Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Nasza Przeszłość

Vol. 115 (2011): Our Past

Miscellanea

The sales of indulgences in Poland in defense of the island of Rhodes

  • Wiktor Szymborski
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2011.115.543-554  [Google Scholar]
Published: 2011-12-30

Abstract

The topic of indulgences that the faithful received after supporting the Hospitallers from the island of Rhodes fighting against the Turks has not aroused much interest in Polish historiography so far, even though it has been of interest to researchers from Western Europe for a long time. Out of over 1,539 registered indulgence documents from the territory of the Kingdom of Poland, only a few of them concern this issue. These awards have common features that allow them to be distinguished from other diplomas in which the Pope, bishops and legates encouraged the faithful to take part in the crusades. By virtue of the decisions of the ecumenical councils, the faithful who decided to accept the cross or financially supported the crusade received a plenary indulgence, were also subject to the protection of the Holy See during the expedition, and gained a number of further privileges.

References

  1. Hauziński J., Od narracji zmitologizowanej do interpretacji semiotycznej. Piśmiennictwo o krucjatach w ujęciu źródłowym i historiograficznym, „Słupskie Studia Historyczne”, 8(2000), s. 30-39. [Google Scholar]
  2. Polska wobec idei wypraw krzyżowych, „Przegląd Współczesny”, II(1923), t. VI, s. 103-116. [Google Scholar]
  3. Polska w opiniach obcych X-XIII w., Warszawa 1964. [Google Scholar]
  4. Polska w opiniach Europy Zachodniej XIV-XV w., Warszawa 1968. [Google Scholar]
  5. Burkiewicz Ł., Podróż króla Cypru Piotra I z Lusignan po Europie w latach 1362-1365 i jego plany krucjatowe, „Studia Historyczne”, L(2007), nr 1, s. 3-29. [Google Scholar]
  6. Smołucha J., Papiestwo a Polska w latach 1484-1526. Kontakty dyplomatyczne na tle zagrożenia tureckiego, Kraków 1999. [Google Scholar]
  7. Rycerstwo Europy środkowo-wschodniej wobec idei krucjat, red. W. Peltz, J. Dudek, Zielona Góra 2002. [Google Scholar]
  8. Smoliński M., Potencjalny udział oddziałów zachodniopomorskich w V krucjacie (1217?, 1219), świetle relacji krucjatowych Olivea z Paderbornu, [w:] Pomorze militarne XII-XXI wiek. Materiały z sesji naukowej zorganizowanej 27 listopada 2003 r. w Zamku Książąt Pomorskich, red. K. Kozłowski, E. Rymar, Szczecin 2004, s. 175-201. [Google Scholar]
  9. W sprawie udziału polskiego księcia w II krucjacie jerozolimskiej (1147-1149), [w:] Krzyżowcy, kronikarze, dyplomaci, red. B. Śliwiński, Gdańsk-Koszalin 1997, s. 33-53. [Google Scholar]
  10. tenże, Udział Polski w V krucjacie lewantyńskiej (1217-1221), [w:] Szlachta, starostowie, zaciężni, red. B. Śliwiński, Gdańsk-Koszalin 1998, s. 63-83. [Google Scholar]
  11. tenże, O zapomnianych polskich krzyżowcach – kilka uwag na marginesie wypraw jerozolimskich księcia Henryka Sandomierskiego i Jaksy z Miechowa, [w:] Książęta, urzędnicy, złoczyńcy, red. B. Śliwiński, Gdańsk 1999, s. 45-65. [Google Scholar]
  12. tenże, Zapomniani krzyżowcy. Polska wobec ruchu krucjatowego w XII-XIII wieku, Warszawa 2002. [Google Scholar]
