Zur Hauptnavigation springen Zum Inhalt springen Zur Fußzeile springen
Nasza Przeszłość

Bd. 130 (2018): Nasza Przeszłość

Artykuły

Pod auspicjami papieży – relacje między księciem krakowsko – sandomierskim Bolesławem V Wstydliwym a zakonem bożogrobców w Miechowie

  • Karolina Supernak
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2018.130.5-32  [Google Scholar]
Veröffentlicht: 2018-12-30

Abstract

Celem artykułu jest omówienie relacji między księciem Bolesławem Wstydliwym a bożogrobcami z klasztoru w Miechowie. Niemal od początku istnienia konwentu, miechowscy mnisi mogli liczyć na hojność ze strony możnych świeckich i duchownych oraz książąt, skutkiem czego była szybka rozbudowa klasztornego majątku. Życzliwą postawę względem bożogrobców okazywał także Bolesław V. Jego relacje z klasztorem – fundacją możnych Gryfitów, były odbiciem polityki władcy prowadzonej wobec tego rodu. Pierwsze przywileje dla miechowitów książę wydawał po objęciu tronu krakowskiego, nasilenie nastąpiło w latach 50-tych, a od początku lat 60-tych ilość ich spadła. Monarcha próbując ograniczać wpływy najważniejszych rodów, mniej wspierał rodową fundację Gryfitów w Miechowie. Zwraca uwagę, że konwent miechowski, jak żaden inny klasztor w księstwie krakowsko-sandomierskim, cieszył się ogromną protekcją i przychylnością kolejnych papieży. Wszystkie konflikty, gdzie jedną ze stron byli bożogrobcy, były rozstrzygane przez papieży na korzyść mnichów. Z powodu sporów o nieruchomości, upominany został sam Bolesław Wstydliwy.

