Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie

Tom 13 Nr 1 (2020)

Artykuły

Pestis Antonini. Reakcja Marka Antoniusza na globalną starożytną epidemię

DOI: https://doi.org/10.32084/tekapr.2020.13.1-29  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2020

Abstrakt

Przedmiotem opracowania jest plaga Antonińska, jaka miała miejsce w latach 165–180. Była to jedna z największych epidemii, jaka nawiedziła antyczny Rzym. Poważnie naruszyła fundamenty ekonomiczne i polityczne potężnego Imperium. Celem opracowania jest wskazanie przyczyn tej epidemii, rozmiaru jej rozpowszechnienia oraz skutków. Najważniejsze jest jednak ukazanie reakcji ówczesnych władz publicznych na zjawisko globalnej epidemii. W konsekwencji zostały wprowadzone regulacje prawne dotyczące pochówku zmarłych oraz udzielenia pomocy najbiedniejszym. W pracy autor ograniczył się do analizy źródeł literackich i typowo prawniczych z pominięciem inskrypcji i papirusów. Efektem tej pracy jest twierdzenie, że ówczesne władze publiczne reagowały w sposób dla nich odpowiedni i zgodny z ówczesną wiedzą medyczną.

Bibliografia

  1. Bagnall, Roger. 2000. “Oxy. 4527 and the Antonine Plague in Egypt: Death or Flight?” Journal of Roman Archaeology 13:288–92. DOI: https://doi.org/10.1017/S1047759400018936 [Google Scholar]
  2. Barzanò, Alberto, ed. 1996. Il cristianesimo nelle leggi do Roma imperiale. Milano: Edizioni Paoline. [Google Scholar]
  3. Brenkacz, Jarosław. 2018. „Cesarz i filozof: postawa Marka Aureliusza wobec chrześcijan.” Wschodni Rocznik Humanistyczny 15, nr 2:39–52. [Google Scholar]
  4. Brundage, John, and Dennis Shanks. 2008. “Deaths from bacterial pneumonia during 1918–19 influenza pandemic.” Emerging infectious diseases 14 (8):1193–199. DOI: https://doi.org/10.3201/eid1408.071313 [Google Scholar]
  5. Bruun, Christer. 2012. “La mancanza di prove di un effetto catastrofico della «peste antonina» (dal 166 dC in poi).” In The Oxford Handbook of Roman Epigraphy, ed. Christer Bruun, and Jonathan Edmonson, 471–94. Oxford: University Press. [Google Scholar]
  6. Bugaj, Ewa. 2008. „Zaraza w świecie rzymskim w czasach Antoniów.” W Epidemie, klęski, wojny, red. Wojciech Dzieduszycki, i Jacek Wrzesiński, 115–23. Poznań: SNAP. [Google Scholar]
  7. Duncan–Jones, Richard P. 1996. “The impact of the Antonine plague.” Journal of Roman Archaeology 9:108–36. DOI: https://doi.org/10.1017/S1047759400016524 [Google Scholar]
  8. Duncan–Jones, Richard P. 2018. “The Antonine Plague Revisited.” Arctos 52:41–72. [Google Scholar]
  9. Fears, Rufus. 2004. “The plague under Marcus Aurelius and the decline and fall of Roman Empire.” Infectious Disease Clinics of North America 18:65–77. DOI: https://doi.org/10.1016/S0891-5520(03)00089-8 [Google Scholar]
  10. Furuse, Yuki, Akira Suzuki, and Hitoshi Oshitani. 2010. “ Origin of measles virus: divergence from rinderpest virus between the 11 th and 12 th centuries.” Virology Journal 7, no. 52:1–4. DOI: https://doi.org/10.1186/1743-422X-7-52 [Google Scholar]
  11. Gibbs, Mark J., John S. Armstrong, and Adrian J. Gibbs. 2001. “Recombination in the hemagglutinin gene of the 1918 «Spanish flu».” Science 293 (5536):1842–845. DOI: https://doi.org/10.1126/science.1061662 [Google Scholar]
  12. Harris, William V. 2012. “The Great Pestilence and the complexities of the Antonine-Severan economy.” In L’impatto della “peste Antonina”, ed. Elio Lo Casio, 331–38. Bari: EDIPUGLIA. [Google Scholar]
  13. Iwańska, Judyta. 2014. „Znaczenie terminu «epidemia» w starożytnej literaturze grecko-rzymskiej (Próba analizy na wybranych przykładach).” Seminare. Poszukiwania naukowe 35, nr 4:175–84. DOI: https://doi.org/10.21852/sem.2014.4.13 [Google Scholar]
  14. Jaśkiewicz, Jerzy, Anna Goździalska, i Helena Kaducáková. 2012. „Współczesne epidemie.” W Rodzina w zdrowiu i chorobie: uwarunkowania środowiskowe zdrowia, red. Grażyna Dębska, Anna Goździalska, i Jerzy Jaśkiewicz, 27–35. Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM. [Google Scholar]
  15. Khan, Naushad, and Mahnoor Naushad. 2020. “Effects of Corona Virus on the World Community.” Available at SSRN 3532001. DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.3532001 [Google Scholar]
