Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 25 (1966): Nasza Przeszłość

Artykuły

Ściganie lekceważących przykazania i trwających w karach kościelnych w Polsce do 1565 r.

  • Walenty Wójcik
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1966.25.33-68  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.1966

Abstrakt

Ze względu na ścisłe powiązanie państwa z religią kierunki umysłowe średniowiecza głosiły zasadę jednolitości wyznaniowej mieszkańców określonego terenu. Takie stanowisko zajmowali monarchowie frankońscy i cesarze rzymscy narodu niemieckiego. Silniej jeszcze akcentowały ten postulat koła kościelne, kierujące się wówczas doktryną hierokratyczną. Ponieważ w średniowieczu ruchy budzące się na skutek ucisku społecznego czy też krzywd gospodarczych występowały zazwyczaj w formie herezji, dlatego też i władze świeckie były zainteresowane w ściganiu ludzi, którzy popadli w konflikt z przełożonymi kościelnymi. Zwracano także uwagę, czy poddani zachowują przykazania kościelne i czy wykonują wyrok i dekrety zwierzchników duchownych.

Polska położona na peryferiach ówczesnego świata katolickiego i posiadająca zwłaszcza od przyłączenia Rusi i unii z Litwą znaczną część ludności schizmatyckiej musiała na swój sposób rozwiązywać te problemy. Decydujące znaczenie miała także ewolucja stosunków wewnętrznych od monarchii absolutnej do rzeczypospolitej szlacheckiej. Opracowanie niniejsze jest próbą przedstawienia w perspektywie historycznej kilku wieków, w jaki sposób realizowano u nas postulaty prawa kanonicznego w tej dziedzinie.

Bibliografia

  1. W. Abraham, Najdawniejsze statuty synodalne archidiecezji gnieźnieńskiej oraz statuty z rękopisów? Ossolineum Nr 1627, Kraków 1920. [Google Scholar]
  2. Akta Aleksandra, F. Pappe, Kraków 1927. [Google Scholar]
  3. Akta grodzkie i ziemskie, X. Liske, t. 15, Lwów 1906. [Google Scholar]
  4. Akta kapituł z w. XVI, B. Ulanowski, Kraków 1908. [Google Scholar]
  5. O. Balzer, Królestwo polskie, t. 1, Lwów 1919. [Google Scholar]
  6. O. C. Baran, Sprawy narodowościowe u franciszkanów śląskich w XIII w., Warszawa 1954. [Google Scholar]
  7. A. Brűckner, Dzieje kultury polskiej, wyd. 3, t. 1, Warszawa 1957. [Google Scholar]
  8. P. Dąbkowski, Litkup, Lwów 1906. [Google Scholar]
  9. P. Dąbkowski, O utwierdzaniu umów pod groźbą łajania, Lwów 1903. [Google Scholar]
  10. P. Dąbkowski, Prawo prywatne polskie, t. 2, Lwów 1911. [Google Scholar]
  11. Formularz Jerzego, pisarza grodzkiego krakowskiego, K. Górski, Toruń 1950. [Google Scholar]
  12. O. Górka, Przyczynki do dyplomatyki polskiej XII w., „Kwartalnik Historyczny”, 1911, t. 25. [Google Scholar]
  13. R. Grodecki, Dzieje Polski średniowiecznej, t. 1, Kraków 1926. [Google Scholar]
  14. P. Kałwa, Powstanie i rozwój kolędy…, Lwów 1933. [Google Scholar]
  15. W. Kłapkowski, Działalność kościelna biskupa Wojciecha Jastrzębca, Warszawa 1932. [Google Scholar]
  16. Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji wileńskiej, t. 1, J. Fijałek i W. Semkowicz, Kraków 1932-1939. [Google Scholar]
  17. Księga uposażeń diecezji poznańskiej z r. 1510, J. Nowacki, Poznań 1950. [Google Scholar]
  18. S. Kutrzeba, Historia ustroju Polski – Korona, wyd. 8, Kraków 1949. [Google Scholar]
  19. S. Kutrzeba, Polskie ustawy i artykuły wojskowe od XV do XVIII w., Kraków 1937. [Google Scholar]
  20. S. Kutrzeba, Sądy grodzkie i ziemskie [w:] Rozprawy Akademii Umiejętności, seria 2, t. 15, Kraków 1901. [Google Scholar]
  21. A. Małecki, W kwestii fałszerstw dokumentów, „Kwartalnik Historyczny”, 1904, t. 18. [Google Scholar]
  22. E. Modelski, Post dziewięciotygodniowy w Polsce, „Przegląd historyczny”, R. 15, 1912. [Google Scholar]
  23. J. Sawicki, Statuty synodalne krakowskie biskupa Jana Konarskiego z 1509 r., Kraków 1945. [Google Scholar]
  24. J. Sawicki, Z ksiąg Metryki Koronnej – Tekst pierwszych konstytucji sejmowych… w sprawie sądownictwa świeckiego i duchownego, „Teki archiwalne”, R. 2, 1954. [Google Scholar]
  25. W. Semkowicz, Nieznane nadanie na rzecz opactwa jędrzejowskiego z XII w., „Kwartalnik Historyczny” 24, 1910. [Google Scholar]
  26. W. Semkowicz, Przyczynki dyplomatyczne wieków średnich, Księga Pamiątkowa 250. Rocznicy Uniwersytetu Lwowskiego, t. 2, Lwów 1912. [Google Scholar]
  27. T. Silnicki, Biskup Nanker, Warszawa 1953. [Google Scholar]
  28. T. Silnicki, Św. Wojciech – człowiek i święty, Gniezno 1947. [Google Scholar]
  29. Sprawozdania z poszukiwań na Węgrzech…, B. Baran – J. Dąbrowski i inni, Kraków 1919. [Google Scholar]
  30. Statuty Kazimierza Wielkiego, O. Balzer, Poznań 1947. [Google Scholar]
  31. Statuty synodalne wieluńsko-kaliskie M. Trąby z roku 1420, J. Fijałek i A. Vetulani, Kraków 1915-1920-1951. [Google Scholar]
  32. F. Śmidoda, Sprawy w zakresie sądownictwa między duchowieństwem a szlachtą w Polsce XVI w., „Nasza Myśl Teologiczna”, Warszawa 1935, t. 2. [Google Scholar]
  33. A. Vetulani – S. Roman, Średniowieczny ruski przekład statutów ziemskich Kazimierza W., Wrocław 1950. [Google Scholar]
  34. Z. Wojciechowski, Państwo Polskie w wiekach średnich, wyd. 2, Poznań 1948. [Google Scholar]
  35. M. Wyszyński, Ze studiów nad historią dziesięciny w Polsce średniowiecznej, Lwów 1929. [Google Scholar]
  36. S. Zakrzewski, Bolesław Szczodry [w:] Księga Pamiątkowa 250. Rocznicy Uniwersytetu Lwowskiego, Lwów 1912. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.