Nowe polskie kościoły, kreacja czy tradycja?

T. Przemysław Szafer

doi:10.52204/np.1988.70.237-252

Tom 70 (1988): Nasza Przeszłość

Miscellanea

Nowe polskie kościoły, kreacja czy tradycja?

T. Przemysław Szafer

pdf

DOI: https://doi.org/10.52204/np.1988.70.237-252 [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.1988

Abstrakt

Artykuł porusza kwestię budownictwa sakralnego w Polsce, zastanawiając się, czy nowe kościoły są rezultatem kreatywności czy też kontynuacją tradycji. Autor zauważa, że ostatnie dwie dekady przyniosły znaczącą liczbę nowo zbudowanych kościołów, projektów inwestycyjnych i realizacji. Pomimo zastosowania zasad modernistycznego projektowania przestrzennego, nowe kościoły w Polsce wciąż utrzymują się w tradycyjnych wzorcach architektonicznych. Autor zastanawia się, czy ta sytuacja wynika z emocjonalnego klimatu towarzyszącego współczesnemu budownictwu sakralnemu czy też jest rezultatem ścisłych historycznych stylów. Zwraca uwagę na różnorodność rozwiązań przestrzennych w nowych polskich kościołach i sugeruje, że ich analiza i klasyfikacja są trudne. Czy współczesna architektura sakralna będzie kontynuować tę różnorodność? Autor podkreśla, że nowa architektura kościołów przynosi różnorodność rozwiązań przestrzennych, które trudno jednoznacznie sklasyfikować. Omawiając dyskusje na temat pluralizmu form przestrzennych, autor zwraca uwagę na konieczność zrównoważenia swobody w projektowaniu z zachowaniem liturgicznych i duchowych wymagań. Na podstawie referatów z sympozjum w Kaziemierzu Dolnym w 1982 roku autor podkreśla znaczenie osobowości projektanta, umiejętności ograniczeń i prostoty w kontekście budowy nowych kościołów. Ostrzega również przed zbytnim nadużywaniem środków wyrazu architektonicznego, co może prowadzić do utraty związku z liturgią i nadmiernego dekoratywizmu. Autor zwraca uwagę na potrzebę utrzymania pewnego standardu architektonicznego, jednocześnie unikając przesady i sztuki dla sztuki. Czy nowa architektura sakralna utrzyma tradycyjne wzorce, czy też podążać będzie śladami modernizmu? Autor podkreśla, że odpowiedzi na te pytania będziemy mogli udzielić dopiero po pewnym czasie, gdy nowe kościoły staną się częścią historii i zostaną ocenione w kontekście zmian społecznych i architektonicznych. Stawia również pytanie, czy tysiące zbudowanych w ostatnich latach kościołów zasługują na osobne traktowanie, a ich różnorodność może być najlepszą drogą do kreatywnej twórczości w przyszłości.

Bibliografia

Drzewiecki H., Ruch nowoczesny w architekturze sakralnej: nowość a tradycja myśli klasycznej, „Architektura” 1983. [Google Scholar]
Kosiński W., Kościół Brata Alberta — idee i stylizacje, ,,Architektura” 1983. [Google Scholar]
Kosiński W., Seminarium o nowej architekturze sakralnej, PP 1/737, Warszawa 1983. [Google Scholar]
Muller S., Symbol i alegoria na przykładzie architektury kościołów katolickich w Polsce, 1983. [Google Scholar]
Nowicki J., Proboszcz i architekt, „Polityka” 1983. [Google Scholar]
Polak E., Wznoszenie, „Tygodnik Powszechny” 1982. [Google Scholar]
Rosier-Siedlecka M.E., Posoborowa architektura sakralna, Lublin 1979. [Google Scholar]
Sroka Z., Architektura sakralna Adama Ballenstedta, NP t- 64: 1985. [Google Scholar]
Stefan Kard. Wyszyński, Regnet Deus, Warszawa 1978. [Google Scholar]