  13. Grygiel J., Jaksa z Miechowa i inni. Udział Polaków w ruchu krucjatowym, [w:] Ziemia Miechowska w dziejach Polski. Dziedzictwo i perspektywy. Sympozjum historyczno-kulturalne, 26 X 2006, red. A. Waśko, Kraków 2006, s. 11-23. [Google Scholar]
  14. Grygiel J., Contra Bohemos – wokół problemu krucjat antyhusyckich w XV-wiecznej Europie, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne”, 126(1999), s. 59-75. [Google Scholar]
  15. Trupinda J., Ideologia krucjatowa w kronice Piotra z Dusburga, Gdańsk 1999. [Google Scholar]
  16. K. Kwiatkowski, Wzorzec krucjaty „litewskiej” w piśmiennictwie kręgu zakonu krzyżackiego i jego przemiany w XIV wieku, [w:] Pierwsze polsko-czeskie forum młodych mediewistów. Materiały z konferencji naukowej Gniezno 27-29 września 2005 roku, red. J. Dobosz, J. Kujawiński, M. Matla-Kozłowska, Poznań 2007, s. 243-271. [Google Scholar]
  17. Gruzla J.M., Udział książąt śląska w rejzach krzyżackich na Litwę w XIV wieku, „Rocznik Elbląski”, 18(2002), s. 67-95. [Google Scholar]
  18. Hauziński J., Reminiscencje duchowości krucjatowej na Kujawach i ziemi Dobrzyńskiej w późnym średniowieczu, [w:] Religijność na Kujawach i ziemi Dobrzyńskiej w czasach staropolskich, red. A. Mietz, Włocławek 2003, s. 87-99. [Google Scholar]
  19. Wezwania średniowiecznych soborów powszechnych do wypraw krzyżowych do Palestyny, [w:] Religia a wojna i terroryzm, red. J. Drabina, Kraków 2003, s. 87-107. [Google Scholar]
  20. Papieskie apele do Polski w sprawie pomocy dla Ziemi Świętej (XII-XIV w.), [w:] Studia z dziejów średniowiecza i czasów nowożytnych, red. S.M. Zajączkowski, Łódź 2000, s. 129-145. [Google Scholar]
  21. Starnawska M., Między Jerozolimą a Łukowem. Zakony krzyżowe na ziemiach polskich w średniowieczu, Warszawa 1999. [Google Scholar]
  22. Heś R., Księża czy rycerze? Militarna rola joannitów na Śląsku w średniowieczu, [w:] Klasztor w państwie średniowiecznym i nowożytnym, red. M. Derwich, A. Pobóg-Lenartowicz, Wrocław-Opole-Warszawa 2005, s. 277-289. [Google Scholar]
  23. Heś R., Joannici na Śląsku w średniowieczu, Kraków 2007, passim. [Google Scholar]
  24. Smoliński M., Joannici w polityce książąt polskich i pomorskich od połowy XII do pierwszego ćwierćwiecza XIV wieku, Gdańsk 2008, s. 11-16. [Google Scholar]
  25. Stachoń B., Polityka Polski wobec Turcji i akcji antytureckiej w wieku XV do utraty Kilii i Białogrodu (1484), Lwów 1930, s. 188-189. [Google Scholar]
  26. Clark J.W., A New Copy of Caxton’s Indulgence, „Speculum”, 1934, vol. 9, no 3, s. 301-303. [Google Scholar]
  27. Bronstein J., Caring for the Sick or Dying for the Cross? The Granting of Crusade Indulgences to the Hospitallers, [w:] The Hospitallers, the Mediterranean and Europe. Festschrift for Anthony Luttrel, ed. K. Borchardt, N. Jaspert, H.J. Nicholson, Ashgate 2007, s. 39-46. [Google Scholar]
  28. Dokumenty Soborów Powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski, t. II (869-1312) Konstantynopol IV, Lateran I, Lateran II, Lateran III, Lateran IV, Lyon I, Lyon II, Vienne, układ i opracowanie A. Baron, H. Pietras, Kraków 2007. [Google Scholar]
  29. Housley N., Indulgences for Crusading, 1417-1517, [w:] Promissory Notes on the Treasury of Merits. Indulgences in Late Medieval Europe, ed. R.N. Swanson, Leiden-Boston 2006. [Google Scholar]
