandrowicz M., Początkowe dzieje seminarium duchownego w Gnieźnie (1602-1718), NP 24(1966), s. 167-185. [Google Scholar]
  7. Aleksandrowicz M., Seminarium duchowne w Gnieźnie w latach 1602-1718, [w:] Studia Historyczne, t. 2, pod red. M. Żywczyńskiego, Z. Zielińskiego, Lublin 1968, s. 267-315. [Google Scholar]
  8. Aleksandrowicz M., Stanisław Szembek, arcybiskup gnieźnieński (1706-1721), „Studia Gnesnensia” 1(1975), s. 29-49. [Google Scholar]
  9. Aleksandrowicz M., Wychowawcy i wychowankowie seminarium gnieźnieńskiego w latach 1602-1718, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 12(1965), z. 4, s. 111-132. [Google Scholar]
  10. Banaszak M., Początki kolegium jezuickiego i seminarium duchownego w Poznaniu, [w:] Sacrum Poloniae Millenium, t. 10, Rzym 1964, s. 509-511. [Google Scholar]
  11. Barycz H., Burszowic, [w:] Polski Słownik Biograficzny (dalej PSB), t. 3, Kraków 1937, s. 140. [Google Scholar]
  12. Gręźlikowski J., Przygotowanie kandydatów do kapłaństwa w diecezji włocławskiej w świetle potrydenckich synodów diecezjalnych, „Prawo Kanoniczne” 45(2002), nr 1-2, s. 251-281. [Google Scholar]
  13. Korytkowski J., Arcybiskupi gnieźnieńscy, prymasowie i metropolici polscy od roku 1000 aż do roku 1821 czyli połączenia arcybiskupstwa gnieźnieńskiego z biskupstwem poznańskim, t. 3, Poznań 1889. [Google Scholar]
  14. Korytkowski J., Prałaci i kanonicy katedry gnieźnieńskiej od roku 1000 do dni naszych, t. 3, Gniezno 1883. [Google Scholar]
  15. Kujawski T., Uposażenie seminariów duchownych według Soboru Trydenckiego, „Studia Gnesnensia” 2(1976), s. 189-203. [Google Scholar]
  16. Litak S., Od reformacji do oświecenia. Kościół katolicki w Polsce nowożytnej, Lublin 1994. [Google Scholar]
  17. Piechnik L., Akademie i uczelnie jezuickie, [w:] Dzieje teologii katolickiej w Polsce, t. 2: Od odrodzenia do oświecenia, cz. 2: Teologia neoscholastyczna i jej rozwój w akademiach i szkołach zakonnych, pod red. M. Rechowicza, Lublin 1975, s. 51-101. [Google Scholar]
  18. Piechnik L., Działalność jezuitów na polu szkolnictwa w Poznaniu, NP 30(1969), s. 171-210. [Google Scholar]
  19. Piechnik L., Jezuici a seminarium diecezjalne w Kaliszu 1593-1620, NP 20(1964), s. 113-147. [Google Scholar]
  20. Piechnik L., Powstanie i rozwój jezuickiej „Ratio studiorum” (1548-1599), Kraków 2003. [Google Scholar]
  21. Piechnik L., Seminaria diecezjalne w Polsce prowadzone przez jezuitów od XVI do XVIII wieku, Kraków 2001. [Google Scholar]
  22. Piechnik L., Seminarium diecezjalne w Poznaniu w latach 1564-1614, NP 61(1984), s. 93-109. [Google Scholar]
  23. Przyboś A., Akademia Krakowska w drugiej połowie w. XVII, [w:] Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364-1764, t. 1, pod red. K. Lepszego, Kraków 1964, s. 309-351. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.