Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 88 (1997): Nasza Przeszłość

Artykuły

Postać bł. Kingi w folklorze słownym Polski południowej

  • Urszula Janicka-Krzywda
DOI: https://doi.org/10.52204/np.1997.88.33-57  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.1997

Abstrakt

Kunegunda, znana w Polsce i na Węgrzech jako Kinga, córka króla Węgier Jana oraz Marii, córki Teodora Lascara i tytularnej cesarzowej Grecji, urodziła się w 1234 roku. W 1239 roku została zaręczona, a wieku 12 lat wyszła za mąż za Bolesława Wstydliwego, księcia krakowskiego. Bolesław był synem Leszka Białego z Krakowa i księżniczki ruskiej Grzymisławy, córki Inewara z Lwowa. Po śmierci męża w 1292 roku księżna wdowa Kinga przeszła do klasztoru klarysek, który założyła w Starym Sączu. Tam też zmarła w 1292 roku. Papież Aleksander II ogłosił jej beatyfikację 10 czerwca 1690 roku. W folklorze ustnym południowej Polski legendy o błogosławionej Kingi stanowią drugą co do wielkości grupę, ustępującą tylko materiałom dotyczącym Najświętszej Maryi Panny. Postać błogosławionej Kingi zdaje się tu absorbować nadzwyczajną ilość motywów wędrówek życia świętych. Przyczyniły się one do wykształcenia się pełnej hagiograficznej legendy, która w licznych wersjach prezentuje niezwykłe bogactwo tematów. Całe życie księżnej Kingi było związane z trzema regionami geograficznymi, które w jej czasach były częścią Księstwa Krakowskiego i Sandomierskiego, a w folklorze tych regionów znajdujemy praktycznie wszystkie motywy i legendy dotyczące Kingi. Ponadto możemy zaobserwować charakterystyczny podział dominujących motywów, warunkowany niewątpliwie ich historycznym znaczeniem dla poszczególnych regionów. Tak więc region krakowski podkreślał motyw odkrycia soli w Wieliczce, region sądecki celebrował Kingę jako dobrodziejkę klasztoru, a region pienińsko-spiski preferuje opowieści o najazdach Tatarów. Motywy i tematy związane z legendą o błogosławionej Kindze należą do skarbca europejskiej kultury, ich pochodzenie niewątpliwie sięga archetypów myśli prymitywnej. Większość z nich kwalifikuje się jako legendy lub mity z licznych analogii w folklorze ustnym europejskim i indoeuropejskim.

Bibliografia

  1. Eliade M., Sacrum, mit, historia, Warszawa 1974. [Google Scholar]
  2. Janicka - Krzywda U. , Postać bł. Kingi w legendzie ludowej, „Studia i Materiały do Dziejów Zup Solnych w Polsce” t. 10:1981. [Google Scholar]
  3. Janicka-Krzywda U., Legendy wielickie, Kraków 1984. [Google Scholar]
  4. Kisielewsk J.. Żywot świętej Królowej Polskiej, Lwów 1867; K. M a - niewski, Kinga, polska niewiasta, Wiedeń 1868. [Google Scholar]
  5. Kopaliński W., Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 1988. [Google Scholar]
  6. Maturski M., Kazania krótkie na przeniesienie relikwii bł. Kingi do nowej trumny, Kraków 1892. [Google Scholar]
  7. Piotrowicz J.,, Problematyka genezy i najstarszych dziejów górnictwa solnego w Polsce, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce”, t. 2:1968. [Google Scholar]
  8. Seiler F., Deutsche Spńchworterkunde , Munchen 1922. [Google Scholar]
  9. Szwagra K., Dzieje kultu bł. Kingi w Polsce, Lublin 1969. [Google Scholar]
  10. Zinkow J., Krakowskie i jurajskie (wybór) podania, legendy, zwyczaje, Kraków 1994. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.