  30. Bysted A.L., Indulgences, Satisfaction, and the Heart’s Contrition in Twelfth-century Crusading Theology, [w:] Medieval History Writing and Crusading Ideology, ed. T.M.S. Lehtonen, K.V. Jensen, J. Malkki, K. Ritari, Helsinki 2005, s. 85-94. [Google Scholar]
  31. Preussisches Urkundenbuch. Politische Abtheilung, bd 1, erste hälfte, nr 20, s. 14-15. [Google Scholar]
  32. Vetera Monumenta Poloniae et Lithuaniae, ed. A. Theiner, t. 1 ab Honorio PP. III usque ad Gregorium PP. XII 1217-1409, Romae 1860, nr 10, s. 4. [Google Scholar]
  33. Codex diplomaticus Prussicus, hrsg J. Voigt, bd 1, Königsberg 1836, nr 2, s. 3-4. [Google Scholar]
  34. Regesten zur Schlesischen Geschichte bis zum Jahre 1250, hrsg C. Grünhagen, Codex Diplomaticus Silesiae, bd 7 erster Thiel, Breslau 1884, nr 202, s. 123. [Google Scholar]
  35. Preussische Regesten bis zum Ausgange des dreizehnten Jahrhunderts, hrsg M. Perlbach, Königsberg 1876, nr 23, s. 8-9. [Google Scholar]
  36. Regesta pontificum Romanorum inde ab a post Christum natum MCXCVIII ad a. MCCCIV, ed. A. Potthast, t. I, Berolini 1874, nr 5773, s. 507. [Google Scholar]
  37. Zbiór ogólny przywilejów i spominków mazowieckich, zebrał, opracował i wydał J.K. Kochanowski, t. I obejmujący materiał do zgonu Konrada I, Warszawa 1919, nr 197, s. 188. [Google Scholar]
  38. Codex Pomeraniae diplomaticus, hrsg K.F.W. Haffelbach, J.G.L. Kosegarten, bd 1, Greiswald 1862, nr 115, s. 266-267. [Google Scholar]
  39. Regesten zur Schlesischen Geschichte bis zum Jahre 1250, nr 53, s. 50. [Google Scholar]
  40. Vetera Monumenta Poloniae et Lithuaniae, t. 1, nr 90, s. 44-45; Regesten zur Schlesischen Geschichte bis zum Jahre 1250, nr 653, s. 290. [Google Scholar]
  41. Regesta pontificum Romanorum inde ab a post Christum natum MCXCVIII ad a. MCCCIV, ed. A. Potthast, t. II, Berolini 1875, nr 12456, s. 1052. [Google Scholar]
  42. Bullarium Franciscanum Romanorum Pontificum Constitutiones, Epistolas, ac Diplomata continens Tribus Ordinibus Minorum, Clarissarum, et Poenitentium, t. I ab Honorio III ad Innocentium IIII, Romae 1759, nr 463, s. 649. [Google Scholar]
  43. Urkundenbuch des Bisthums Samland, hrsg C.P. Woelky, H. Mendthal, heft 1, Leipzig 1891, nr 17, s. 5. [Google Scholar]
  44. Preussische Regesten, nr 406, s. 121. [Google Scholar]
  45. Regesta pontificum Romanorum, t. II, nr 14875, s. 1225. [Google Scholar]
  46. Bullarium Franciscanum, t. I, nr 464, s. 649. [Google Scholar]
  47. Urkundenbuch des Bisthums Samland, nr 18, s. 5. [Google Scholar]
  48. Preussische Regesten, nr 407, s. 121. [Google Scholar]
  49. Regesta pontifi-cum Romanorum, t. II, nr 14878, s. 1225. [Google Scholar]
  50. Bullarium Poloniae, ed. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś, t. I 1000-1342, Romae 1982, nr 636, s. 121. [Google Scholar]
  51. Regesten zur Schlesischen Geschichte, bis zum Jahre 1280, hrsg C. Grünhagen, Codex diplomaticus Silesiae, bd 7 zweiter Thiel, Breslau 1875, nr 969, s. 65; Ioannis Dlugossii, Annales seu Cronicae Incliti Regni Poloniae, Liber septimus, Liber octavus, ed. S. Budkowa, I. Garbacik, A. Kamiński, S. Mikucki, I. Mitkowski, M. Plezia, C. Pieradzka, V. Semkowicz-Zaremba, D. Turkowska, Varsaviae 1975, s. 111-112. [Google Scholar]
  52. Regesta Historico-Diplomatica Ordinis S. Mariae Theutonicorum 1198-1525, hrsg E. Joachim, W. Hubatsch, pars II: Regesta Privilegiorum Ordinis S. Mariae Theutonicorum. Regesten der Pergament-Urkunden aus der Zeit des Deutschen Or-dens, Gottingen 1948, nr 2026, s. 233. [Google Scholar]