Literaturhinweise

  1. Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z Archiwum tzw. Bernardyńskiego we Lwowie, t. VII, wyd. O. Pietruski, X. Liske, Lwów1878–1883. [Google Scholar]
  2. Bullarium Poloniae, t. I: 1000–1342, wyd. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś, Romae 1982; t. II: 1342–1378, wyd. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś, Romae 1985. [Google Scholar]
  3. Codex diplomaticus et epistolaris Regni Bohemiae, wyd. J. Šebánek, S. Dušková, t. V, cz. 1. Praha 1974. [Google Scholar]
  4. Codex diplomaticus et epistolaris Slovaciae, wyd. R. Marsina, t. I–II, Bratislavae 1971–1987. [Google Scholar]
  5. Codex diplomaticus Hungariae ecclesiasticus ac civilis, wyd. G. Fejér, t. IV, cz. 2, Budae 1829. [Google Scholar]
  6. Dokumenty kujawskie i mazowieckie przeważnie z XIII wieku, wyd. B. Ulanowski, „Archiwum Komisyi Historycznej Akademii Umiejętności’’, t. IV, Kraków 1887. [Google Scholar]
  7. Gładyszewicz M., Żywot bł. Prandoty z Białaczowa, biskupa krakowskiego, Kraków 1845. [Google Scholar]
  8. Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej św. Wacława, cz. 1, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1874. [Google Scholar]
  9. Ипатьевская летопись, [b:] Полное собрание русских летописей, изд. А. Шахмamob, Санкт-Петербург 1908. [Google Scholar]
  10. Joannis Długossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, consilium ed. S. Budkowa et al., lib. V–VI, Varsoviae 1973. [Google Scholar]
  11. Jana Długosza Roczniki czyli Kroniki Sławnego Królestwa Polskiego, tł. J. Mrukówna, ks. V, Warszawa 1973. [Google Scholar]
  12. Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. II, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1886; t. III, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1887. [Google Scholar]
  13. Kodeks dyplomatyczny Polski, t. III, wyd. J. Bartoszewicz, Warszawa 1858. [Google Scholar]
  14. Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. I, wyd. I. Zakrzewski, Poznań 1877. [Google Scholar]
  15. Monumenta Poloniae Vaticana, wyd. J. Ptaśnik, t. I, Kraków 1913. [Google Scholar]
  16. Nakielski S., De Sacra Antiqvitate Et Statv Ordinis Canonici Cvstodvm Sacrosancti Sepvlchri Domini Hierosolymitani, Cracoviae 1625. [Google Scholar]
  17. Preussisches Urkundenbuch, t. I, cz. 2, wyd. R. Philippi, A. Seraphin, Königsberg 1882–1909. [Google Scholar]
  18. Regesta diplomatica nec non epistolaria Bohemiae et Moravia, wyd. C.J. Erben, J. Emler, t. II, Praha 1882. [Google Scholar]
  19. Regesta Pontificum Romanorum inde ab a. post Christum natum MCXCVIIIad a. MCCCIV, ed. A. Potthast, vol. II, Berolini 1875. [Google Scholar]
  20. Rocznik kapituły krakowskiej, wyd. Z. Kozłowska-Budkowa, [w:] Monumenta Poloniae Historica, seria nova, t. V, Warszawa 1978. [Google Scholar]
  21. Rocznik miechowski, wyd. A. Bielowski, [w:] MPH, t. II, Lwów 1872. [Google Scholar]
  22. Schlesisches Urkundenbuch, t. II–IV, wyd. W. Irgang, Graz–Köln 1977–1988. [Google Scholar]
  23. Vetera Monumenta Poloniae et Lithuaniae, t. I, wyd. A. Theiner, Romae 1860. [Google Scholar]
  24. Wdowiszewski Z., Nieznane dyplomy średniowieczne do dziejów opactwa cystersów w Wąchocku, „Archeion” 16 (1938–1939). [Google Scholar]
  25. Zbiór dokumentów katedry i diecezji krakowskiej, cz. 1: 1063–1415, wyd. S. Kuraś, Lublin 1965. [Google Scholar]
  26. Zbiór dokumentów małopolskich, cz. 1: dokumenty z lat 1257–1420, wyd. S. Kuraś, Wrocław–Warszawa–Kraków 1962. [Google Scholar]
