Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Nr 2/19 (2023)

Artykuły

„Koło miłośników czerni”. Wpływ języka na społeczną percepcję osób czarnoskórych na przykładzie opiniotwórczej siły metafor

DOI: https://doi.org/10.25312/j.6322  [Google Scholar]
Opublikowane: 18.12.2023

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie opiniotwórczej siły  metafor w kontekście społecznego postrzegania osób czarnoskórych. Metafory odnoszące się do koloru czarnego to jedna z najczęstszych figur retorycznych występujących w wypowiedziach na temat przybywających do Europy Afroamerykanów czy imigrantów z Afryki. Wychodząc z założenia, że język wpływa na światopogląd mówiącego, autorki podejmują próbę wykazania, w jaki sposób „metafory czerni” mogą wpływać na kształtowanie się negatywnego nastawienia do osób czarnoskórych, a w konsekwencji wzmacniać zjawisko rasizmu. Autorki odwołują się do teorii metafor pojęciowych i procesów poznawczych, badanych przez językoznawstwo kognitywne,  oraz zagadnień międzykulturowych. Ponadto wskazują na konieczność wyeliminowania pewnych wyrażeń z języka potocznego, gdyż pejoratywne słowa opisujące Innych (np. „metafory czerni”) mogą wpływać na kształtowanie się utartych wzorców  myślenia u dzieci na temat osób odmiennych kulturowo.

Bibliografia

  1. Allport G.W. (1954), The nature of prejudice, Reading. [Google Scholar]
  2. Baczyński M. (2017), W Polsce rośnie fala nienawiści wobec obcokrajowców? Bodnar: jest coraz gorzej, https://wiadomosci.onet.pl/kraj/w-polsce-rosnie-fala-nienawisci-wobec-obcokrajowcow-bodnar-jest-coraz-gorzej/q3q0bzl [dostęp: 8.09.2022]. [Google Scholar]
  3. Berger P.L., Luckmann T. (2010), Społeczne tworzenie rzeczywistości. Traktat z socjologii wiedzy, Warszawa. [Google Scholar]
  4. Bilewicz M., Marchlewska M., Soral W., Winiewski M. (2014), Mowa nienawiści. Raport z badań sondażowych, www.ngofund.org.pl/wp-content/uploads/2014/06/raport_final_poj.pdf [dostęp: 8.09.2022]. [Google Scholar]
  5. Bokszański Z., Piotrowski A., Ziółkowski M. (1977), Socjologia języka, Warszawa. [Google Scholar]
  6. Chlebda W. (2016), Jak (w Polsce) zostać Innym?, Referat wygłoszony na konferencji „Obcy, Inny w dyskursach publicznych”, Chełm, 5 września 2016. [Google Scholar]
  7. Czy Polacy to rasiści? Ta mapa pokazuje najbardziej rasistowskie kraje (2017), https://wiadomosci.radiozet.pl/Ciekawostki/Blisko-Ludzi/Czy-Polacy-to-rasisci-Ta-mapa-pokazuje-najbardziej-rasistowskie-kraje [dostęp: 8.09.2022]. [Google Scholar]
  8. Deutschmann M. (2017), Rasizm w Polsce w kontekście problemów migracyjnych. Próba diagnozy, „Studia Krytyczne”, nr 4, s. 71–85. [Google Scholar]
  9. Doroszewski W. (red.) (1997), Słownik języka polskiego, https://sjp.pwn.pl/slowniki/rasizm.html [dostęp: 8.09.2022]. [Google Scholar]
  10. Evans V. (2007), Leksykon językoznawstwa kognitywnego, Kraków. [Google Scholar]
  11. Feldman J. (2008), From Molecule to Metaphor. A Neural Theory of Language, Massachusetts. [Google Scholar]
  12. Hurford J.R. (2014), The Origins of Language, Oxford. [Google Scholar]
  13. Ilu uchodźców z Ukrainy jest w Polsce (2022), https://300gospodarka.pl/news/uchodzcy-z-ukrainy-w-polsce-liczba [dostęp: 8.09.2022]. [Google Scholar]
  14. Jak walczyć z rasizmem? Poradnik – zestaw dobrych praktyk (2009), płyta DVD, Stowarzyszenie „Nigdy Więcej”, Warszawa. [Google Scholar]
  15. Kusio U. (2011), Dialog w komunikacji międzykulturowej. Ideały a rzeczywistość, Lublin. [Google Scholar]
  16. Lakoff G. (2011), Nie myśl o słoniu. Jak język kształtuje politykę, Warszawa. [Google Scholar]
  17. Lakoff G., Johnson M. (1988), Metafory w naszym życiu, Warszawa. [Google Scholar]
  18. Mitchell S.A., Black M.J. (2017), Freud i inni. Historia współczesnej myśli psychoanalitycznej, Kraków. [Google Scholar]
  19. Nelson T.D. (2003), Psychologia uprzedzeń, Gdańsk. [Google Scholar]
  20. Nijakowski L.M. (2008), Mowa nienawiści w świetle teorii dyskursu, [w:] A. Horolets (red.), Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii, