Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 118 (2012): Nasza Przeszłość

Artykuły

Budowa kościoła jako przejaw społecznej inicjatywy w schylkowej fazie Prl (1983-1989) - na przykładzie diecezji kieleckiej

  • Bruno Marek Wojtasik
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2012.118.67-89  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.2012

Abstrakt

Ogłoszenie stanu wojennego przez gen. Jaruzelskiego w grudniu 1981 r. doprowadziło do ogólnopolskiego załamania spontanicznych inicjatyw obywatelskich, związanych z ruchem „Solidarność”. Ubezwłasnowolnione społeczeństwo zostało zatomizowane i zmuszone do radzenia sobie z trudnościami życia codziennego. Społeczeństwo polskie potrafiło jednak zorganizować się samodzielnie przynajmniej w jednej dziedzinie – budownictwie sakralnym. Zjawisko to ma miejsce w całym kraju – także w diecezji kieleckiej. W schyłkowym okresie komunizmu (1983-1989) rozpoczęto budowę 68 w tym regionie. Na tę liczbę składało się 56 kościołów i kaplic, 9 dzwonnic i 4 kaplice cmentarne. Ponadto w latach 80-tych kontynuowano budowę około 30 wcześniejszych konstrukcji kościelnych. Ruch ten był powszechny zarówno wśród mieszkańców wsi, jak i mieszkańców miast. Tysiące ludzi zgłosiło się na ochotnika do układania cegieł, przewozu drewna, zbierania funduszy, oferowania samochodów jako środków transportu lub gotowania posiłków dla budowniczych. To wspólne działanie biskupów, księży, zakonników, zakonnic i świeckich zaowocowało wyjątkowym paradoksem – najszybszym rozwojem infrastruktury kościelnej (w formalnie ateistycznym kraju) w historii regionu świętokrzyskiego.

