Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Językoznawstwo baner

Nr 2/19 (2023)

Artykuły

Dwutekst jako element kategorii radialnej przekładów wybranego tekstu

DOI: https://doi.org/10.25312/j.6842  [Google Scholar]
Opublikowane: 18.12.2023

Abstrakt

W artykule zaprezentowano próbę zastosowania kognitywnej teorii prototypów w badaniach przekładoznawczych na poziomie makrojednostki, jaką stanowi dwutekst, czyli para tekstów: oryginał i przekład, postrzegane i rozpatrywane łącznie.

Zgodnie z takim ujęciem zaproponowano trzy modele teoretyczne kategorii przekładów wybranego tekstu. Oprócz modelu ogólnego przedstawiono również kategorię z przekładem prototypowym oraz kategorię z modelem mentalnym przekładu jako elementami pary dwutekstów, znajdujących się w centrum kategorii.

Centralno-peryferyjna struktura kategorii pozwala zwizualizować stopień przybliżenia do ideału poszczególnych, realnych lub tylko potencjalnych dwutekstów. Modele mogłyby również być przydatne w o odnalezieniu odpowiedzi na pytanie, dlaczego w ocenie odbiorców właśnie ten, a nie inny przekład utworu zyskał uznanie lub stracił status albo przy ocenie wariantów przekładowych w seriach przekładowych.

Bibliografia

  1. Balcerzan E. (2009), Tłumaczenie jako „wojna światów”. W kręgu translatologii i komparatystyki, Poznań. [Google Scholar]
  2. Barańczak S. (1974), Przekład artystyczny jako „samoistny” i „związany” obiekt interpretacji (na przykładzie niektórych polskich tłumaczeń Gottfrieda Benna), [w:] J. Baluch (red.), Z teorii i historii przekładu artystycznego, Kraków, s. 47–74. [Google Scholar]
  3. Borysowski D. (2018), Dwutekst i wielotekst a problemy leksykografii przekładowej, niepublikowana praca doktorska, Uniwersytet Opolski, https://repo.uni.opole.pl/info/phd/UO56e1ce5eaaf4436fb50c4d8e9f2727d3/Szczeg%25C3%25B3%25C5%2582y+rekordu+%25E2%2580%2593+Dwutekst+i+wielotekst+a+problemy+leksykografii+przek%25C5%2582adowej+%25E2%2580%2593+Uniwersytet+Opolski?r=phd&ps=20&lang=pl&pn=1&cid=135363 [dostęp: 29.11.2023]. [Google Scholar]
  4. Chlebda W. (2011), Ekwiwalencja i ekwiwalenty: między słownikiem a tekstami, [w:] W. Chlebda (red.), Na tropach translatów. W poszukiwaniu odpowiedników przekładowych, Opole, s. 21–43. [Google Scholar]
  5. House J. (2015), Ocena jakości tłumaczenia. Opis językowy a ocena społeczna, pozycję bibliograficzną http://mlingua.pl/pol/czytelnia/teoria_tlumaczenia,,ocena_jakosci_tlumaczenia_opis_jezykowy_a_ocena_spoleczna_juliane_house_,a,519,p,0.html [dostęp: 30.08.2022]. [Google Scholar]
  6. Jóźwiak J. (2022), Różne wymiary prototypów w analizie oryginału i przekładu, „Heteroglossia – studia kulturoznawczo-filologiczne”, nr 13, s. 179–194, https://doi.org/10.34864/heteroglossia.issn.2084-1302.nr13.art10 [Google Scholar]
  7. Lewicki R. (2017), Zagadnienia lingwistyki przekładu, Lublin. [Google Scholar]
  8. Pisarska A., Tomaszkiewicz T. (1998), Współczesne tendencje przekładoznawcze, Poznań. [Google Scholar]
  9. Rosch E. (2007), Zasady kategoryzacji, [w:] Z. Chlewiński (red.), Psychologia poznawcza w trzech ostatnich dekadach XX wieku, Gdańsk, s. 409‒430. [Google Scholar]
  10. Tokarz B. (2011), Zamiast wstępu, „Przekłady Literatur Słowiańskich”, nr 2/1, s. 13–21, https://bazhum.muzhp.pl/media//files/Przeklady_Literatur_Slowianskich/Przeklady_Literatur_Slowianskich-r2011-t2-n1/Przeklady_Literatur_Slowianskich-r2011-t2-n1-s13-21/Przeklady_Literatur_Slowianskich-r2011-t2-n1-s13-21.pdf [dostęp: 28.08.2022]. [Google Scholar]
  11. Tokarz B. (2015), Perspektywa tekstowa i perspektywa kulturowa w przekładzie, czyli o kłopotach współistnienia, „Przekłady Literatur Słowiańskich”, nr 6/1, s. 73–89, https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Przeklady_Literatur_Slowianskich/Przeklady_Literatur_Slowianskich-r2015-t6-n1/Przeklady_Literatur_Slowianskich-r2015-t6-n1-s73-89/Przeklady_Literatur_Slowianskich-r2015-t6-n1-s73-89.pdf [dostęp: 16.10.2022]. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.