Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Wrocławski Przegląd Teologiczny

Tom 18 Nr 2 (2010)

Teologia systematyczna

Rozwój nauki i kultu «Matki Bożej Opatrzności»

DOI: https://doi.org/10.34839/wpt.2010.18.2.75-97  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.03.2020

Abstrakt

The above title was not directly derived from the Holy Scripture. It is difficult to determine who first used it or which prevailed in the history of the Church: teaching about the Mother of Divine Providence or Her cult. These two realities have interwoven over the centuries to such a degree that theological reflection deepens the service of Mary, which in turn inspires theologians to reflect on Mary. The Fathers of the Church long ago pointed at Mary’s participation in the plans of Divine Providence. They perceived Her as the Mother of Christ who completed the work of redemption. The Middle Ages emphasized Her providential participation in the Mystery of Christ’s cross. The Barnabites contributed a great deal to the development of the cult of the Mother of Divine Providence. They have been spreading the cult, wherever they serve, since the 17th century under the influence of Mary’s interventions in their lives and pastoral ministry. Since the turn of the 19th and 20th centuries the Magisterium of the Church has frequently referred to Mary. Although rarely making use of the title, post-counciliar popes explain its theological significance. John Paul II emphasized the judgments of the Divine Providence concerning Mary. Benedict XVI focuses on Mary’s acceptance of those judgments and on the resulting salvific fruits for us. The symptoms of the teaching and cult of the Mother of Divine Providence are also evident in the Polish Church. Since the Middle Ages – within the universal Church alike – the references of Mary to the Divine Providence have been more often seen in sermons, songs and catecheses than in the use of the title itself. Over the last years, especially due to the introduction of the Mass formulary of the Mother of Divine Providence, Her cult has been steadily developing along with the intensifying theological reflection on the title.

Bibliografia

  1. Andrzej z Krety, Homilia in annuntiationem B. Mariae, 2, 5, 6, PG 97, 881–914. [Google Scholar]
  2. Andrzej z Krety, Homilia za Zwiastowanie Najświętszej Maryi Panny, tłum. W. Kania, w: Teksty o Matce Bożej, red. S.C. Napiórkowski, t. 1, Ojcowie Kościoła greccy i syryjscy, Niepokalanów 1981, s. 144, 147–149. [Google Scholar]
  3. Augustyn, Sermones. Sermo CLXXXVI, 1, PL 39, 999–1000. [Google Scholar]
  4. Augustyn, Z kazania 186, tłum. W. Kania, w: Teksty o Matce Bożej, red. S.C. Napiórkowski, t. 2, Ojcowie Kościoła łacińscy, Niepokalanów 1981. [Google Scholar]
  5. Bazyli Wielki, In sanctam Christi generationem, 3, PG 31, 1460–1470. [Google Scholar]
  6. Bazyli Wielki, Z kazania na Boże Narodzenie, tłum. W. Kania, w: Teksty o Matce Bożej, red. S.C. Napiórkowski, t. 1, Ojcowie Kościoła greccy i syryjscy, Niepokalanów 1981. [Google Scholar]
