Zur Hauptnavigation springen Zum Inhalt springen Zur Fußzeile springen
Nasza Przeszłość

Bd. 126 (2016): Nasza Przeszłość

Artykuły

Cerkwie prawosławne Kielc w polityce władz centralnych i samorządowych II Rzeczypospolitej

  • Piotr Zubrowski
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2016.126.377-402  [Google Scholar]
Veröffentlicht: 2016-12-30

Abstract

Przykład kieleckich cerkwi Wniebowstąpienia Pańskiego i św. Mikołaja Cudotwórcy pokazuje w jaki sposób, w okresie II Rzeczpospolitej, traktowane było rosyjskie dziedzictwo. Choć w dyskursie publicznym wielokrotnie podkreślano, że świątynie prawosławne były narzędziem politycznym służącym do rusyfikacji ziem polskich, a w związku z tym winny jak najszybciej zniknąć z przestrzeni urbanistycznej, ich likwidacja – jak w Kielcach – rozłożona była na lata. Na nią zaś składało się wiele czynników. Nie brakowało też argumentów za pozostawieniem tych obiektów, co rodziło konflikty zarówno na poziomie władz lokalnych, jak i ministerialnych w Warszawie. Na przykładzie Kielc zobrazowano też sytuację społeczności prawosławnej, która po ewakuacji władz rosyjskich i rosyjskiego wojska w trakcie I wojny światowej, zmniejszyła się wielokrotnie i często – podobnie jak cerkwie, z uwagi na związki z caratem – narażona była na wrogi stosunek polskiej ludności. Mimo wielu utrudnień udało się jej jednak zorganizować i uzyskać zgodę władz państwowych na odprawianie prawosławnych nabożeństw w przystosowanych do tego celu świeckich

Literaturhinweise

  1. Dz. Pr. P. P., 1918, nr 21, poz. 67, Dekret w przedmiocie przymusowego zarządu państwowego z dnia 16 XII 1918 r. [Google Scholar]
  2. Dz. U. R. P., 1928, nr 23, poz. 202, Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie budowlanem i zabudowaniu osiedli. [Google Scholar]
  3. Dz. U. R. P., 1930, nr 86, poz. 663, Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 3 grudnia 1930 r. zmieniające rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie budowlanem i zabudowaniu osiedli. [Google Scholar]
  4. Dz. U. R. P., 1938, nr 88, poz. 597, Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 18 listopada 1938 r. o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. [Google Scholar]
  5. Dz. U. R. P., 1939, nr 57, poz. 369, 370, Ustawa z dnia 23 czerwca 1939 r. o uregulowaniu stanu prawnego majątków Kościoła prawosławnego. [Google Scholar]
  6. Adamczyk J. L., Wzgórze Zamkowe w Kielcach, Kielce 1991. [Google Scholar]
  7. Autor nieznany, Dzisiejsza uroczystość, „Gazeta Kielecka”, R. 48, nr 151, 6.07.1919, s. 2. [Google Scholar]
  8. Автор неизвестен, О приходахъ въ Плоцкѣ и Кѣльцахъ, „Воскресное Чтенiе”, Г. V, n. 27, 1 iюля 1928, с. 431-432. [Google Scholar]
  9. Автор неизвестен, Освященiе обновленной соборной церкви въ гор. Кѣльцахъ, „ХВЕВ”, Г. XXV, нр 45, 4 нояабра 1901, с. 550-551. [Google Scholar]
  10. Autor nieznany, Kościół garnizonu kieleckiego, „Gazeta Kielecka”, R. 48, nr 56, 8.03.1919, s. 2. [Google Scholar]
  11. С. З., Г. М., В келецком православном приходе, „Церковный Вестник”, 1972, 2, с. 24-25. [Google Scholar]
  12. Cynalewska-Kuczma P., Architektura cerkiewna Królestwa Polskiego narzędziem integracji z Imperium Rosyjskim, Poznań 2004. [Google Scholar]
  13. Dziedzic L., Prawosławni w Kielcach i ich cmentarz, „Świętokrzyskie”, 2013, nr 11, s. 54-59. [Google Scholar]
  14. Ефимовъ Н., Закладка храма въ гор. Кѣльцахъ, „ХВЕВ”, Г. XXV, нр 49, 2 декабря 1901, с. 605-606. [Google Scholar]
  15. Gawryś C., Wysepka na morzu, „Więź”, 1992, nr 3, s. 92-106. DOI: https://doi.org/10.1097/00000446-199204000-00041 [Google Scholar]
  16. Grzesiak K., Diecezja lubelska wobec prawosławia w latach 1918-1939, Lublin 2010. [Google Scholar]
  17. Guldon Z., Massalski A., Historia Kielc, Kielce 2000. [Google Scholar]
  18. Kielce przez stulecia, red. Maciągowski M., Kielce 2014. [Google Scholar]
  19. Kręcicka E., Historia parafii, http://garnizonkielce.pl/historia-parafii/ (dostęp: 19.11.2014). [Google Scholar]
  20. Meducka M., Prawosławni w Kielcach, w: Aktywność społeczno-kulturalna kościołów i grup wyznaniowych w Polsce XIX i XX wieku, red. taż, R. Renz, Kielce 1995, s. 161-172. [Google Scholar]
  21. Myśliński K., Cień cerkiewnych kopuł, „Świętokrzyskie”, 2011, nr 5, s. 19-27. [Google Scholar]
  22. Osiecki J., Kieleckie ścieżki Józefa Piłsudskiego, Kielce 1999. [Google Scholar]
  23. Papierzyńska-Turek M., Między tradycją, a rzeczywistością. Państwo wobec pra-wosławia 1918-1939, Warszawa 1989. [Google Scholar]
  24. Paszkiewicz P., W służbie Imperium Rosyjskiego 1721-1917. Funkcje i treści ideowe rosyjskiej architektury sakralnej na zachodnich rubieżach cesarstwa i poza jego granicami, Warszawa 1999. [Google Scholar]
  25. Pazdur J., Dzieje Kielc 1864-1939, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1971. [Google Scholar]
  26. Правила для Устройства Церковній Зданій въ Привислинскомъ Краѣ, „ХВЕВ”, Г. I, n. 5, 1 (13) ноября 1877, с. 2-7. [Google Scholar]
  27. Sosna G., Troc-Sosna A., Hierarchia i kler Kościoła prawosławnego w granicach II Rzeczpospolitej i Polski powojennej w XIX-XXI wieku, Ryboły 2012. [Google Scholar]
  28. Zubowski P., Cerkwie prawosławne Łodzi i regionu łódzkiego w dwudziestoleciu międzywojennym (1918-1939), Białystok 2014. [Google Scholar]

Downloads

Keine Nutzungsdaten vorhanden.