  27. Zbiór dokumentów małopolskich, cz. 4: dokumenty z lat 1211–1400, wyd. S. Kuraś, I. Sułkowska-Kurasiowa, Wrocław–Warszawa–Kraków 1969. [Google Scholar]
  28. Zbiór dyplomów klasztoru mogilskiego przy Krakowie, wyd. E. Janota, [w:] Monografia opactwa cystersów we wsi Mogile, Kraków 1867. [Google Scholar]
  29. Zbiór ogólny przywilejów i spominków mazowieckich, t. I, wyd. J.K. Kochanowski, Warszawa 1919. [Google Scholar]
  30. Opracowania [Google Scholar]
  31. Abraham W., Synod legata Anzelma biskupa warmińskiego we Wrocławiu 1264, [w:] Tenże, Studya krytyczne do dziejów średniowiecznych synodów prowincyonalnych kościoła polskiego, Kraków 1917. [Google Scholar]
  32. Affek M., Średniowieczne dzieje zakonu Bożego Grobu jerozolimskiego w Palestynie i w Europie, [w:] Bożogrobcy: Jerozolima–Miechów– Chorzów. Materiały z sesji naukowej 9 października 1999 r., red. J. Kurek, Chorzów Batory 2000. [Google Scholar]
  33. Barczyński W., Małopolski szlak bożogrobców, Miechów 2014. [Google Scholar]
  34. Białuński G., Studia z dziejów plemion pruskich i jaćwieskich, Olsztyn 1999. [Google Scholar]
  35. Bieniak J., Pakosław Stary, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 25, z. 1, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1980. [Google Scholar]
  36. Błaszczyk G., Dzieje stosunków polsko-litewskich od czasów najdawniejszych do współczesności, t. 1. Trudne początki, Poznań 1998. [Google Scholar]
  37. Buczek K., Publiczne posługi transportowe i komunikacyjne w Polsce średniowiecznej, [w:] Tenże, Studia z dziejów ustroju społeczno-gospodarczego Polski piastowskiej, t. 1, wyb. i przyg. W. Bukowski, wstęp F. Sikora i J. Wroniszewski, Kraków 2006. [Google Scholar]
  38. Buczek K., Targi i miasta na prawie polskim, Wrocław 1964. [Google Scholar]
  39. Bujak F., Studia nad osadnictwem Małopolski, Poznań 2001. [Google Scholar]
  40. Bukowski W., Krzesławice, [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 3, z. 2, oprac. Tenże i in., red. F. Sikora, Kraków 1997. [Google Scholar]
  41. Bukowski W., Miechów – klasztor, [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 4, z. 2, oprac. W. Bukowski i in., współpr. archeologiczna S. Kołodziejski, red. W. Bukowski, Kraków 2009. [Google Scholar]
  42. Bukowski W., Miechów – miasto, [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 4, z. 2, oprac. W. Bukowski i in., współpr. archeologiczna S. Kołodziejski, red. W. Bukowski, Kraków 2009. [Google Scholar]
  43. Chrzanowski M., Leszek Biały. Książę krakowski i sandomierski. Princeps Poloniae (ok. 1188 – 23/24 listopada 1227), Kraków 2013. [Google Scholar]
  44. Dąbrowski F., Studia nad administracją kasztelańską Polski XIII wieku, Warszawa 2007. [Google Scholar]
  45. Dziwik K., Struktura i rozmieszczenie feudalnej własności ziemskiej w Sądecczyźnie w XV wieku, „Rocznik Biblioteki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie” 7/8 (1961–1962). [Google Scholar]
  46. Fischer-Wollpert R., Leksykon papieży, przekł. B. Białecki, uzupełnienia dotyczące Kościoła w Polsce Z. Mazur, Kraków 1996. [Google Scholar]
  47. Gałczyński R.S., Miechowski konwent bożogrobców do połowy XV wieku. Z badań nad prosopografią klasztorną, „Nasza Przeszłość” 98 (2002). [Google Scholar]
  48. Gładysz M., Zapomniani krzyżowcy. Polska wobec ruchu krucjatowego w XII–XIII wieku, Warszawa 2002. [Google Scholar]
  49. Grodecki R., Mincerze w wcześniejszem średniowieczu polskiem, Kraków 1921. [Google Scholar]