  7. Benedykt XVI, «Magnificat» jest najgłębszą interpretacją dziejów (Przemówienie na zakończenie miesiąca maryjnego w Watykanie, 31.05.2008), „L'Osservatore Romano” PL 29 (2008), nr 7–8. [Google Scholar]
  8. Benedykt XVI, «Niewiasta obleczona w słońce» znakiem zwycięstwa miłości (Homilia w uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, 15.08.2007), „L'Osservatore Romano” PL 28 (2007), nr 10–11, s. 38–39. [Google Scholar]
  9. Benedykt XVI, «Tak» Maryi odzwierciedla «tak» Chrystusa (Anioł Pański, 25.03.2007), „L'Osservatore Romano” PL 28 (2007), nr 5. [Google Scholar]
  10. Benedykt XVI, Budujmy Kościół – wspólnotę miłości (Homilia w uroczystość Zwiastowania Pańskiego, 25.03.2006), „L'Osservatore Romano” PL 27 (2006), nr 5. [Google Scholar]
  11. Benedykt XVI, Eucharystia, Lourdes i duszpasterstwo chorych (Orędzie na XVI Światowy Dzień Chorego, 11.01.2008), „L'Osservatore Romano” PL 29 (2008), nr 3. [Google Scholar]
  12. Benedykt XVI, Maria folgt unseren Schritten mit milder Sorge (Generalaudienz, 16.08.2006), „L'Osservatore Romano” D 36 (2006), n. 34. [Google Scholar]
  13. Benedykt XVI, Maryja jest od zawsze znakiem nadziei (Przemówienie przed kolumną Maryi na Placu „Am Hof” w Wiedniu, 7.09.2007), „L'Osservatore Romano” PL 28(2007), nr 10–11. [Google Scholar]
  14. Benedykt XVI, Maryja prowadzi nas drogą wierności (Anioł Pański, 20.07.2008), „L'Osservatore Romano” PL 29 (2008), nr 9. [Google Scholar]
  15. Benedykt XVI, Niech Maryja kieruje naszymi krokami w nowym roku (Audiencja generalna, 2.01.2008), „L'Osservatore Romano” PL 29 (2008), nr 2. [Google Scholar]
  16. Benedykt XVI, Niepokalana Matka pielgrzymującego Kościoła (Homilia w uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, 8.12.2005), „L'Osservatore Romano” PL 27 (2006), nr 2.. [Google Scholar]
  17. Benedykt XVI, Tajemnica Boga w Trójcy Jedynego (Anioł Pański, 11.06.2006), „L'Osservatore Romano” PL 27(2006), nr 9–10. [Google Scholar]
  18. Benedykt XVI, To sanktuarium jest miejscem modlitwy i służby braciom (Homilia na zakończenie obchodów 150-lecia objawień Najświętszej Maryi Panny, 14.09.2008), „L'Osservatore Romano” PL 29 (2008), nr 10–11. [Google Scholar]
  19. Benedykt XVI, Wir können unser ganzes Leben immer Maria anvertrauen (Predigt am Hochfest der Aufnahme Marias in den Himmel, 15.08.2005), „L'Osservatore Romano” D 35(2005), n. 35. [Google Scholar]
  20. Benedykt XVI, Zawierzamy się Maryi, Matce Łaskawej (Homilia w sanktuarium maryjnym w Altötting, 11.09.2006), „L'Osservatore Romano” PL 27(2006), nr 11. [Google Scholar]
  21. Benedykt XVI, Zawsze pozostanie Służebnicą Pańską (Anioł Pański, 10.09.2006), „L'Osservatore Romano” PL 27 (2006), nr 11. [Google Scholar]
  22. Benedykt XVI, Zwycięża miłość, a nie nienawiść (Homilia w uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, 15.08.2006), „L'Osservatore Romano” PL 27 (2006), nr 12. [Google Scholar]
  23. Bernardyn z Bustis, Mariale, pars I, sermo 2, Nuremberge 1503. [Google Scholar]
  24. Bernardyn z Bustis, Z drugiej mowy o poczęciu Dziewicy, tłum. S. Kafel, w: Teksty o Matce Bożej, t. 5, Franciszkanie średniowieczni, oprac. M.S. Wszołek, Niepokalanów 1992., s. 165–166. [Google Scholar]
  25. CominI L.M., Ciccimara F.M., Ojcowie barnabici, w: http://www.przedszkole-barnabici.edu.pl/index.php?page=ojcowie-barnabici [Google Scholar]
  26. Dziadosz D., Najświętsza Maryja Panna, Matka Bożej Opatrzności, w: Nowe Msze o Najświętszej Maryi Pannie. Komentarze i homilie, red. A. Paciorek, H. Witczyk, Kielce 2008, s. 437–438. [Google Scholar]
  27. Efrem Syryjczyk, Carmina Sogayãtã. Carmen II, 12 i 15, w: Corpus scriptorum christianorum orientalium, Louvain 1958, 186 (Syr. 82), 199–203. [Google Scholar]
  28. Epifaniusz, Panarion LXXVIII, 18-19, PG 42. [Google Scholar]
  29. Grignion de Montfort L.M., Tajemnica Maryi, tłum. s. Maria Józefa od Wcielenia, Poznań 1982. [Google Scholar]
  30. Grignion de Montfort L.M., Traktat o prawdziwym nabożeństwie do Najświętszej Maryi Panny, wyd. 3 popraw.i uzup., oprac. A. Boniecki, Warszawa 1986. [Google Scholar]
  31. Grusspsalter von Pontigny, 32, w: G.G. Meersseman, Der Hymnos Akathistos im Abendland, Bd. 2, Gruss-Psalter, Gruss-Orationen, Gaude-Andachten und Litaneien, Freiburg 1960. [Google Scholar]
  32. Hymn Akathistos, 17, PG 92, 1335–1398. [Google Scholar]
  33. Hymn Akathistos, tłum. W. Kania, w: Teksty o Matce Bożej, red. S.C. Napiórkowski, t. 1, Ojcowie Kościoła greccy i syryjscy, Niepokalanów 1981. [Google Scholar]
  34. Ireneusz, Adversus haereses, III, 22, 1, PG 7, 1175A-1176A. [Google Scholar]
  35. Ireneusz, Przyczyna naszego zbawienia, tłum. W. Kania, w: Teksty o Matce Bożej, red. S.C. Napiórkowski, t. 1, Ojcowie Kościoła greccy i syryjscy, Niepokalanów 1981, s. 24–25. [Google Scholar]
  36. Jakub z Mediolanu, Stimulus amoris, Ad Claras Aquas 1948, s. 77–82. [Google Scholar]
  37. Jakub z Mediolanu, Z dziełka «Bodziec miłości», w: Teksty o Matce Bożej, t. 5, Franciszkanie średniowieczni, oprac. M.S. Wszołek, Niepokalanów 1992. [Google Scholar]
  38. Jan Damasceński, Homilia I in dormitionem B. V. Mariae, 3, SCh 80, 80–121. [Google Scholar]
  39. Jan Damasceński, Homilia na Wniebowzięcie NMP (1), tłum. W. Kania, w: Teksty o Matce Bożej, red. S.C. Napiórkowski, t. 1, Ojcowie Kościoła greccy i syryjscy, Niepokalanów 1981, s. 232–233. [Google Scholar]
  40. Jan Paweł II, Encyklika Redemptoris Mater, Rzym 1987. [Google Scholar]
  41. Jan Paweł II, Maryja a wartość kobiety (Audiencja generalna, 29.11.1995), w: Jan Paweł II o Matce Bożej, red. A. Szostek, t. 4, Warszawa 1999.’ [Google Scholar]
  42. Jan Paweł II, Maryja wzorem naszego pielgrzymowania (Homilia dla duchowieństwa w katedrze św. Mateusza w Waszyngtonie, 6.10.1979), w: Jan Paweł II o Matce Bożej, red. A. Szostek, t. 2, Warszawa 1998. [Google Scholar]
  43. Jan Paweł II, Maryja, Matka naszego Adwentu: do prawdy, sprawiedliwości, pokoju (Homilia w Bazylice Santa Maria Maggiore, 8.12.1979), w: Jan Paweł II o Matce Bożej, red. A. Szostek, t. 2, Warszawa 1998, s. 107–110. [Google Scholar]
