Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Językoznawstwo baner

No. 15 (2021)

Articles

Urban dialect as a determining factor of regional identity based on the example of the present-day urban dialect of the city of Poznań

DOI: https://doi.org/10.25312/2391-5137.15/2021_04ksg  [Google Scholar]
Published: 2022-01-17

Abstract

This paper presents urban dialect as a determining factor of local identity. The author analyses the definitions of dialect and shows the changing perception of this concept, as well as its nature and the current role. Regional identity and its correlation with the dialect is also addressed. The present considerations are explored through the example of the present-day urban dialect of the city of Poznań, which, despite of decreasing number of active users, shows an increase in popularity and willingness to cultivate it in forms that allow the language to be perceived in terms of regional identity. Local dialect of the city of Poznań is analysed in a historical context, showing the significant influence of the German language and the economic and social changes of the city on the language formation. The paper also investigates urban dialect from a modern perspective, discussing its appearance in radio, texts and books.

References

  1. Bartkowiak W. (2001), Z poznańskiej gwary i wielkopolskiej duszy, „Kronika Miasta Poznania”, nr 2. [Google Scholar]
  2. Bartmiński J. (1977), O derywacji stylistycznej. Gwara ludowa w funkcji języka artystycznego, Lublin. [Google Scholar]
  3. Bartmiński J. (2014), Język w kontekście kultury, [w:] J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski, Lublin. [Google Scholar]
  4. Burke P. (2009), Języki i społeczności w Europie wczesnonowożytnej, Kraków. [Google Scholar]
  5. Dyszak A. (2007), Gwara miejska wśród odmian języka polskiego, [w:] H. Sędziak, M. Dajnowicz (red.), Nazwy terenowe i nazewnictwo miejskie Mazowsza i Podlasia, t. XI, Łomża. [Google Scholar]
  6. Furdal A. (1977), Językoznawstwo otwarte, Opole. [Google Scholar]
  7. Grot Z. (1946), 100 lat zakładów H. Cegielski 1846–1946, Poznań. [Google Scholar]
  8. Gruchmanowa M. (1986), Początek XX wieku, [w:] M. Gruchmanowa, M. Witaszek-Samborska, M. Żak-Święcicka, Mowa mieszkańców Poznania, Poznań. [Google Scholar]
  9. Gruchmanowa M., Walczak B. (red.) (1999), Słownik gwary miejskiej Poznania, Warszawa–Poznań. [Google Scholar]
  10. Grzeszczuk-Brendel H. (2009), Architektoniczne dokonania III Rzeszy na terenie Poznania, „Kronika Miasta Poznania”, nr 2. [Google Scholar]
  11. Handke K. (1993), Terytorialne odmiany polszczyzny, [w:] J. Bartmiński (red.), Encyklopedia kultury polskiej XX w. T. II: Współczesny język polski, Wrocław. [Google Scholar]
  12. Kąś J., Kurek H. (2001), Język wsi, [w:] S. Gajda (red.), Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Język polski, Opole. [Google Scholar]
  13. Klemensiewicz Z. (1961), O różnych odmianach współczesnej polszczyzny, [w:] tegoż, W kręgu języka literackiego i artystycznego, Warszawa. [Google Scholar]
  14. Kubel J. (2006), Blubry Starego Marycha, Poznań. [Google Scholar]
  15. Kubel J. (2007), Blubry Heli przy niedzieli, Poznań. [Google Scholar]
  16. Kucała M. (1994), Twoja mowa Cię zdradza, regionalizmy i dialektyzmy języka polskiego, Kraków. [Google Scholar]
  17. Kucała M. (oprac.) (1978), Gwara, [w:] S. Urbańczyk (red.), Encyklopedia wiedzy o języku polskim, Wrocław. [Google Scholar]
  18. Kucharczyk G. (2019), Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy a zmaganie o polskie bezpieczeństwo kulturowe. Zarys problematyki, „Studia Administracji i Bezpieczeństwa”, nr 6. [Google Scholar]
  19. Kurek H. (2004–2005), Gwary dziś, „Postscriptum”, nr 2–1 (48–49). [Google Scholar]
  20. Kurek H. (2017), Funkcja gwary w tekście, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, nr LXIV, za: J. Labocha (2002), Tekst gwarowy jako dyskurs, [w:] J. Okoniowa, B. Dunaj (red.), Studia dialektologiczne II, Kraków. [Google Scholar]
  21. Kurkowska H. (1981), Próba charakterystyki socjolingwistycznej współczesnego języka polskiego, [w:] H. Kurkowska (red.), Współczesna polszczyzna. Wybór zagadnień, Warszawa. [Google Scholar]
  22. Kurkowska H., Skorupka S. (2001), Stylistyka polska. Zarys, Warszawa. [Google Scholar]
  23. Kurowski W. (2007), Jak widze… czyli na szage bez Pyrlandie, Poznań. [Google Scholar]