  50. Karczewski D., Nieznany dokument księżnej krakowskiej Grzymisławy z roku 1228. Przyczynek do najwcześniejszego uposażenia klasztoru Cystersów w Henrykowie, [w:] Venerabiles, nobiles et honesti. Studia z dziejów społeczeństwa Polski średniowiecznej. Prace ofiarowane Profesorowi Januszowi Bieniakowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin i czterdziestolecie pracy naukowej, red. A. Radzimiński, A. Supruniuk, J. Wroniszewski, Toruń 1997. [Google Scholar]
  51. Kelly J.N.D., Encyklopedia papieży, przełożył i uzupełnił T. Szafrański, Warszawa 1997. [Google Scholar]
  52. Kiryk F., Urbanizacja Małopolski. Województwo sandomierskie – XIII–XIV wiek, Kielce 1994. [Google Scholar]
  53. Kowalska B., Święta Kinga. Rzeczywistość i legenda, Kraków 2008. [Google Scholar]
  54. Krzyżanowski J., Polityka miejska Bolesława Wstydliwego, [w:] Studia historyczne ku czci Stanisława Kutrzeby, t. 2, Kraków 1938. [Google Scholar]
  55. Kumor B., Chrystianizacja Jaćwingów, [w:] Historia Kościoła w Polsce. Tom 1 do roku 1764. Cz. 1 do roku 1506, red. Tenże, Z. Obertyński, Poznań–Warszawa 1974. [Google Scholar]
  56. Leszczyńska-Skrętowa Z., Karniów, [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 2, z. 3, oprac. J. Kurtyka i in., red. A. Gąsiorowski, Wrocław–Kraków 1991. [Google Scholar]
  57. Leszczyńska-Skrętowa Z., Łącko, [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 3, z. 4, oprac. W. Bukowski i in., współpr. archeologiczna S. Kołodziejski, red. F. Sikora, Kraków 2003. [Google Scholar]
  58. Modzelewski K., Grody i dwory w gospodarce polskiej monarchii wczesnofeudalnej, cz. I: Osady służebne a dwory książęce, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 21 (1973), nr 2. [Google Scholar]
  59. Pałucki W., Studia nad uposażeniem urzędników ziemskich w Koronie do schyłku XVI wieku, Warszawa 1962. [Google Scholar]
  60. Pęckowski Z., Miechów. Studia z dziejów miasta i ziemi miechowskiej do 1914 r., Kraków 1967. [Google Scholar]
  61. Pęckowski Z., Ziemia miechowska. Zarys dziejów do końca XVIII wieku, Kraków 1992. [Google Scholar]
  62. Pękalski P., O początku, rozkrzewieniu i upadku Zakonu XX Kanoników Stróżów św. Grobu Jerozolimskiego, Kraków 1867. [Google Scholar]
  63. Piekosiński F., Rycerstwo polskie wieków średnich, t. 3, Kraków 1901. [Google Scholar]
  64. Piłat Z., Fundator i fundacja klasztoru bożogrobców w Miechowie, [w:] Bożogrobcy w Polsce, praca zbiorowa, Miechów–Warszawa 1999. [Google Scholar]
  65. Powierski J., Polityka bałtyjska książąt polskich w połowie XIII w. (koncesje Innocentego IV), [w:] Tenże, Prussica. Artykuły wybrane z lat 1965–1995, t. 2, red. J. Trupinda, Malbork 2005. [Google Scholar]
  66. Rabiej P., Dokumenty i kancelaria Bolesława Wstydliwego, księcia krakowskiego i sandomierskiego, t. 2, Kraków 2005 (rozprawa doktorska; rękopis). [Google Scholar]
  67. Rajman J., Dominus–comes–princeps. Studium o Jaksach w XII wieku, „Studia Historyczne” 33 (1990), z. 3–4. [Google Scholar]
  68. Russocki S., Posługi komunikacyjne, [w:] Słownik starożytności słowiańskich, t. 4, Wrocław 1970–1972. [Google Scholar]
  69. Rutkowska-Płachcińska A., Sądecczyzna w XIII i XIV wieku, Wrocław 1961. [Google Scholar]
  70. Sikora F., Biczyce, [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1, z. 1, oprac. Z. Leszczyńska-Skrętowa i F. Sikora, Wrocław 1980. [Google Scholar]
  71. Sikora F., Cło, [w:] Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. 1, z. 3, oprac. J. Laberschek, Z. Leszczyńska- Skrętowa, F. Sikora, Wrocław 1985. [Google Scholar]
  72. Silnicki T., Wpływy francuskie na Kościół w Polsce w wiekach średnich, [w:] Tenże, Z dziejów Kościoła w Polsce. Studia i szkice historyczne, Warszawa 1960. [Google Scholar]