  44. Jan Paweł II, Opatrzność Boża – afirmacja dzieła stworzenia (Audiencja generalna, 7.05.1986), w: Wierzę w Boga Ojca Stworzyciela, red. red. S. Dziwisz i in., Città del Vaticano 1987. [Google Scholar]
  45. Jan Paweł II, Przesłanie na XII Międzynarodowy Kongres Mariologiczny na Jasnej Górze w Częstochowie (15.08.1996), w: Jan Paweł II o Matce Bożej, red. A. Szostek, t. 3, Warszawa 1999. [Google Scholar]
  46. Jan Paweł II, Przyjęcie chrztu św. to zaledwie pierwszy rozdział dziejów osobistych i powszechnych, (Homilia w San Juan, 12.10.1984), „L'Osservatore Romano” PL 5 (1984), nr 11–12. [Google Scholar]
  47. Jan Paweł II, Radosna tajemnica nawiedzenia Maryi (Przemówienie na zakończenie miesiąca maryjnego w Watykanie, 31.05.1979), w: Jan Paweł II o Matce Bożej, red. A. Szostek, t. 2, Warszawa 1998. [Google Scholar]
  48. Jan Paweł II, Wniebowzięcie Maryi w Tradycji Kościoła (Audiencja generalna, 9.07.1997), w: Jan Paweł II o Matce Bożej, red. A. Szostek, t. 4, Warszawa 1999, s. 274–75. [Google Scholar]
  49. Jan Paweł II, Wstawiennictwo Matki Łaski Bożej (Audiencja generalna, 24.09.1997), w: Jan Paweł II o Matce Bożej, red. A. Szostek, t. 4, Warszawa 1999. [Google Scholar]
  50. Justyn, Apologja: Dialog z Żydem Tryfonem, tłum. A. Lisiecki, Poznań 1926. [Google Scholar]
  51. Justyn, Dialogus cum Tryphone Iudeo, 100, PG 6, 709–712. [Google Scholar]
  52. Katechizm Kościoła Katolickiego, wyd. Pallottinum, Poznań 1994. [Google Scholar]
  53. Knapiński R., Od «Pokrowy» do «płaszcza opieki». Przeobrażenia motywu ikonograficznego «Mater Misericordiae», „Studia Warmińskie” 39 (2002), s. 131–160. [Google Scholar]
  54. Kochaniewicz B., Średniowieczni dominikanie o Matce Bożej. Wybrane zagadnienia, Kraków 2008. [Google Scholar]
  55. Lehner F.A.von., Die Marienverehrung in den ersten Jahrhunderten, Vaduz 1985. [Google Scholar]
  56. Lekan J., Macierzyństwo duchowe Maryi w zbawczym planie Boga Ojca, „Salvatoris Mater” 1 (1999), nr 1, s.158–176. [Google Scholar]
  57. Leon Wielki, Homilia na Narodzenie Pańskie, tłum. W. Kania, w: Teksty o Matce Bożej, red. S.C. Napiórkowski, t. 2, Ojcowie Kościoła łacińscy, Niepokalanów 1981, s. 149–150. [Google Scholar]
  58. Leon Wielki, Sermones. Sermo XXIV, 1, PL 54, 203–207. [Google Scholar]
  59. Leon XIII, Encyklika «Octobri mensae» o Matce Boskiej Różańcowej (22.09.1891), Warszawa 2004. [Google Scholar]
  60. Leon XIII, Epistula encyclica «Augustissimae Virginis». Die Rosenkranzbruderschaft und die heiligen Engel im Rosenkranzgebet (12.09.1897), w: Die marianischen Weltrundschreiben der Päpste von Pius IX bis Johannes II (1849-1988), Hrsg. R. Graber, A. Ziegenaus, Aufl. 3 erweiterte und überarbeitete, Regensburg 1997. [Google Scholar]
  61. Maloney G.A., Maryja – łonem Boga, Warszawa 1993. [Google Scholar]
  62. Masciarelli M.G., Znak niewiasty. Maryja w teologii Josepha Ratzingera, Kraków 2008. [Google Scholar]
  63. Mastalska D., Maryja Adwentem według Jana Pawła II, „Salvatoris Mater” 5 (2003), nr 4, 120–138. [Google Scholar]