  16. Kuryłowicz, Marek. 2020. Rzymskie prawo oraz zwyczaje grobowe i pogrzebowe. Lublin: Wydawnictwo Werset. [Google Scholar]
  17. Lindsay, Hugh. 2000. “Death-pollution and funerals in the city of Rome.” In Death and disease in the ancient city, ed. Valerie Hope, and Eireann Marshall, 152–73. London, New York: Routledge. [Google Scholar]
  18. Liritzis, Ioannis. 2020. “Pandemics – from Ancient Times to COVID19. Some Thoghts.” Mediterranean Archeology and Archeometry 20, no. 1:I–IX. [Google Scholar]
  19. Littman, Robert J., and Maxwell L. Littman. 1973. “Galen and the Antonine Plague.” American Journal of Philology 94:243–55. DOI: https://doi.org/10.2307/293979 [Google Scholar]
  20. Łukaszuk, Cecylia, i Elżbieta Krajewska–Kułak. 2016. „Biodeterioracja, autoliza i entomologia na cmentarzach – wybrane aspekty.” W Kultura śmierci. Kultura umierania, red. Andrzej Guzowski, Elżbieta Krajewska–Kułak, i Grzegorz Bejda, 141–62. Białystok: Uniwersytet Medyczny w Białymstoku. [Google Scholar]
  21. Malanima, Paolo. 2012. “The Economic consequens of the black death.” In L’impatto della “peste Antonina”, ed. Elio Lo Casio, 1–16. Bari: EDIPUGLIA. [Google Scholar]
  22. Niebuhr, Barthold G. 1898. Lectures on the History of Rome, from the Earliest Times to the Fall of the Western Empire. London: Leonhard Schmitz. [Google Scholar]
  23. Paoli, Ugo E. 1979. Das Leben im Alten Rom. München: Francke Verlag. [Google Scholar]
  24. Parker, Henry M.D. 1958. A History of the Roman World from A.D. 138 to 337. London: Methuen. [Google Scholar]
  25. Popescu, Mihai. 2014. “Les soldats de Marc Aurèle, entre le Danube et l’Asie Mineure.” Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym 31, no. 4:3–18. DOI: https://doi.org/10.12775/KLIO.2014.055 [Google Scholar]
  26. Preiser–Kapeller, Johannes. 2018. Jenseits von Rom und Karl dem Großen. Aspekte der globalen Verflechtung in der langen Spätantike, 300-800 n. Chr. Vienna: Mandelbaum Verlag. [Google Scholar]
  27. Rosen, William. 2007. Justinian’s Flea: Plague, Empire, and the Birth of Europe. New York: Penguin. [Google Scholar]
  28. Rossignol, Benoît. 2007. La peste antonine: guerres et épidémie durant le règne de Marc Aurèle. https://www.academia.edu/6334101/La_peste_antonine_guerres_et_épidémie_durant_le_règne_de_Marc_Aurèle [dostęp: 4.04.2020]. [Google Scholar]
  29. Sabbatani, Sergio, and Sirio Fiorino. 2009. “La peste antonina e il declino dell’Impero Romano. Ruolo della guerra partica e della guerra marcomannica tra il 164 e il 182 dc nella diffusione del contagion.” Le Infezioni in Medicina 4:261–75. [Google Scholar]
  30. Sáez, Andrés. 2016. “La peste Antonina: una peste global en el siglo II dC.” Revista chilena de infectología 33, no. 2:218–221.ob DOI: https://doi.org/10.4067/S0716-10182016000200011 [Google Scholar]
  31. Scheidel, Walter. 2002. “A model of demographic and economic change in Roman Egypt after the Antonine plague.” Journal of Roman Archaeology 15:97–114. DOI: https://doi.org/10.1017/S1047759400013854 [Google Scholar]
  32. Scheidel, Walter. 2009. “Roman Wellbeing and the Economic Consequences of the «Antonine Plague».” Available at SSRN 1442584. DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.1442584 [Google Scholar]
  33. Seeck, Otto. 1987. Geschichte des Untergangs der antiken Welt. Vol. 1. Berlin: Siemenroth & Troschel. [Google Scholar]
  34. Smith, Christine. 1996. Plague in the Ancient World: A Study from Thucydides to Justinian. http://www.loyno.edu/~history/journal/1996-7/smith.html [dostęp: 6.04.2020]. [Google Scholar]
  35. Suder, Wiesław. 2003. Census populi. Demografia starożytnego Rzymu. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski. [Google Scholar]
  36. Wójcik, Monika. 2011. „Plaga Justyniana. Cesarstwo wobec plagi.” Zeszyty Prawnicze UKSW 11, nr 1:377–401. DOI: https://doi.org/10.21697/zp.2011.11.1.20 [Google Scholar]
  37. Yeomans, Sarah K. 2017. “The Antonine Plague and the Spread of Christianity.” Biblical Archaeology Review 43, no. 2:22–24, 66. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.