Salta al menu principale di navigazione Salta al contenuto principale Salta al piè di pagina del sito

V. 94 (2000): Nasza Przeszłość

Miscellanea

Chrystus upadający pod krzyżem w kulturze ludowej Małopolski

  • Urszula Janicka-Krzywda
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2000.94.495-511  [Google Scholar]
Pubblicato: 2000-12-30

Abstract

Geneza przedstawienia trzeciego upadku Jezusa pod krzyżem sięga literatury apokryficznej i inscenizacji pasyjnych, bazujących na apokryfach. W polskiej literaturze apokryficznej, najstarszymi tekstami związanymi z Męką Zbawiciela są "Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusaczyli" oraz "Rozmyślania dominikańskie". Najstarsze przedstawienia ikonograficzne trzeciego upadku Jezusa pochodzą z XIV wieku. Początki inscenizacji epizodów ewangelicznych, w tym pasyjnych, sięgają XI wieku w Europie Zachodniej. W Polsce, podobnie jak w innych krajach europejskich, inscenizacje religijne przekształciły się w widowiska o charakterze coraz bardziej świeckim i zostały ostatecznie zakazane przez Stolicę Apostolską w 1685 roku. Misteria Męki Pańskiej oraz procesje Drogi Krzyżowej stały się głównymi wydarzeniami religijnymi obchodzonymi w kościołach. Kalwaria Zebrzydowska, powstała w 1600 roku, odegrała istotną rolę w polskiej pobożności pasyjnej. Pielgrzymowanie do niej było związane z różnego rodzaju wydawnictwami dewocyjnymi, które propagowały kult Trzeciego Upadku Jezusa pod krzyżem. Motyw Trzeciego Upadku Jezusa pod krzyżem miał ważne miejsce w ludowej pobożności pasyjnej na obszarze Małopolski, szczególnie w okolicach Kalwarii Zebrzydowskiej. Był tematem często podejmowanym w ludowej plastyce, folklorze słownym i obrzędowości pielgrzymkowej, wyrażając nadzieję na odkupienie grzechów.

Riferimenti bibliografici

  1. Borejszo M. , Wielkanoc w polskiej kulturze, Poznań 1997. [Google Scholar]
  2. Grabowski J. , Dawna polska rzeźba ludowa, Warszawa 1970. [Google Scholar]
  3. Grabowski J., Dawna Polska rzeźba ludowa, Warszawa 1970. [Google Scholar]
  4. Jacher-Tyszko A. , Polska grafika ludowa, Kraków 1970. [Google Scholar]
  5. Janicka-Krzywda U. , Chrystusowe upadki i pogrzeb Śpiącej Madonny, w: Chrześcijańskie tradycje Podkarpacia, Pruszków 1996. [Google Scholar]
  6. Kitowicz J. . Opis obyczajów za panowania Augusta W, Warszawa 1985. [Google Scholar]
  7. Krzysztofowicz S., Upadek Chrystusa pod krzyżem. Źródła ikonograficzne i ich interpretacja u sztuce, „Polska Sztuka Ludowa” 1970. [Google Scholar]
  8. Kubiakowie K.J., Misterium Męki Pańskiej w Kalwarii Zebrzydowskiej, „Polska Sztuka Ludowa” 1978. [Google Scholar]
  9. Michałowska T. , Średniowiecze, Wrocław 1996. [Google Scholar]

Downloads

I dati di download non sono ancora disponibili.