  64. Mazurkiewicz R., Świętej Trojce Miłośnica. Maryja a Trójca Święta w średniowiecznym piśmiennictwie polskim, w: Trójca Święta a Maryja. Materiały z sympozjum mariologicznego zorganizowanego przez Polskie Towarzystwo Mariologiczne. Częstochowa, 6-8 września 1999 roku, red. T. Siudy, K. Pek, Częstochowa 2000. [Google Scholar]
  65. Najświętsza Maryja Panna, Matka Bożej Opatrzności, w: Lekcjonarz Mszy o Najświętszej Maryi Pannie, Poznań 1998, s. 164–166. [Google Scholar]
  66. O przenasławniejsza Panno czysta…, w: Teksty o Matce Bożej, Polskie średniowiecze, oprac. R. Mazurkiewicz, t. 12, Niepokalanów 2000. [Google Scholar]
  67. Orygenes, Homilia na temat hymnu «Magnificat», tłum. W. Kania, w: Teksty o Matce Bożej, red. S.C. Napiórkowski, t. 1, Ojcowie Kościoła greccy i syryjscy, Niepokalanów 1981. [Google Scholar]
  68. Orygenes, In Lucam homiliae XXXIX. Homilia VIII, 1, PG 13 1799–1902. [Google Scholar]
  69. Paweł VI, Adhortacja apostolska „Marialis Cultus”, Watykan 1974. [Google Scholar]
  70. Paweł VI, Modlitwa do Maryi, Matki Kościoła (8.12.1975), w: Matka Odkupiciela Matką Kościoła. Dokumenty, red. A. Wieczorek, Warszawa 1990. [Google Scholar]
  71. Peregryn z Opola, Sermo in festo annuntiationis Beatae Mariae Virginis, w: Sermones de tempore et de sanctis, red. R. Tatarzyński, Warszawa 1997. [Google Scholar]
  72. Pieśń Maryji do Boskiego Dziecięcia, tłum. W. Kania, w: Teksty o Matce Bożej, red. S.C. Napiórkowski, t. 1, Ojcowie Kościoła greccy i syryjscy, Niepokalanów 1981. [Google Scholar]
  73. Piotr Damiani, Homilia na Narodzenie Najświętszej Maryi Panny (2), tłum. W. Kania, w: Teksty o Matce Bożej, red. S.C. Napiórkowski, t. 3, Ojcowie wspólnej wiary, Niepokalanów 1986. [Google Scholar]
  74. Piotr Damiani, In nativitate Beatissimae Virginis Marie, 1, PL 144, 740–748. [Google Scholar]
  75. Piotr Jan Olivi, Akt zgody Dziewicy Maryi wyrażony w czasie zwiastowania, tłum. S. Kafel, w: Teksty o Matce Bożej, t. 5, Franciszkanie średniowieczni, red. M.S. Wszołek, Niepokalanów 1992. [Google Scholar]
  76. Piotr Jan Olivi, Quaestiones quatuor de Domina, Ad Claras Aquas 1954, s. 1–23. [Google Scholar]
  77. Pius IX, Encyklika «Ineffabilis Deus» (8.12.1854), w: Niepokalana Matka Chrystusa. Materiały z sympozjum mariologicznego. Lublin, 23-24 kwietnia 2004 roku, red. K. Kowalik, K. Pek, Częstochowa–Lublin 2004. [Google Scholar]
  78. Pius X, Epistula encyclica «Ad diem illum laetissimum». Das Geheimnis und die Bedeutung der Unbefleckten Empfängnis Mariens (anlässlich der 50. Jubelfeier der Dogmaverkündigung) (2.02.1904), w: Die marianischen Weltrundschreiben der Päpste von Pius IX bis Johannes II (1849-1988), Hrsg. R. Graber, A. Ziegenaus, Aufl. 3 erweiterte und überarbeitete, Regensburg 1997. [Google Scholar]
  79. Pius XII, Encyklika «Ad caeli reginam» o królewskiej godności Najświętszej Maryi Panny (11.10.1954), Warszawa 2002. [Google Scholar]
