Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 12 Nr 2 (2019)

Artykuły

Badania osobopoznawcze więźniów: aspekty prawno–psychologiczne

DOI: https://doi.org/10.32084/tekapr.2019.12.2-18  [Google Scholar]
Opublikowane: 31.12.2019

Abstrakt

W artykule zawarto zagadnienia dotyczące prawnych i psychologicznych aspektów badań osobopoznawczych przestępców odbywających karę pozbawienia wolności. W kontekście prawnym ukazano ustawowe cele psychologicznego diagnozowania więźniów – m.in. jako podstawę indywidualizacji wykonywania kary pozbawienia wolności, zapobiegania szkodliwym wpływom skazanych zdemoralizowanych oraz zapewnienia skazanym bezpieczeństwa osobistego. W aspekcie psychologicznym zaprezentowano argumenty przemawiające za tym, że diagnoza penitencjarna stanowi rodzaj diagnozy psychologicznej – głównie z uwagi na to, że zawiera zarówno opis charakterystycznych sposobów zachowania skazanego, jak również wyjaśnienie mechanizmów ich powstawania, utrzymywania się oraz możliwych zmian w funkcjonowaniu badanej osoby. W analizie prawno-psychologicznych aspektów diagnozowania penitencjarnego przedstawiono specyfikę trzech rodzajów badań osobopoznawczych: 1) psychologiczną diagnozę resocjalizacyjną, 2) psychologiczną diagnozę terapeutyczną, 3) psychologiczną diagnozę ryzyka powrotności do przestępstwa. W zakończeniu zwrócono uwagę na czynniki, jakie należy uwzględniać w rozwijaniu psychologicznego diagnozowania penitencjarnego – m.in. badanie pozytywnych i dynamicznych czynników osobowości osadzonych oraz standaryzowanie badań, w tym tworzenie nowoczesnych narzędzi diagnostycznych.

