Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Problemy Współczesnej Kryminalistyki

Tom 23 (2019)

Artykuły

Entomologia sądowa – próba weryfikacji dotychczasowych założeń

  • Arkadiusz Domasat
DOI: https://doi.org/10.52097/pwk.5492  [Google Scholar]
Opublikowane: 2023-06-05

Abstrakt

Współczesne zdobycze technologii i nauki umożliwiły rozwój entomologii sądowej na szeroką skalę. Pozwala ona obecnie nie tylko szacować datę zgonu (post mortem intervallum), ale również wskazywać możliwe przyczyny śmierci denata. Następuje to dzięki analizie pośmiertnej aktywności owadów i ich stadiów larwalnych, które następnie poddaje się analizie toksykologicznej (entomotoksykologia) bądź bada je jako alternatywne źródło materiału DNA. Celem artykułu jest zaprezentowanie funkcjonujących i naukowo opisywanych metod badawczych entomologii sądowej, próba ustosunkowania się do jej głównych założeń przez przedstawienie wyników przeprowadzonego doświadczenia oraz wskazanie podstawowych mechanizmów zabezpieczania śladów entomologicznych jako praktycznej wskazówki dla kryminalistyków. Pracę zakończy odpowiedź na pytanie, czy ustalenia poczynione z zastosowaniem entomologii sądowej mogą stanowić wyłączne źródło decyzji organów powołanych do ścigania przestępstw.

