Ir al menú de navegación principal Ir al contenido principal Ir al pie de página del sitio

Vol. 105 (2006): Nasza Przeszłość

Artykuły

Konsekracja biskupia w trzynastowiecznej Polsce

  • Jacek Maciejewski
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2006.105.117-139  [Google Scholar]
Publicado: 2006-06-30

Resumen

W artykule niniejszym zaprezentowano wyniki badań nad problemem konsekracji biskupiej w późnośredniowiecznej Polsce, która była głównym elementem kilkustopniowego rytuału, związanego z przejściem z grupy kleru wyższego do grona episkopatu. Konsekracje biskupie w XIII stuleciu były w prowincji gnieźnieńskiej organizowane w zgodzie z podstawowymi nakazami prawa kościelnego odnośnie do czasu celebry i uczestnictwa w niej wymaganej liczby biskupów. Minimum trzydniowe uroczystości miały też obok swojego znaczenia kościelnego także aspekt społeczny, w warstwie symbolicznej odwoływały się zaś do dobrze znanej w Kosciele rzymskim metafory zaślubin i uczty weselnej.
Charakterystyczną cechą tych uroczystości jest udział w nich niemal zawsze dbającego o prestiż swego urzędu arcybiskupa gnieźnieńskiego. Natomiast jeśli chodzi o miejsce udzielania tych święceń utarły się w prowincji gnieźnieńskiej ciekawy zwyczaj lokalny wyświęcania ordynariuszy poza kościołami katedralnymi. Ceremonie te organizowano w różnych miejscowościach, z reguły ważnych ośrodkach kościelnych i administracyjnych, położonych w centralnej Polsce. Leżały one na terytorium archidiecezji gnieźnieńskiej (z reguły blisko dóbr arcybiskupich) lub bardzo blisko jej granic, na terenie diecezji elekta. Powodem utrzymywania się tego obyczaju było zbyt peryferyjne położenie Gniezna w stosunku do pozostałych stolic biskupich oraz konieczność znalezienia kompromisu między dążeniami arcybiskupów do utrzymania własnego prestiżu, a możliwościami komunikacyjnymi, w szerokim rozumieniu tego słowa, ówczesnego episkopatu. Natomiast już wstępne obserwacje zwyczajów panujących w wiekach XIV-XV wskazują, że w tym okresie uroczystą liturgię z okazji konsekracji organizowano głównie w katedrach elektów, zaś udział arcybiskupów gnieźnieńskich w udzielaniu sakry swoim sufraganom był znacznie mniejszy niż w okresie poprzednim.

Citas

  1. Benson R. L., The Bishop-Elect. A Study in Medieval Ecclesiastical Office, New Jersey 1968. [Google Scholar]
  2. Dalewski Z., Władza. Przestrzeń. Ceremoniał. Miejsce i uroczystość inauguracji władcy w Polsce średniowiecznej do końca XIV w., Warszawa 1996. [Google Scholar]
  3. Feine H. E., Kirchliche Rechtgeschichte, t. 1, Weimar 1955. [Google Scholar]
  4. Koczerska M., Biskup w Polsce późnego średniowiecza, w: Kolory i struktury średniowiecza, red. W. Fałkowski, Warszawa 2004. [Google Scholar]
  5. Morris C., The Papal Monarchy. The Western Church from 1050 to 1250, Oxford 1989. [Google Scholar]
  6. Pennington K., Pope and Bishops. The Papal Monarchy in the Twelfth and Thirtheen Centuries, Philadelphia 1984. [Google Scholar]
  7. Sawicki W., Studia nad wpływem praw obcych w dawnej Polsce, Warszawa 1971. [Google Scholar]
  8. Skierska I., Obowiązek mszalny w średniowiecznej Polsce, Warszawa 2003. [Google Scholar]
  9. Warężak J., Rozwój uposażenia arcybiskupstwa gnieźnieńskiego w średniowieczu, Lwów 1929. [Google Scholar]
  10. Wiesiołowski J., Episkopat polski jako grupa społeczna, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 4, red. S. K. Kuczyński, Warszawa 1990. [Google Scholar]

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Artículos más leídos del mismo autor/a