  73. Skrzyniarz R., Biskupi a bożogrobcy na ziemiach polskich w latach 1163–1819. Zarys problematyki, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 100 (2013). [Google Scholar]
  74. Skrzyniarz R., Kanonicy Grobu Bożego i ich religijny, społeczny, edukacyjny i kulturowy wkład w rozwój mieszkańców ziem polskich w średniowieczu, Lublin 2015. [Google Scholar]
  75. Skrzyniarz R., Skaryszew, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 18, red. E. Gigilewicz i in., Lublin 2013. [Google Scholar]
  76. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. B. Chlebowski, t. 12, Warszawa 1892. [Google Scholar]
  77. Starnawska M., Między Jerozolimą a Łukowem. Zakony krzyżowe na ziemiach polskich w średniowieczu, Warszawa 1999. [Google Scholar]
  78. Statut Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Jerozolimie, Katowice 2007. [Google Scholar]
  79. Stronczyński K., Pieniądze Piastów od czasów najdawniejszych do roku 1300 rozbiorem źródeł spółczesnych i wykopalisk oraz porównaniem typów menniczych objaśnione, Warszawa 1847. [Google Scholar]
  80. Strzelczyk J., Zapomniane narody Europy, Wrocław–Warszawa–Kraków 2006. [Google Scholar]
  81. Supernak K., Kilka uwag o powołaniu księcia Władysława Opolskiego na tron krakowski w 1273 roku, „Średniowiecze Polskie i Powszechne’’, t. 8 (12), red. J. Sperka, B. Czwojdrak, Katowice 2016. [Google Scholar]
  82. Supernak K., Otoczenie Bolesława Wstydliwego, księcia krakowskiego i sandomierskiego (1226–1279), Katowice 2017 (rozprawa doktorska, rękopis). [Google Scholar]
  83. Śliwiński B., Ród Lisów w Rocznikach Jana Długosza – przyczynek do zagadnień zaginionej kroniki dominikańskiej z pierwszej połowy XIII wieku, „Studia Źródłoznawcze” 34 (1993). [Google Scholar]
  84. Teterycz-Puzio A., Formularz i pieczęć. Przyczynek do badań nad pozycją możnowładztwa w XIII wieku, „Klio” 13 (2009). [Google Scholar]
  85. Teterycz-Puzio A., Na rozstajnych drogach. Mazowsze a Małopolska w latach 1138-1313, Słupsk 2012. [Google Scholar]
  86. Trajdos T.M., Obecność polska w średniowiecznym Szaryszu, [w:] Początki sąsiedztwa. Pogranicze etniczne polsko-rusko-słowackie w średniowieczu, red. naukowa M. Parczewski, red. tomu S. Czopek, Rzeszów 1996. [Google Scholar]
  87. Wędzki A., Miechów w średniowieczu. Studia z dziejów miasta i klasztoru. Zagadka Jaksy, Warszawa 2014. [Google Scholar]
  88. Wiśniewski J., Dekanat miechowski, Radom 1917. [Google Scholar]
  89. Wróblewski R., Problem jaćwieski w polityce Bolesława Wstydliwego w latach 1248–1264, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego’’, S. I, 1970, z. 72. [Google Scholar]
  90. Wróblewski S., Rycerstwo ziemi sądeckiej w średniowieczu, Kraków 2016. [Google Scholar]
  91. Wyrozumski J., Dzieje Krakowa do schyłku wieków średnich, t. 1, Kraków 1998. [Google Scholar]
  92. Wyrozumski J., Marek (zm. 1230/1), [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 19, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1974. [Google Scholar]
  93. Wyrozumski J., Rozwój sieci miejskiej w Małopolsce w średniowieczu i u progu czasów nowożytnych, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 28 (1980), nr 3. [Google Scholar]
  94. Zachorowski S., Węgierskie i polskie osadnictwo na Spiżu do połowy XIV wieku, Kraków 1909. [Google Scholar]
  95. Zdanek M., Folwarki cystersów małopolskich w średniowieczu, „Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce” 24 (2005). [Google Scholar]
  96. Zdanek M., Proces implantacji opactwa cystersów w Mogile, „Nasza Przeszłość” 96 (2001). [Google Scholar]

Downloads

Keine Nutzungsdaten vorhanden.