  53. IX 1230 – Vetera Monumenta Poloniae et Lithuaniae, t. 1, nr 41, s. 20-21. [Google Scholar]
  54. O. Raynoldus, Annales ecclesiastici ab anno MCXCVIII ubi desinit Cardinalis Baronius, t. II, Lucae 1747, nr 23, s. 29. [Google Scholar]
  55. Regesten zur Schlesischen Geschichte bis zum Jahre 1250, nr 361, s. 181-182. [Google Scholar]
  56. Regesta diplomatica nec non epistolaria Bohemiae et Moraviae, t. I 600-1253, ed. C. J. Erben, Praha 1855, nr 762, s. 357. [Google Scholar]
  57. Preussische Regesten, nr 92, s. 30-31; Regesta pontificum Romanorum, t. I, , nr 8603, s. 738-739; Codex diplomaticus et epistolaris Moraviae, t. I 1200-1240, ed. A. Boczek, Olomucii 1839, nr 206, s. 225. [Google Scholar]
  58. IX 1230 – Regesten zur Schlesischen Geschichte bis zum Jahre 1250, nr 363, s. 182. [Google Scholar]
  59. Vetera Monumenta Poloniae et Lithuaniae, t. 1, nr 42, s. 21 wydany jako 13 września a nie 17. [Google Scholar]
  60. Codex diplomaticus Prussicus, bd 1, nr 24, s. 22-24. [Google Scholar]
  61. Codex Pomeraniae diplomaticus, bd 1, nr 182, s. 416-418. [Google Scholar]
  62. Preussische Regesten, nr 93, s. 31. [Google Scholar]
  63. Regesta Historico-Diplomatica, nr 4232, s. 457. [Google Scholar]
  64. Regesta pontificum Romanorum, t. I, nr 607, s. 739. [Google Scholar]
  65. II 1236 – Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski obejmujący dokumenty tak już drukowane, jak dotąd nie ogłoszonej sięgające do roku 1400, t. I zawiera nr 1-616 lata 984-1287, Poznań 1877, nr 185, s. 159-160. [Google Scholar]
  66. Schlesisches Urkundenbuch, bearbeitet von W. Irgang, bd 2 1231-1250, Wien-Köln-Graz 1977, nr 111, s. 75. [Google Scholar]
  67. Regesten zur Schlesischen Geschichte bis zum Jahre 1250, nr 481 b, s. 216. [Google Scholar]
  68. Preussisches Urkundenbuch. Politische Abtheilung, bd 1, erste hälfte, nr 123, s. 93-94. [Google Scholar]
  69. Bullarium Ordinis Fratrum Praedicatorum sub auspiciis SS. D.N.D. Clementis XII pontificis maximii opera, ed. A. Bremond OFP, t. I, Romae 1729, nr 145, s. 83-84 [adresowany do dominikanów przebywających w królestwie czeskim]. [Google Scholar]
  70. Preussische Regesten, nr 146, s. 46. [Google Scholar]
  71. Regesta pontificum Romanorum, t. I, nr 10101, s. 859. [Google Scholar]
  72. – Preussisches Urkundenbuch. Politische Abtheilung, bd 1, erste hälfte, nr 146, s. 111-112; Vetera Monumenta Poloniae et Lithuaniae, t. 1, nr 77, s. 37-38. [Google Scholar]
  73. Bullarium Ordinis Fratrum Praedicatorum, t. I, nr 14, s. 122 wydany pod datą 23 sierpnia tamże, nr 15, s. 123. [Google Scholar]
  74. Schlesisches Urkundenbuch, t. 2, nr 250, s. 150. [Google Scholar]
  75. Bullarium Poloniae, t. I, nr 382, s. 79. [Google Scholar]
  76. Regesten zur Schlesischen Geschichte bis zum Jahre 1250, nr 604, s. 269. [Google Scholar]
  77. Regesta pontificum Romanorum, t. II, nr 11136, s. 949. [Google Scholar]
  78. Preussisches Urkundenbuch. Politische Abtheilung, bd 1, erste hälfte, nr 146, s. 112. [Google Scholar]
  79. Bullarium Ordinis Fratrum Praedicatorum, t. I, nr 29, s. 124. [Google Scholar]
  80. Bullarium Poloniae, t. I, nr 383, s. 79; Regesta pontificum Romanorum, t. II, nr 11137, s. 949. [Google Scholar]