  24. Kurowski W., Niczyperowicz A. (2004), 365 obiadów poznańskich babci Moniki, Kraków. [Google Scholar]
  25. Kurzowa Z. (1983), Polszczyzna Lwowa i kresów południowo-wschodnich do 1939 r., Warszawa–Kraków. [Google Scholar]
  26. Kurzowa Z. (1993), Język polski Wileńszczyzny i kresów północno-wschodnich XVI–XX w., Warszawa–Kraków. [Google Scholar]
  27. Lubaś W. (1983), Dialektologia miejska, „Język Polski”, nr LXIII. [Google Scholar]
  28. Łuczak Cz. (1997), Arthur Greiser. Hitlerowski władca w Wolnym Mieście Gdańsku i w Kraju Warty, Poznań. [Google Scholar]
  29. Milne A.A. (2009), Misiu Szpeniołek, Poznań. [Google Scholar]
  30. Miodek J. (1991), Śląska ojczyzna polszczyzna, Katowice. [Google Scholar]
  31. Nowakowska-Kempa I., Chęciek M. (2009), Gwary śląskie w procesach globalizacji i lokalizacji. Nowe wyzwania, nowe funkcje, [w:] H. Rusek, A. Dróżdż (red.), Tożsamość etniczna i kulturowa Śląska w procesie przemian, Wrocław–Cieszyn. [Google Scholar]
  32. Piotrowicz A., Witaszek-Samborska M. (2015), O żywotności zapożyczeń niemieckich w gwarze miejskiej Poznania, „Gwary Dziś”, t. 7. [Google Scholar]
  33. Piotrowicz A., Witaszek-Samborska M. (2019), Gwara poznańska w życiu miasta dawniej i dziś, „Przegląd Wielkopolski”, nr 3. [Google Scholar]
  34. Pisarek W. (1994), Zróżnicowanie języka narodowego, [w:] S. Urbańczyk (red.), Encyklopedia języka polskiego, Wrocław–Warszawa–Kraków. [Google Scholar]
  35. Rusek H. (2009), Wprowadzenie, [w:] H. Rusek, A. Dróżdż (red.), Tożsamość etniczna i kulturowa Śląska w procesie przemian, Wrocław–Cieszyn. [Google Scholar]
  36. Rutkowski I. (1977), Kształtowanie się struktury ludnościowej Poznania w latach 1950–1970, „Kronika Miasta Poznania”, nr 4. [Google Scholar]
  37. Schmidt K. (1942), Bauaufgaben im Warthegau, „Soziale Wohnungsbau in Deutschland”, nr 6. [Google Scholar]
  38. Sierociuk J. (2019a), Gwara – nasz język, nasze dziedzictwo, „Przegląd Wielkopolski”, nr 3. [Google Scholar]
  39. Sierociuk J. (2019b), O nas dla nas, „Dodatek Kultury u Podstaw”, nr 4. [Google Scholar]
  40. Skubalanka T. (1976), Założenia analizy stylistycznej, [w:] H. Markiewicz, J. Sławiński (red.), Problemy metodologiczne współczesnego literaturoznawstwa, Kraków. [Google Scholar]
  41. Skudrzyk A., Urban K. (2010), Małe ojczyzny. Świadomość językowo-kulturowa społeczności lokalnych, Katowice. [Google Scholar]
  42. Skutecki J. (2009), Od Dürera do Pirschera. Uwagi o nazwach ulic w okupowanym Poznaniu, „Kronika Miasta Poznania”, nr 2. [Google Scholar]
  43. Sławkowa E. (1992), Gwara jako bogactwo kulturowe, [w:] M. Lubina (red.), Gwara śląska wczoraj i dziś, Katowice–Opole–Cieszyn. [Google Scholar]
  44. Strugarek S. (1977), Wuja Ceśku opowiada, Poznań. [Google Scholar]
  45. Szczepański M.S. (2006), Od identyfikacji do tożsamości. Dynamika śląskiej tożsamości – prolegomena, [w:] J. Janeczek, M.S. Szczepański (red.), Dynamika śląskiej tożsamości, Katowice. [Google Scholar]
  46. Szymański M. (Wuja Czechu) (2015), Pón Hilary, [w:] tegoż, W antrejce na ryczce, Poznań. [Google Scholar]
  47. Walczak B. (1992), Wpływy niemieckie w polszczyźnie Poznania, „Kronika Miasta Poznania”, R. 60, nr 1 i 2. [Google Scholar]
  48. Walczak B. (1999), Słownictwo, [w:] M. Gruchmanowa, B. Walczak (red.), Słownik gwary miejskiej Poznania, Warszawa–Poznań. [Google Scholar]
  49. Waszak S. (1951–1956), Powojenne zagadnienia demograficzne miasta Poznania, „Kronika Miasta Poznania”, nr XXIV. [Google Scholar]
  50. Wieczorkiewicz B. (1966), Słownik gwary warszawskiej XIX wieku, Warszawa. [Google Scholar]
  51. Wilkoń A. (2000), Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice. [Google Scholar]
  52. Witaszek-Samborska M. (2006), Odrębności w polszczyźnie miejskiej Poznania, „Horyzonty Polonistyki”, nr 8. [Google Scholar]
  53. Wronicz J. (2010), Kultura szlachecka a kultura chłopska w aspekcie językowym, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, nr LXVI. [Google Scholar]
  54. Wronicz J. (2016), Status gwary w języku polskim, „Socjolingwistyka”, nr XXX. [Google Scholar]
  55. Wrońska G. (2019), Radio i gwara, „Przegląd Wielkopolski”, nr 3. [Google Scholar]
  56. Ziółkowski J. (1966), Przemiany społeczne w Poznaniu w latach 1945–1965, „Kronika Miasta Poznania”, nr 1. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.