Bibliografia

  1. lat służby kapłańskiej Bogu, Kościołowi i Ojczyźnie. Złoty Jubileusz Kapłaństwa prezbiterów wyświęconych 17 XII 1950 r., red. E. Chat, Kielce 2002, s. 450. [Google Scholar]
  2. Adamczuk L., Struktura organizacyjno-terytorialna Kościoła, [w:] Kościół katolicki w Polsce..., s. 120. [Google Scholar]
  3. Biernacki A., 25 lat wspólnej drogi. Z doświadczeń proboszcza w parafii Gorzków w latach 1983-2008, Gorzków 2008, s. 47. [Google Scholar]
  4. Borowiec H., Parafia Samsonów 1975-2002, mps pracy magisterskiej w Bibliotece Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2004, s. 36. [Google Scholar]
  5. Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945-1989), Kraków 2006, s. 404-405. [Google Scholar]
  6. Dz. U. PRL 1985, nr 31, poz. 140. [Google Scholar]
  7. Dziennik Ustaw Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej 1984 (Dz. U. PRL), nr 35, poz. 185. [Google Scholar]
  8. Gryz R., Myszor J., Palimąka Stanisław (1933-1985). Kapłan diecezji kieleckiej, [w:] Leksykon duchowieństwa represjonowanego w PRL w latach 1945-1989. Pomordowani – więzieni – wygnani, t. 2, red. J. Myszor przy współudziale G. Żurka, Warszawa 2003, s. 212-213. [Google Scholar]
  9. Gryz R., Pozwolić czy nie? Władze PRL wobec budownictwa katolickich obiektów sakralnych w latach 1971-1980, Kielce 2007. [Google Scholar]
  10. Gryz R., Regulacje prawne budownictwa sakralnego w Polsce czasów komunizmu, mps artykułu udostępnionego przez autora, s. 6. [Google Scholar]
  11. Gumbrycht D., Obiekty sakralne, [w:] Kościół katolicki w Polsce 1918-1990. Rocznik statystyczny, red. L. Adamczyk, W. Zdaniewicz, Warszawa 1991, s. 198-199. [Google Scholar]
  12. Jagiełło N., Z historii naszej parafii..., cz. I, „Głos Jadwigi”, 2000, nr 2, s. 2. [Google Scholar]
  13. Jarosz D., Wokół patologii budownictwa mieszkaniowego w PRL w latach 1970-1989, [w:] Gospodarka i społeczeństwo w czasach PRL-u (1944-1989), red. E. Kościk, T. Głowiński, Wrocław 2007, s. 369. [Google Scholar]
  14. Jasiczek W., Poznaj historię swojej parafii, „Głos Jadwigi”, 2005, nr 1, s. 2. [Google Scholar]
  15. Katalog duchowieństwa i parafii diecezji kieleckiej 1985, Kielce 1985, s. 52. [Google Scholar]
  16. Katalog duchowieństwa i parafii diecezji kieleckiej 1999, Kielce 1999, s. 26. [Google Scholar]
  17. Katalog duchowieństwa i parafii diecezji kieleckiej 1999, s. 156-158. [Google Scholar]
  18. Krzelowska Z., Historia budowy kościoła parafialnego w Polichnie koło Chęcin 1981-1996, mps pracy magisterskiej w Bibliotece KUL, Lublin 2002, s. 18. [Google Scholar]
  19. Kucza-Kuczyński K., Architektura świątyń polskich przed milenium – i Europą, „Znak”, 1999, nr 8, s. 65-66. [Google Scholar]
  20. Luty J., Dzieje parafii Wierna 1933-2000, mps pracy magisterskiej w Bibliotece KUL, Lublin 2005, s. 87. [Google Scholar]
  21. Majka J., Socjologia parafii, Lublin 1971, s. 53-54. [Google Scholar]
  22. Michta M., Dzieje parafii Św. Józefa Robotnika w Kielcach w latach 1958-2006, Kielce 2007, mps pracy magisterskiej w Archiwum Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, s. 28, 46. [Google Scholar]
  23. Miłujcie. III Synod diecezji kieleckiej, oprac. zbiorowe, Kielce 1992, s. 44-45. [Google Scholar]
  24. Mirt L., Doświadczenia zdobyte przy budowie kościołów w kontekście wyjątkowości regionów, [w:] VI Międzynarodowa Konferencja o Architekturze Sakralnej z cyklu „Kościoły naszych czasów” Sacro Expo 2007, Kielce 2007, s. 98. [Google Scholar]
  25. Nocoń Z., 60-lecie Diecezjalnej Komisji Artystyczno-Budowlanej, „Kielecki Przegląd Diecezjalny”, (KPD), 1977, nr 3, s. 114. [Google Scholar]
  26. Nocoń Z., Budownictwo sakralne w diecezji kieleckiej po drugiej wojnie światowej, [w:] Pamiętnik Świętokrzyski. Studia z dziejów kultury chrześcijańskiej, red. L. Kaczanowski, A. Massalski, D. Olszewski, J. Szczepański, Kielce 1991, s. 263-264. [Google Scholar]
  27. Paczkowski A., Wojna polsko-jaruzelska. Stan wojenny w Polsce 13 XII 1981-22 VII 1983, Kraków 2006, s. 90-114. [Google Scholar]
  28. Paulewicz M., Karkocha M., Parafia Polichno. Dzieje. Ludność. Architektura sakralna, Kielce 2006, s. 14, 20. [Google Scholar]
  29. Rabiej J., Wymiar społeczny współczesnych kościołów, [w:] IV Międzynarodowa Konferencja o Architekturze Sakralnej z cyklu „Kościoły naszych czasów” Sacro Expo 2005, Kielce 2005, s. 121. [Google Scholar]
  30. Spis duchowieństwa i parafii diecezji kieleckiej 1990, Kielce 1990, s. 69. [Google Scholar]
  31. Szczepański J., Sylwetki biskupów kieleckich, [w:] Pamiętnik Świętokrzyski..., s. 341. [Google Scholar]
  32. Szymecki S., Odezwa biskupa kieleckiego w sprawie funduszu na budowę nowych kościołów, KPD, 1984, nr 3, s. 174. [Google Scholar]
  33. Tkaczyk P., Parafia świętego Józefa Robotnika w Kielcach. 50 lat historii, Kielce 2008. [Google Scholar]
  34. Zieliński Z., Kościół w Polsce 1944-2002, Rado [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.