  80. Pius XII, Konstytucja apostolska definiująca dogmat wiary o wzięciu Bogarodzicy Dziewicy Maryi z duszą i ciałem do chwały nieba (1.11.1950), w: Mariologia na przełomie wieków. Materiały z sympozjum zorganizowanego przez Polskie Towarzystwo Mariologiczne – Niepokalanów, 27-28 października 2000 roku, red. L. Balter, P.M. Lenart, Częstochowa–Niepokalanów 2001. [Google Scholar]
  81. Po upadku człowieka grzesznego, w: Śpiewnik kościelny, red. K. Mrowiec. 39, Kraków 1990. [Google Scholar]
  82. Rocco A., Maria – Madre della Chiesa, Vita dell’anima, Napoli 1965. [Google Scholar]
  83. Sobór Watykański II, Deklaracja Nostra aetate, Rzym 1965. [Google Scholar]
  84. Sobór Watykański II, Konstytucja Dei verbum, Rzym 1965. [Google Scholar]
  85. Sobór Watykański II, Konstytucja Lumen gentium, Rzym 1964. [Google Scholar]
  86. Sofroniusz, Homilia in annuntiationem, 13, PG 87, 3217–3288. [Google Scholar]
  87. Sofroniusz, Mowa na Zwiastowanie Bogarodzicy, tłum. W. Kania, w: Teksty o Matce Bożej, red. S.C. Napiórkowski, t. 1, Ojcowie Kościoła greccy i syryjscy, Niepokalanów 1981, s. 120–121. [Google Scholar]
  88. Söll G., Mariologie, w: Handbuch der Dogmengeschichte, Hrsg. M. Schma, A. Grillmeier, L. Scheffczyk, M. Seybold, Bd. 3, cz. 4, Freiburg–Basel–Wien 1978. [Google Scholar]
  89. Spuśćcie nam na ziemskie niwy, w: Śpiewnik kościelny, red. K. Mrowiec. 39, Kraków 1990. [Google Scholar]
  90. Szczurek J.D., Opatrzność Boża w nauczaniu Soboru Watykańskiego II, „Analecta Cracoviensia” 38–39 (2006-2007), s. 333–352. [Google Scholar]
  91. Szmulewicz H., Boża Opatrzność jako tajemnica miłości, Tarnów 2008. [Google Scholar]
  92. Tertulian, De carne Christi, 17, PL 2, 751–789. [Google Scholar]
  93. Tertulian, Z traktatu «O ciele Chrystusa», tłum. W. Eborowicz, w: Teksty o Matce Bożej, red. S.C. Napiórkowski, t. 2, Ojcowie Kościoła łacińscy, Niepokalanów 1981. [Google Scholar]
  94. Urząd zbawienia ludzkiego, w: Śpiewnik kościelny, red. K. Mrowiec. 39, Kraków 1990, s. 17–18. [Google Scholar]
  95. Wojtkowski J., Maryja a Trójca Święta w kazaniach polskich autorów na Zwiastowanie Najświętszej Maryi Panny drukowanych w XV wieku, w: Trójca Święta a Maryja. Materiały z sympozjum mariologicznego zorganizowanego przez Polskie Towarzystwo Mariologiczne. Częstochowa, 6-8 września 1999 roku, red. T. Siudy, K. Pek, Częstochowa 2000. [Google Scholar]
  96. Zenon z Werony, Kazanie o Narodzeniu Pana (2), tłum. W. Kania, w: Teksty o Matce Bożej, red. S.C. Napiórkowski, t. 2, Ojcowie Kościoła łacińscy, Niepokalanów 1981. [Google Scholar]
  97. Zenon z Werony, Sermones seu Tractatus, II, 5, w: Collana «Lo Scrigno», t. 4, Verona 1955. [Google Scholar]
  98. Ziegenaus A., Der Menschheit den Erlöser bringen: Die bleibende Berufung Mariens in der Heilsgeschichte, w: Maria in der Evangelisierung. Beiträge zur mariologischen Prägung der Verkündigung, Hrsg. A. Ziegenaus, Regensburg 1993, s. 61–64. [Google Scholar]
  99. Zürcher J., Barnabiten, w: Marienlexikon, Hrsg. R. Bäumer, L. Scheffczyk, t. 1, St. Ottilien 1988. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.