  81. Vetera Monumenta Poloniae et Lithuaniae, t. 1, nr 268, s. 176. [Google Scholar]
  82. Starnawska M., Między Jerozolimą a Łukowem, s. 163; [Google Scholar]
  83. Starnawska M., Zarys dziejów joannitów na ziemiach polskich w średniowieczu, [w:] Zakon Maltański w Polsce, red. S.K. Kuczyński, Warszawa 2000, s. 39. [Google Scholar]
  84. Sekuła M., Obrona Rodos w 1480 roku, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne”, 134(2007), s. 41-54. [Google Scholar]
  85. Brevia Romanorum, nr 60, s. 35-36. [Google Scholar]
  86. Brevia Romanorum, nr 63, s. 38-39. [Google Scholar]
  87. Vetera Monumenta Poloniae et Lithuaniae, ed. A. Theiner, t. 2 ab Ioanne PP. usque ad Pium PP. V 1410-1572, Romae 1861, nr 233, s. 214-215. [Google Scholar]
  88. Index actorum saeculi XV ad respublicas Poloniae spectantium, quae quidem typis edita sunt exeptis his, ed. A. Lewicki, Cracoviae 1888, nr 4398, s. 498. [Google Scholar]
  89. Vetera Monumenta Poloniae et Lithuaniae, t. 2, nr 241, s. 219-220. [Google Scholar]
  90. B. Stachoń, Polityka Polski, s. 188-189. [Google Scholar]
  91. Acta Capitulorum nec non Iudiciorum ecclesiasticorum selecta, ed. B. Ulanowski, vol. I Acta Capitulorum Gnesnensis, Poznaniensis et Vladislaviensis (1408-1530), Kraków 1894, nr 693, s. 132; B. Stachoń, Polityka Polski, s. 189. [Google Scholar]
  92. Acta Capitulorum nec non Iudiciorum, nr 703, s. 133. [Google Scholar]
  93. Acta capitulorum Cracoviensis et Plocensis selecta (1438-1523); (1438-1525), ed. B. Ulanowski, Archiwum Komisji Historycznej, t. 6, Kraków 1891, nr 241, s. 62-63; nr 243, s. 65; nr 244, s. 66; nr 245, s. 66. [Google Scholar]
  94. Acta Capitulorum nec non Iudiciorum, nr 2243, s. 517; B. Stachoń, Polityka Polski, s. 189. [Google Scholar]
  95. Acta capitulorum Cracoviensis, nr 246, s. 64; B. Stachoń, Polityka Polski, s. 189. [Google Scholar]
  96. Pohorecki F., Catalogus diplomatum Bibliothecae Instituti Ossoliniani nec non Bibliothecae Pawlikowianae inde ab anno 1227 usque ad annum 1505, Leopoli 1937, nr 235, s. 80. [Google Scholar]
  97. Acta Capitulorum nec non Iudiciorum, nr 693, s. 132; nr 703, s. 133; nr 2243, s. 62-63. [Google Scholar]
  98. Katalog inkunabułów Biblioteki Miejskiej w Gdańsku, oprac. H. Jędrzejowska, M. Pelczarowa, Gdańsk 1954, nr 288, s. 101. [Google Scholar]
  99. M. Starnawska, Między Jerozolimą a Łukowem, s. 163-164. [Google Scholar]
  100. Incunabula quae in Bibliothecis Poloniae asservantur, ed. A. Kawecka-Gryczowa, M. Bohonos, M. Spandowski, E. Szandorowska, t. II, Wratislaviae-Varsaviae-Cracoviae 1983, nr 5960, s. 48. [Google Scholar]
  101. Codex epistolaris saeculi decimi quinti, ed. A. Lewicki, t. III, Kraków 1894, nr 297, s. 322-323. [Google Scholar]
  102. Acta capitulorum Cracoviensis, nr 468, s. 113. [Google Scholar]
  103. Regesta Historico-Diplomatica, nr 3611, s. 399. [Google Scholar]
  104. Wyczawski H.E., Katalog Archiwum Prowincji OO. Bernardynów w Krakowie. Część I dokumenty, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, III(1961), nr 13, s. 44. [Google Scholar]
  105. Dąbrowska E., Paszport do niebios – rozważania o mentalności ludzi średniowiecza, [w:] E. Dąbrowska, Groby, relikwie i insygnia. Studia z dziejów mentalności średniowiecznej, Warszawa 2008, s. 179-182. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.