W artykule niniejszym zaprezentowano wyniki badań nad problemem konsekracji biskupiej w późnośredniowiecznej Polsce, która była głównym elementem kilkustopniowego rytuału, związanego z przejściem z grupy kleru wyższego do grona episkopatu. Konsekracje biskupie w XIII stuleciu były w prowincji gnieźnieńskiej organizowane w zgodzie z podstawowymi nakazami prawa kościelnego odnośnie do czasu celebry i uczestnictwa w niej wymaganej liczby biskupów. Minimum trzydniowe uroczystości miały też obok swojego znaczenia kościelnego także aspekt społeczny, w warstwie symbolicznej odwoływały się zaś do dobrze znanej w Kosciele rzymskim metafory zaślubin i uczty weselnej.
Charakterystyczną cechą tych uroczystości jest udział w nich niemal zawsze dbającego o prestiż swego urzędu arcybiskupa gnieźnieńskiego. Natomiast jeśli chodzi o miejsce udzielania tych święceń utarły się w prowincji gnieźnieńskiej ciekawy zwyczaj lokalny wyświęcania ordynariuszy poza kościołami katedralnymi. Ceremonie te organizowano w różnych miejscowościach, z reguły ważnych ośrodkach kościelnych i administracyjnych, położonych w centralnej Polsce. Leżały one na terytorium archidiecezji gnieźnieńskiej (z reguły blisko dóbr arcybiskupich) lub bardzo blisko jej granic, na terenie diecezji elekta. Powodem utrzymywania się tego obyczaju było zbyt peryferyjne położenie Gniezna w stosunku do pozostałych stolic biskupich oraz konieczność znalezienia kompromisu między dążeniami arcybiskupów do utrzymania własnego prestiżu, a możliwościami komunikacyjnymi, w szerokim rozumieniu tego słowa, ówczesnego episkopatu. Natomiast już wstępne obserwacje zwyczajów panujących w wiekach XIV-XV wskazują, że w tym okresie uroczystą liturgię z okazji konsekracji organizowano głównie w katedrach elektów, zaś udział arcybiskupów gnieźnieńskich w udzielaniu sakry swoim sufraganom był znacznie mniejszy niż w okresie poprzednim.