Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 95 (2001): Nasza Przeszłość

Artykuły

Seminarium galicyjskiej prowincji szarytek (1782-1914) w świetle badań ogólnych nad rekrutacją do polskich zakonów żeńskich

  • Małgorzata Borkowska
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2001.95.167-195  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2001

Abstrakt

Do końca XVIII w. aktywne życie religijne kobiet było w Polsce mało popularne, a co dopiero znane. Prawo Kanoniczne nie zachęcało do tego i niewiele osób widziało jego użyteczność. Czynniki polityczne również odegrały rolę, ponieważ po rozbiorach życie religijne w Polsce zostało stłumione, z wyjątkiem kontrolowanego przez Austrię południa. Utrata niepodległości uniemożliwiła mężczyznom wykonywanie niektórych tradycyjnych zajęć i wzmocniła rolę nieformalnych struktur społecznych zdominowanych przez kobiety. W Galicji (południowa część, zaanektowana przez Austrię) w nowo utworzonej prowincji Siostry Miłosierdzia otworzyły w 1782 r. swoje seminarium duchowne (nowicjat). Początkowo kandydatów nie było prawie wcale, ale od ok. 1800 r. ich liczba zaczęła gwałtownie rosnąć z każdą kolejną dekadą. Około 1850 r. co roku zgłaszało się ośmiu kandydatów. W roku 1900 było ich już 35 rocznie. W 1859 r. konieczne stało się przeniesienie seminarium duchownego ze Lwowa do Krakowa, do nowego (i większego) Domu Centralnego Prowincji. Wolność osobista przyznana chłopom w Galicji w 1848 r. umożliwiła dziewczętom chłopskim wybór życia religijnego i bardzo wiele z nich to uczyniło. Kandydaci pochodzili jednak ze wszystkich trzech części Polski, w dużej mierze z północy (zaanektowanej przez Prusy), zwłaszcza że rząd Bismarcka wypędził zgromadzenia zakonne. W tym czasie w Galicji działało ponad dwadzieścia zgromadzeń zakonnych. Choć większość z nich była nowo założona, niemal co roku otwierały nowe domy. Z rejestrów wynika, że Siostry Miłosierdzia należały do najliczniejszych, ustępując jedynie Służebnicom Maryi Niepokalanej. Choć część starych klasztorów przetrwała tzw. reformy kościelne zapoczątkowane przez cesarza Józefa II, to posiadały one stosunkowo niewiele powołań; podobnie brakowało nowych podstaw kontemplacyjnych. Zapis tych zmian przedstawiono w tabelach stanowiących część tego artykułu. Dokonano także przeglądu formuł prawnych i tekstów modlitewnych, które ukształtowały życie Sióstr Miłosierdzia w XIX-wiecznej Galicji.

Bibliografia

  1. Borkowska M., Miscellanea brygitańskie: Lwów i Sambor, NP t. 88: 1997. [Google Scholar]
  2. Chotkowski W., Historia polityczna dawnych klasztorów panieńskich w Galicji, Kraków 1905. [Google Scholar]
  3. Dzierżak A., Powstanie i organizacja galicyjskiej prowincji Sióstr Miłosierdzia, NP t. 86:1996. [Google Scholar]
  4. Gapski H., Klasztory krakowskie w końcu XVI i w pierwszej połowie XVII wieku, Lublin 1993. [Google Scholar]
  5. Jabłońska-Deptułowa E., Przystosowanie i opór, Warszawa 1983 [Google Scholar]
  6. Korobij E., Jankiewicz Eleonora (biogram), w: Siostry zakonne w Polsce, Niepokalanów, t. 1, 1994. [Google Scholar]
  7. Żyduch I., Zakon franciszkanek Najśw. Sakramentu w Polsce w Latach 1871 1939, Lublin 1981. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.