Bibliografia

  1. Amendt J., Forensische Entomologie,w: B. Herrmann, K.S. Saternus (red.),Biologische Spurenkunde. Band 1: Kriminalbiologie,Springer, Berlin 2007. [Google Scholar]
  2. Amendt J., Campobasso C.P., Gaudry E., Reiter C., LeBlanc H.N., Hall M.J., Best practice in forensic entomology –standards and guidelines, „International Journal of Legal Medicine” 2007, nr 121(2). DOI: https://doi.org/10.1007/s00414-006-0086-x [Google Scholar]
  3. Amendt J., Zehner R., Krettek R,Insekten auf Leichen: Forensische Entomologie, „Biologie in unserer Zeit” 2005, nr35(4). DOI: https://doi.org/10.1002/biuz.200410284 [Google Scholar]
  4. Bass B., Jefferson J.,Trupiafarma. Sekrety legendarnego laboratorium sądowego, gdzie zmarli opowiadają swoje historie, przeł. J. Ochab, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak,Kraków 2017. [Google Scholar]
  5. Benecke M.,A brief history of forensic entomology, „Forensic Science International” 2001, nr 120(1–2). DOI: https://doi.org/10.1016/S0379-0738(01)00408-X [Google Scholar]
  6. Benecke M.,Rein einseitiges Auftreten von Schmeissfliegenmaden im Gesicht einer Faulleiche (Mit 2 Abbildungen), „Archiv für Kriminologie”2001,nr 208(5/6). [Google Scholar]
  7. Benecke M.,Arthropods and corpses, w:M. Tsokos (red.),Forensic Pathology Reviews. Vol. 2, Humana Press, Totowa 2005. DOI: https://doi.org/10.1385/1-59259-872-2:207 [Google Scholar]
  8. Benecke M., Josephi E.,Zweihoff R.,Neglect of the elderly: Forensic entomology cases and considerations, „Forensic Science International” 2004, nr 146. DOI: https://doi.org/10.1016/j.forsciint.2004.09.061 [Google Scholar]
  9. Bonacci T., Vercillo V.,Benecke M.,Flies and ants: A forensic entomological neglect case of an elderly man in Calabria, Southern Italy, „Romanian Journal of Legal Medicine” 2017, nr 25(3). DOI: https://doi.org/10.4323/rjlm.2017.283 [Google Scholar]
  10. Charabidze D., Etude de la biologie des insectes nécrophages et application à l’expertise en entomologie médico-légale (Doctoral dissertation, Université du Droit et de la Santé-Lille II 2008). [Google Scholar]
  11. Charabidze D., Bourel B.,Entomologie médico-légale: les insects au service de la justice,„Insectes” 2007, nr 147(4). [Google Scholar]
  12. DiMaio V.J., DiMaioD.,Medycyna sądowa, przeł. T. Jurek i in., Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner,Wrocław 2010. [Google Scholar]
  13. Draber-Mońko A., Kaczorowska E.,Wprowadzenie do entomologii sądowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2009. [Google Scholar]
  14. Grassberger M., Amendt J.,Forensische Entomologie,w:H. Aspöck (red.),Krank durch Arthropoden. Denisia 30,Biologiezentrum der Oberösterreichischen Landesmuseen,Linz 2010. [Google Scholar]
  15. Hanausek T.,Kryminalistyka. Zarys wykładu, WoltersKluwer, Warszawa 2009. [Google Scholar]
  16. Haskell N.H., Forensic entomology, w:S.S. Sanbar (red.),Legal Medicine, Mosby Elsevier, Philadelphia 2007. [Google Scholar]
  17. Hołyst B.,Kryminalistyka, Wolters KluwerPolska, Warszawa 2018. [Google Scholar]
  18. Introna F., Campobasso C.P., Goff M.L.,Entomotoxicology, „Forensic Science International” 2001, nr 120(1–2). DOI: https://doi.org/10.1016/S0379-0738(01)00418-2 [Google Scholar]
  19. Kaliszan M.,Próba określenia czasu zgonu na podstawie ograniczonych danych z miejsca ujawnienia zwłok, „Archiwum Medycyny Sądowej iKryminologii” 2012, nr 62(3). [Google Scholar]
  20. Kozłowski T., Krajewska M.,Mumifikacja ciała ludzkiego–wstępne wyniki badań antropologicznych pochówków w kryptach kościoła pw. imienia NMP w Szczuczynie,w:M. Grupa, T. Dudziński (red.),Tajemnice szczuczyńskich krypt, t. I,Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, Grajewo 2013. [Google Scholar]
  21. Kulshrestha P.,Satpathy D.K.,Use of beetles in forensic entomology, „Forensic Science International” 2001, nr 120(1–2). DOI: https://doi.org/10.1016/S0379-0738(01)00410-8 [Google Scholar]
  22. Lemmonier A., de Reguardati S.,Datation par la méthode entomologique,Muséum national d’histoire naturelle académie, Paris 2012. [Google Scholar]
  23. Listos P.,Gryzińska M., Batkowska J.,Czepiel-Mil K., Marczewska P.,Badania z zakresu entomologii sądowo-lekarskiej w aspekcie ustalenia czasu śmierci zwierząt, „Życie Weterynaryjne” 2015, nr 90(11). [Google Scholar]
  24. Marcinkowski T.,Medycyna sądowa dla prawników, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie, Szczytno 2010. [Google Scholar]
  25. Masselin P.,Entomologie et médicine légale, „Insects”1995, nr 97(2). [Google Scholar]
  26. Matuszewski S., Ekspertyza entomologiczna, w:M. Kała, D. Wilk, J. Wójcikiewicz (red.),Ekspertyza sądowa,WoltersKluwer,Warszawa 2017. [Google Scholar]
  27. Matuszewski S.,Katalog owadów przydatnych do ustalania czasu śmierci w lasach Polski. Część 1: Wprowadzenie, „Problemy Kryminalistyki” 2010, nr 267. [Google Scholar]
  28. Matuszewski S., Bejerlein D.,Konwerski S., Szpila K., Entomologia sądowa w Polsce, „Wiadomości Entomologiczne” 2008, nr 1. [Google Scholar]
  29. Mróz R.,Oględziny zwłok na miejscu zdarzenia,„Edukacja Prawnicza” 2018, nr 2. [Google Scholar]
  30. Olszowska M.,Owady nekrofagiczne i koprofagiczne–odrażające czy piękne?, „Wszechświat” 2015, nr 116(01–03). [Google Scholar]
  31. Prabucki R.,Czas zgonu w kontekście nauk penalnych,„Zeszyty Naukowe Ruchu Studenckiego” 2016,nr 1. [Google Scholar]
  32. Reibe S., Strehler M., Mayer F., Althaus L., Madea B., Benecke M., Leichen – „Entsorgung” in einer Biotonne – zwei forensisch-entomologische Fallberichte, „Archiv für Kriminologie” 2009, nr 222. [Google Scholar]
  33. Schroeder H., Klotzbach H.,Püschel K.,Insects’ colonization of human corpses in warm and cold season, „Legal Medicine” 2003, nr 5. DOI: https://doi.org/10.1016/S1344-6223(02)00135-9 [Google Scholar]
  34. Siemienkowicz K.,Entomologia sądowa, w:B. Nowak, M. Maciąg (red.),Przegląd badań z zakresu kryminalistyki i medycyny sądowej, WydawnictwoNaukoweTygiel, Lublin 2017. [Google Scholar]
  35. Skowronek R.,Recenzja książki Elżbiety Kaczorowskiej i Agnieszki Draber-Mońko „Wprowadzenie do entomologii sądowej”, „Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii” 2001,nr LXI. [Google Scholar]
  36. Skowronek R.,Wykorzystanie entomologii w kryminalistyce i medycynie sądowej, w:P. Migula, M. Nakonieczny (red.),Problemy środowiska i jego ochrony, t. 20,Centrum Studiów nad Człowiekiem i Środowiskiem Uniwersytetu Śląskiego,Katowice 2012. [Google Scholar]
  37. Skowronek R., Chowaniec C.,Polska entomologia sądowa – rys historyczny, stan obecny i perspektywy na przyszłość, „Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii” 2010, nr 60. [Google Scholar]
  38. Skowronek R., Tomsia M., Droździok K., Kabiesz J.,Owady żerujące na zwłokach jako alternatywne źródło ludzkiego materiału genetycznego,„Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii” 2014, nr 64(4). DOI: https://doi.org/10.5114/amsik.2014.50530 [Google Scholar]
  39. Smith K.,A Manul of Forensic Entomology, British Museum,London 1986. [Google Scholar]
  40. Stojak J.,Zastosowanie entomotoksykologii w szacowaniu czasu i ustaleniu przyczyny zgonu, „Problemy Kryminalistyki” 2017, nr 295(1). DOI: https://doi.org/10.34836/pk.2017.295.2 [Google Scholar]
  41. Waszkiewicz P.,From criminalistics to CSI: Warsaw. Practical methods of teaching criminalistics at the Department of Criminalistics, University of Warsaw, „StudiaIuridica” 2018, nr 72. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0011.7624 [Google Scholar]
  42. Witkowska K.,Procesowe, kryminalistyczne i sądowo-lekarskie aspekty oględzin zwłok,„Prokuratura i Prawo” 2012, nr 6. [Google Scholar]
  43. Wolff B.M., A Review of‘Body Farm’Research Facilities Across America with a Focus on Policy and the Impacts When Dealing with Decompositional Changes in Human Remains, University of Texas, Arlington 2015. [Google Scholar]
  44. Skowronek R., http://gazetasledcza.pl/2016/03/o-owadach-zwlokach-okiem-medyka sadowego/#.WQm9H30VzIU(dostęp: 18.07.2018). [Google Scholar]