Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
##common.pageHeaderLogo.altText##

Vol. 28 (2021)

Artykuły

Autoportret charakteru chrześcijanina a jego religijność i osobowość

DOI: https://doi.org/10.52097/rs.2021.5-39  [Google Scholar]
Published: 2021-12-31

Abstract

Przedmiotem opracowania jest prezentacja powiązań między charakterem chrześcijanina a jego religijnością i osobowością. Chrześcijański charakter przejawia się w trwałych cechach umysłu, wyobraźni, woli i działania, ukształtowanych w procesie wychowania i samowychowania, które wyznaczają względnie trwały sposób postępowania inspirowany wartościami umocowanymi w biblijnej wierze, uaktywnianych zwłaszcza w sytuacjach trudnych i nieoczekiwanych. Celem badań było znalezienie powiązań i zależności między chrześcijańskim charakterem a szeregiem zmiennych religijności i osobowości.
Do diagnozy charakteru chrześcijanina zastosowano Skalę Oceny Chrześcijańskiego Charakteru. Religijność poddano badaniu przy pomocy następujących metod: Skala Centralności Religijności, Skala Przekonań Post-krytycznych, Skala Spójności Przekonań Religijnych, Skala Tożsamości Religijnej, Skala Konserwatyzmu Biblijnego, Skala Literalizmu Biblijnego, Samoocena wiary oraz praktyk religijnych (modlitwa osobista, uczestnictwo w Mszy świętej i korzystanie z Biblii). Osobowość zbadano metodami: Skale Typu Psychologicznego i Temperamentu Emocjonalnego Francisa, Style Uczenia się i Myślenia, Kwestionariusz do pomiaru Wielkiej Piątki, Pięciowymiarowy Kwestionariusz Uważności, Skala Samooceny M. Rosenberga.
Badanymi osobami byli dorośli uczestnicy Mszy św., katechizowana młodzież ostatnich klas szkół średnich oraz studenci wyższej szkoły zawodowej. Ustalono istnienie licznych korelacji między wymiarami charakteru chrześcijanina i zdecydowaną większością zmiennych religijności, a zwłaszcza centralnością religijności, stylami myślenia religijnego, akceptacją doktryny katolickiej, biblijnym konserwatyzmem i literalizmem, ubiblijnieniem, samooceną wiary oraz mniejszym stopniu z tożsamością religijną. Stwierdzono także istnienie korelacji wymiarów charakteru z częścią preferencji psychologicznych, cech osobowości oraz stylów uczenia się i myślenia.
Uzyskane na drodze analizy czynnikowej profile charakteru porównano w aspekcie badanych zmiennych religijności i osobowości. Uzyskane istotne różnice są zgodne z wynikami uzyskanymi przy pomocy techniki korelacji. W obszarze osobowości różnice istotne statystycznie między profilami wystąpiły zasadniczo tylko w odniesieniu do cech osobowości.
W wyniku badań można stwierdzić, że zachodzą interakcje między charakterem i religijnością oraz osobowością, niemniej jednak są to trzy różne charakterystyki opisu indywidualności człowieka. Na końcu wskazano na zastosowania pastoralne badań nad charakterem chrześcijanina.

References

  1. Bartczuk R. P., Wiechetek M., Zarzycka B., Skala Przekonań Postkrytycznych D. Hutsebauta, w: Psychologiczny pomiar religijności, red. M. Jarosz, Lublin 2011, s. 201-229. [Google Scholar]
  2. Bilczewski J., Charakter. List pasterski, Poznań-Warszawa. 1920. [Google Scholar]
  3. Chaim W., Psychologiczna analiza religijności niespójnej, Lublin 1991. [Google Scholar]
  4. Francis L. J., Craig Ch. L., Hall G., Psychological type and attitude toward Celtic Christianity among commited churchgoers in the United Kingdom: an empirical study, „Journal of Contemporary Religion”, 2008 nr 23, s. 181-191. [Google Scholar]
  5. Hunter J. D., The death of character: moral education in an age without good or evil, New York 2001. [Google Scholar]
  6. Jacobi J., Psychologia C. G. Junga, Warszawa 1993. [Google Scholar]
  7. Kim S., Development and validation of a Scale for Christian Character Assessment of university students, „Religions”, 2017, nr 5, s. 2-10. [Google Scholar]
  8. Lendzion A., Młodzież a wartości charakterologiczne, Lublin 2012. [Google Scholar]
  9. Lickona Th., A comprehensive approach to character building in Catholic schools, „Journal of Catholic Education”, 1997, nr 2 (1), s. 159-175. [Google Scholar]
  10. Nosal C. S., Różnice indywidualne w stylach uczenia się i myślenia, „Przegląd Psychologiczny”, 2000, nr 4 (43), s. 469-480. [Google Scholar]
  11. Oleś P. K., Wprowadzenie do psychologii osobowości, Warszawa 2013. [Google Scholar]
  12. Pastuszka J., Charakter człowieka. Struktura - typologia. Diagnostyka psychologiczna, Lublin 1962. [Google Scholar]
  13. Piasecki P., Duchowość nowego człowieka w perspektywie tajemnicy sakramentu chrztu, „Teologia i Moralność”, 2015, nr 1(10), s. 45-59. [Google Scholar]
  14. Radoń S., Pięciowymiarowy Kwestionariusz Uważności, „Roczniki Psychologiczne”, 2014, nr 4 (7), s. 711-735. [Google Scholar]
  15. Rubsam L. A., Character building for families. Bible character studies for the Christian family and home school, Appleton 2018. [Google Scholar]
  16. Topolewska E., Skimina E., Strus W., Cieciuch J., Rowiński T., Krótki kwestionariusz do pomiaru Wielkiej Piątki IPIP-BFM-20, „Roczniki Psychologiczne”, 2014, nr 2 (17), s. 365-382. [Google Scholar]
  17. Toth T., Młodzieniec z charakterem, Kraków 1937. [Google Scholar]
  18. Village A., Biblical literalism: a test of the compensatory schema hypothesis among Anglicans in England, “Review of Religious Research”, 2012, nr 54, s. 175-196. [Google Scholar]
  19. Wieradzka-Pilarczyk A., Tożsamość religijna młodych Polaków, Poznań 2015. [Google Scholar]
  20. Zarzycka B., Polska adaptacja Skali Centralności Religijności S. Hubera, w: Psychologiczny pomiar religijności, red. M. Jarosz, Lublin 2011, s. 231-261. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.