Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 94 (2000): Nasza Przeszłość

Artykuły

W sprawie procesu fundacyjnego opactwa w Mogile

  • Maciej Zdanek
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2000.94.85-118  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.2000

Abstrakt

Artykuł dotyczy procesu lokacyjnego klasztoru cystersów w Mogile pod Krakowem. Jego celem jest krytyczna ponowna ocena i wzmocnienie odpowiedniego fragmentu hasła „Mogiła” w Monasticon Cisterciense Poloniae. Omówiono chronologię lokacji (1218/1220-1225) i jej lokalizację (Kacice-Mogiła) oraz poddano analizie początkowe wyposażenie. Problem ojca założyciela opactwa zostaje tu rozwiązany poprzez identyfikację biskupa krakowskiego Iwona Odrowąża i jednego z jego krewnych Wisława jako odpowiednio pierwszego i drugiego założyciela. Odnosząc się do pytania o powód powołania fundacji, w artykule dokonano rozróżnienia pomiędzy powodami dewocyjnymi i eschatologicznymi oraz motywacją związaną z podkreśleniem statusu rodzinnego fundatorów. Ten ostatni upadł jednak się jeszcze przed ukończeniem prac. Inni członkowie rodziny Odrowążów sprzeciwiali się temu, co uważali za nieodwracalną alienację dziedzictwa. W rezultacie w drugiej fazie procesu założycielskiego biskup Iwo nie mógł nadać pierwszeństwa tego rodzaju motywacji. Bardziej prawdopodobne jest, że myślał przede wszystkim o wzmocnieniu potencjału religijnego Krakowa, podniesieniu jego rangi, przyspieszeniu chrystianizacji regionu i rozpoczęciu programu reform. W artykule rozważono także inne motywy, jakie mogły przyświecać powstaniu fundacji (np. stymulacja osadnictwa ludzkiego i rozwoju gospodarczego). Wreszcie dyskusja skupia się na wyborze Libiąża na dom główny fundacji.

Bibliografia

  1. Chrzanowski T., Sztuka ziemi krakowskiej, Kraków 1982. [Google Scholar]
  2. Derwich M., Stan i potrzeba badań nad wspólnotami monastycznymi w Polsce średniowiecznej, NP t. 89: 1998. [Google Scholar]
  3. Hachulska-Ledwos R. , Wczesnośredniowieczna osada w Nowej Hucie- - Mogile, „Materiały Archeologiczne Howej Huty” t. 3: 1971. [Google Scholar]
  4. Kawka T. , Najdawniejsze dzieje konwentu i klasztoru cystersów w Mogile, Poznań 1992. [Google Scholar]
  5. Kłoczowski J., Zakony na ziemiach polskich w wiekach średnich, w: Kościół w Polsce, t. 1, Kraków 1966. [Google Scholar]
  6. Łuszczkiewicz W. , Wieś Mogiła przy Krakowie. Jej klasztor cysterski, kościółek farny i kopiec Wandy, „Biblioteka Krakowska” nr 10, Kraków 1899. [Google Scholar]
  7. Małecki A. , Klasztory i zakony w Polsce w obrębie wieków średnich, „Przewodnik Literacki i Naukowy” t. 3: 1875. [Google Scholar]
  8. Matuszewski J. , Immunitet ekonomiczny w dobrach Kościoła w Polsce do 1381 roku, Poznań 1936. [Google Scholar]
  9. Pęckowsk Z., Ziemia miechowska. Zarys dziejów osadnictwa do końca XVIII wieku, Kraków 1992. [Google Scholar]
  10. Piekosiński F., Rycerstwo polskie wieków średnich, t. 3: Rycerstwo małopolskie w dobie piastowskiej, Krakow 1901. [Google Scholar]
  11. Rederowa D., Z dziejów Towarzystwa Naukowego Krakowskiego 1815—1872 Kraków 1998. [Google Scholar]
  12. Sczaniecki P., Sacramentum dedicationis. Obrząd poświęcenia kościoła i je go znaczenie w dziedzinie religijnej, obyczajowej i kulturalnej na podstawie źródeł polskich z XII wieku, Lublin 1979. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.