Abstract
Polish Romantic philosopher August Cieszkowski wrote an exegesis and historiosophical treatise Our Father, a commentary on the Lord’s Prayer, based on the interpretation of hundreds of Bible verses. Polish linguists pointed to the literary values of this text, and this implies a question of the author’s imagination. The article takes into account the view of imagination explicably expressed by the philosopher and implied by his text. The final part of the article describes some features of imagination reflected in the treatise. Cieszkowski’s work has a lot in common with the poetry of the great Polish national romantic poets: the author treats them as prophets (he also considers scholars to be such). Still, statements in the text about imagination, which is fundamental in the case of poetry, are rather rare. There are even sporadic remarks that marginalize this spiritual power. Instead, there are assertions about the value of statements that lead man to God by moving his feelings. These are sermons and church songs. Many fragments of Our Father’s rhetoric come close to such preaching paradigms. The category of theological imagination contained in the analysis of Our Father allows us to consider the type of the author’s imagination as clearly theological. It confirms the perceptive function of imagination based on faith: history is a reading of God’s Revelation. The interpretative ability aims at proclaiming the “Holy Spirit, the Eternal King.” The ethical commitment marks the cognitive role of imagination. The discourse constantly oscillates between “already” and “not yet” of the era of the Holy Spirit.
References
A.N., List drugi jawny do Autora dzieła Ojcze nasz, „Krzyż a Miecz” 24 (1850), s. 189–190.
Chrzanowski I., Ojcze nasz Augusta Cieszkowskiego, Warszawa–Kraków [b.r.w.].
Cieszkowski A., Ojcze nasz, t. 1–3, Poznań 1922–1923.
Cieszkowski A., Prolegomena do historiozofii, Bóg i palingeneza oraz Mniejsze pisma filozoficzne z lat 1838–1842, oprac. J. Garewicz, A. Walicki, Warszawa 1972.
Dąbrowski E., Pojęcie Trójcy Świętej u Augusta Cieszkowskiego, „Przegląd Teologiczny” 2 (1927), s. 119–141, 3 (1927), s. 288–306.
Gapczyński T., Cieszkowskiego Ojcze nasz (tom 3) wobec nauki Kościoła katolickiego, odb. z „Przeglądu Kościelnego” 4 (1903).
Hegel G.W.F., Encyklopedia nauk filozoficznych, tłum. S.F. Nowicki, Warszawa 1990.
Herder J.G., Gaje krytyczne, czyli rozważania dotyczące nauki i sztuki piękna podane według nowszych pism, tłum. M. Jaroszewski, [w:] tegoż, Wybór pism, oprac. T. Namowicz, Wrocław–Warszawa 1987, s. 40–58.
Hozakowski W., August Cieszkowski. Ojcze nasz. Wezwanie, „Dziennik Poznański” 1900, nr 271–275.
J.R., List jawny do Autora dzieła Ojcze nasz, „Krzyż a Miecz” 3 (1850), s. 21–33.
Krasiński Z., Listy do Augusta Cieszkowskiego, Edwarda Jaroszyńskiego, Bronisława Trentowskiego, oprac. Z. Sudolski, t. 1–2, Warszawa 1988.
Krasiński Z., Listy do Delfiny Potockiej, oprac. Z. Sudolski, t. 1–3, Warszawa 1975.
Kubski G., Królestwo Boże w romantycznych interpretacjach. August Cieszkowski, Walerian Serwatowski, Poznań 1995.
Kubski G., Wieszcze modlitwy filozofów („Ojcze nasz” Augusta Cieszkowskiego i „Panteon wiedzy ludzkiej” Bronisława Trentowskiego”), [w:] Religie i religijność w literaturze i kulturze romantyzmu, E. Kasperski, O. Krysowski (red.), Warszawa 2008, s. 127–146.
McIntire J., Faith, Theology and Imagination, Edinburgh 1987.
Pieróg S., Modlitwa jako ideologia. Próba interpretacji Ojcze nasz Augusta Cieszkowskiego, [w:] August Cieszkowski. W setną rocznicę śmierci, B. Markiewicz, S. Pieróg (red.), Warszawa 1996, s. 115–126.
Schelling F.W.J., Filozofia sztuki, tłum. K. Krzemieniowa, Warszawa 1983.
Schelling F.W.J., System idealizmu transcendetalnego, tłum. K. Krzemień, oprac. M.J. Siemek, Warszawa 1979.
Scott Scribner F., Bluźnierczy monolog. Technologia i metafizyka wyobraźni w Światowiekach Schellinga, tłum. I. Michalska, „Kronos” 1–2 (2009), s. 213–224.
Solger K.W.F., Erwin. Cztery rozmowy o pięknie i sztuce, tłum. K. Krzemień, [w:] Pisma teoretyczne niemieckich romantyków, wyb. i oprac. T. Namowicz, Wrocław–Warszawa 2000, s. 546–570.
Tatarkiewicz W., Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 1976.
Tatarkiewicz W., Historia estetyki, t. 3: Estetyka nowożytna, Wrocław–Warszawa–Kraków 1967.
Wawrzynowicz A., Ojcze nasz jako projekt praktycznej realizacji idei historiozofii Cieszkowskiego, „Kronos” 1–2 (2009), s. 308–326.
Wicks J., Wprowadzenie do metody teologicznej, tłum. J. Ożóg, Kraków 1995.
X.Y.S., O trzeciej epoce plemienia ludzkiego, „Tygodnik Kościelny” 4 (1850), s. 25–30.
Downloads
Download data is not yet available.
