Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 96 (2001): Nasza Przeszłość

Artykuły

Wątki cysterskie w ikonografii ołtarzy w kaplicach bocznych kościoła w Byszewie

  • Bogna Derkowska-Kostkowska
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2001.96.365-385  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.2001

Abstrakt

Wnętrze kościoła parafialnego Świętej Trójcy w Byszewie, a zwłaszcza ołtarze z kaplic (jeden po północnej stronie został poświęcony w 1762 roku, drugi po południowej stronie w 1776 roku) ze swoją ikonografią i nawiązaniami do zakonu cysterskiego, zainspirowały napisanie tego artykułu. Opierając się na analizie różnych motywów reprezentacyjnych i dekoracyjnych, artykuł łączy fakty historyczne z komentarzem interpretacyjnym. Chociaż oba ołtarze, będące częścią pierwotnego projektu, są współczesne reszcie wnętrza kościoła, ich forma jest dość charakterystyczna. Reprezentują one tradycyjny typ architektonicznego ołtarza z kolumnami, mensą sarkofagową i trójdzielnym retabulum, które stanowi tło dla grupy rzeźbionej w centrum. Ołtarz po stronie północnej przedstawia "Dziewicę Maryję z Dzieciątkiem Wręczającą Różańce Świętemu Dominikowi i Świętej Katarzynie ze Sieny", natomiast ten po stronie południowej pokazuje "Chrystusa Ecce Homo i cysterskich mnichów prezentujących Arma Christi". Oba ołtarze mają prostą kompozycję i skromny program ikonograficzny. Budowę pierwszego można wiązać z działalnością Bractwa Różańcowego, a drugiego z Rodziną Chrząstowskich. W swojej interpretacji autorka podkreśla sposób, w jaki obie kaplice wyrażają dwa główne cechy pobożności cysterskiej, jakimi są centryzm chrystocentryczny i kult Maryjny. Ołtarze są odpowiednim uzupełnieniem programu opracowanego przez miejscowych cystersów. Był to program, który łączył trzy funkcje budynku, tj. kościoła parafialnego, sanktuarium maryjnego i kościoła upamiętniającego pierwotne założenie cysterskie i przechowującego kości zmarłych mnichów.

Bibliografia

  1. Flaga J. , Działalność duszpasterska cystersów na ziemiach Rzeczypospolitej w trzeciej ćwierci XVIII w. na tle działalności innych zakonów mniszych, w: Historia i kultura cystersów w dawnej Polsce i ich europejskie związki, Poznań 1987 . [Google Scholar]
  2. Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990. [Google Scholar]
  3. Lurker M., Słownik obrazów i symboli biblijnych, Poznań 1989. [Google Scholar]
  4. Moisan K. S., Szafraniec B., Maryja orędowniczka wiernych, Warszawa 1987. [Google Scholar]
  5. Smoleń W. , ks., Ilustracje świąt kościelnych w polskiej sztuce, Lublin 1987. [Google Scholar]
  6. Urbańska E., Kościół p. w. Przenajświętszej Trójcy w Byszewie jako przykład mecenatu cystersko-szlacheckiego, praca magisterska pod kierunkiem A. Miłobędzkiego, Warszawa 1990. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.