Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Nasza Przeszłość

Vol. 119 (2013): Our Past

Articles

There is only one path for all of us... Paweł Pikuła and the secret mission of the Jesuits in Podlasie

  • Piotr Pikuła
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2013.119.197-236  [Google Scholar]
Published: 2013-06-30

Abstract

The article concentrates on describing the life and activity of Paweł Pikuła from Derło in the light of reminiscences and letters of the Jesuits engaged in a secret mission in Podlasie in the years 1878-1904. The peasant farmer from Derło is recollected by Teodor Sozański SJ, Jan Urban SJ, Apoloniusz Kraupa SJ and Józef Grużewski SJ, who participated in the work of sustaining the unity between the persecuted Uniates and the Roman Catholic Church. The most extensive source material was left by Grużewski. As Pikuła’s co-prisoner he provided most information about him. From the remaining reminiscences it follows that Pikuła had supported the missionaries from 1885, for which in 1886 he was imprisoned in the Warsaw Citadel’s Tenth Pavilion. After an ineffective attempt at outsmarting the tsarist administration he was considered by his relatives and neighbours to be a traitor. To defend his honour, Pikuła voluntarily checked himself into the Citadel and in 1887 went into exile to Kiryłow on his own expense. After having served the sentence he returned to his home place and further supported the missionaries. The presentation of the person of Paweł Pikuła, peasant farmer from Derło, is closely connected with the topic of heroic defence of the Uniate Church in Pratulin in 1874, during which thirteen men were killed and were then beatified in 1996 by John Paul II. Paweł Pikuła took active part in this defence and some of the Martyrs were his co-workers or pupils.

References

  1. Caruk J., Monografia Janowa Podlaskiego, Biała Podlaska 1934. [Google Scholar]
  2. Dębski K., Bohaterstwo unitów podlaskich 1875-1905, Warszawa 1993. [Google Scholar]
  3. Geresz J., Unitów podlaskich droga do świętości, Biała Podlaska 1991. [Google Scholar]
  4. Kobylarz W.S., Neogotycki kościół w Malowej Górze, „Goniec Terespolski”, nr 78, 1/2010, s. 39. [Google Scholar]
  5. Krawczak T., Likwidacja Unii w Królestwie Polskim, [w:] Martyrologia unitów podlaskich w świetle najnowszych badań naukowych, (red.) Jerzy Skowronek, Urszula Maksymiuk, wyd. I, Siedlce 1996, s. 9-79. [Google Scholar]
  6. Matwiejuk K., Pratulin. Narodziny dla nieba Sług Bożych Wincentego Lewoniuka i XII Towarzyszy, Warszawa-Siedlce 1995. [Google Scholar]
  7. Mikołajczyk A., Uświęcają nas i nasze dzieje. Sylwetki duchowe polskich świętych i błogosławionych, którzy zostali wyniesieni do tej godności przez Jana Pawła II, Piastów 1997. [Google Scholar]
  8. Paluszkiewicz F., W cieniu Hermesa. Bohaterzy Podlasia, London 1987. [Google Scholar]
  9. Piszczek W., Bł. Wincenty Lewoniuk i Towarzysze, Kraków 2009. [Google Scholar]
  10. Pruszkowski J., Martyrologium czyli Męczeństwo Unii na Podlasiu. Z wiarygodnych i autentycznych źródeł zebrał i napisał P.J.K. Podlasiak, Kraków 1905. [Google Scholar]
  11. Tajna misja jezuitów na Podlasiu (1878-1904). Columbae simlicitate et serpenti prudentia. Wybór dokumentów z archiwów zakonnych Krakowa, Rzymu i Warszawy, opracował i wstępem opatrzył Robert Danieluk SJ, Kraków 2009. [Google Scholar]
  12. Urban J., Wśród unitów na Podlasiu. Pamiętniki wycieczek misyjnych, Kraków 1923. [Google Scholar]
  13. Urban J., Z drugiej wycieczki misyjnej na Podlasie w r. 1903, „Misje Katolickie. Miesięcznik ilustrowany poświęcony rozwojowi misjonarstwa”, Rok XLII, nr 487-488, lipiec-sierpień 1923, s. 201. [Google Scholar]
  14. Welik G., Ziemiaństwo guberni siedleckiej 1867-1912, Siedlce 2009. [Google Scholar]
  15. Zanim wróciła Polska. Martyrologium ludności unickiej na Podlasiu w latach 1866-1905 w świetle wspomnień, wybór i opracowanie: T. Krawczak, [Unici Podlascy t. V], Warszawa 1994. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.