Bibliografia

  1. Andrews, Don. 1999. “Assessing program elements for risk reduction: The Correctional Program Assessment Inventory.” In Research to results: Effective community corrections, ed. Peter Harris, 229–30. Lanham: ACA. [Google Scholar]
  2. Błachut, Janina, Andrzej Gaberle, and Krzysztof Krajewski. 2006. Kryminologia. Gdańsk: Arche. [Google Scholar]
  3. Boothby, Jennifer, and Carl Clements. 2000. “A national survey of correctional psychologists.” Criminal Justice and Behavior 27:715–31. [Google Scholar]
  4. Dowden, Craig, and Don Andrews. 1999. “What works for female offenders: A meta-analytic review.” Crime & Delinquency 45:438–52. [Google Scholar]
  5. Friedrich, Wiola. 2015. “Diagnoza penitencjarna sprawców przestępstw.” Resocjalizacja Polska 9:43–54. [Google Scholar]
  6. Gnall, Kathleen, and Gary Zajac. 2005. “Assessing for Success in Offender Reentry.” Corrections Today 2:94–97. [Google Scholar]
  7. Hannah–Moffat, Kelly. 2005. “Criminogenic needs and the transformative risk subject. Hybridizations of risk/need in penality.” Punishment & Society 1:29–51. [Google Scholar]
  8. Harris, Patricia, Raymond Gingerich, and Tiffany Whittaker. 2004. “The «Effectiveness» of Differential Supervision.” Crime & Delinquency 2:235–71. [Google Scholar]
  9. Hoge, Robert. 1999. “An Expanded Role for Psychological Assessments in Juvenile systems.” Criminal Justice and Behavior 2:251–66. [Google Scholar]
  10. Hołda, Zbigniew, and Kazimierz Postulski. 2005. Kodeks karny wykonawczy. Komentarz. Gdańsk: Arche. [Google Scholar]
  11. Hołyst, Brunon. 2003. “Wstęp do wydania polskiego.” In Zapobieganie samobójstwom. Poradnik dla funkcjonariuszy Służby Więziennej, 4–15. Warszawa–Genewa: Światowa Organizacja Zdrowia. Polskie Towarzystwo Suicydologiczne. [Google Scholar]
  12. Hołyst, Brunon. 2013. “Podstawy i zakres indywidualnej prognozy kryminologicznej.” Probacja 1:5–28. [Google Scholar]
  13. Hołyst, Brunon. 2017. Kryminologia. Warszawa: Wolters Kluwer Polska. [Google Scholar]
  14. Kwieciński, Adam. 2013. “Rola diagnozy stanu zdrowia psychicznego skazanego w postępowaniu karnym wykonawczym.” Przegląd Więziennictwa Polskiego 81:33–48. [Google Scholar]
  15. LeClair, Daniel, and Susan Guarino–Ghezzi. 1997. “Prison Reintegration Programs: An Evaluation.” Corrections Management Quarterly 1:65–74. [Google Scholar]
  16. Loza, Wagdy, Gurmeet Dhaliwal, Daryl Kroner, and Amel Loza–Fanous. 2000. “Reliability, Construct, and Concurrent Validities of the Self-Appraisal Questionnaire: A Tool for Assessing Violet and Nonviolent Recidivism.” Criminal Justice and Behavior 3:356–74. [Google Scholar]
  17. Lutze, Faith, and David Brody. 1998. “The eighth amendment and boot camp prison: mental abuse as cruel and unusual punishment.” Crime and Delinquency 2:242–55. [Google Scholar]
  18. Machel, Henryk. 2003. Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna. Gdańsk: Arche. [Google Scholar]
  19. Niewiadomska, Iwona. 2007. Osobowościowe uwarunkowania skuteczności kary pozbawienia wolności. Lublin: Wydawnictwo KUL. [Google Scholar]
  20. Niewiadomska, Iwona. 2019. “Psychological–Legal Aspects of Therapeutic Treatment in the Polish Correctional System.” Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie XII, no. 1:177–89. [Google Scholar]
  21. Paprzycki, Lech. 2011. “Problematyka psychiatryczna i psychologiczna w prawie i postępowaniu karnym. Granice kompetencji biegłych i organów procesowych.” Chowanna 2:99–130. [Google Scholar]
  22. Pawela, Stanisław. 2007. Prawo karne wykonawcze. Zarys Wykładu. Warszawa: Wolters Kluwer Polska. [Google Scholar]
  23. Piquero, Alex, Robert Brame, and Donald Lynam. 2004. “Studying Criminal Career Length through Early Adulthood among Serious Offenders.” Crime & Delinquency 3:412–35. [Google Scholar]
  24. Poklek, Robert. 2017. “Badania osobopoznawcze w penitencjarystyce.” Resocjalizacja Polska 14:41–57. [Google Scholar]
  25. Radochoński, Mieczysław. 2000. Osobowość antyspołeczna. Geneza, rozwój i obraz kliniczny. Rzeszów: Wydawnictwo WSP. [Google Scholar]
  26. Różański, Kazimierz. 1998. “Oddziaływanie resocjalizacyjne na alkoholików w warunkach zakładu karnego.” In Wina – Kara – Nadzieja – Przemiana, ed. Jan Szałański, 458–63. Łódź–Warszawa–Kalisz: COSSW. [Google Scholar]
  27. Silecka, Ewelina. 2004. “System programowanego oddziaływania jako nowa forma pracy wychowawczej ze skazanymi.” In Służba więzienna wobec problemów resocjalizacji penitencjarnej, ed. Wiesław Ambrozik, and Piotr Stępniak, 329–39. Poznań–Warszawa–Kalisz: UAM, CZSW. [Google Scholar]
  28. Sim, Joe. 2002. “The future of prison health care: a critical analysis.” Critical Social Policy 2:300–23. [Google Scholar]
  29. Sitnik, Katarzyna. 2011. “Indywidualny program wykonywania kary pozbawienia wolności jako podstawa systemu programowanego oddziaływania.” Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego 27:261–71. [Google Scholar]
  30. Skałbania, Barbara. 2011. Diagnostyka pedagogiczna. Wybrane obszary badawcze i rozwiązania praktyczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. [Google Scholar]
  31. Steffensmeier, Darrel, and Stephen Demuth. 2000. “Ethnicity and sentencing outcomes in US federal courts: Who is punished more harshly?” American Sociological Review 65:705–29. [Google Scholar]
  32. Stołowski, Tomasz. 2006. “Z doświadczeń psychologa diagnosty Zakładu Poprawczego i Schroniska dla Nieletnich.” Chowanna 2:38–42. [Google Scholar]
  33. Szałański, Jan. 2004a. “Zadania i rola psychologa więziennego.” In Kara kryminalna. Analiza psychologiczno-prawna, ed. Małgorzata Kuć, and Iwona Niewiadomska, 211–24. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL. [Google Scholar]
  34. Szałański, Jan. 2004b. “70 lat uczestnictwa psychologów w przeobrażeniach więziennictwa polskiego.” In Służba więzienna wobec problemów resocjalizacji penitencjarnej, ed. Wiesław Ambrozik, and Piotr Stępniak, 95–105. Poznań–Warszawa–Kalisz: UAM, CZSW. [Google Scholar]
  35. Szymanowska, Aleksandra. 2003. Więzienie i co dalej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”. [Google Scholar]
  36. Szymanowski, Teodor, and Jerzy Migdał. 2014. Prawo karne wykonawcze i polityka penitencjarna. Warszawa: Wolters Kluwer Polska. [Google Scholar]
  37. Szczepaniak, Paweł. 2003. Kara pozbawienia wolności a wychowanie. Kalisz–Warszawa: KTPN, UW. [Google Scholar]
  38. Światowa Organizacja Zdrowia. Polskie Towarzystwo Suicydologiczne. 2003. Zapobieganie samobójstwom. Poradnik dla funkcjonariuszy Służby Więziennej. Warszawa–Genewa: Światowa Organizacja Zdrowia. Polskie Towarzystwo Suicydologiczne. [Google Scholar]
  39. Tyszkiewicz, Leon. 2007–2008. “Kryminogeneza i sposoby jej badania.” Archiwum Kryminologii 29–30:215–25. [Google Scholar]
  40. Wardhaugh, Julia, and Paul Wilding. 1993. “Towards an Explanation of the Corruption of Care.” Critical Social Policy 37:4–31. [Google Scholar]
  41. Wołowicz, Marta. 1998. “Etyczne i metodologiczne dylematy badań penitencjarnych.” In Wina – Kara – Nadzieja – Przemiana, ed. Jan Szałański, 139–149. Łódź–Warszawa–Kalisz: COSSW. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Inne teksty tego samego autora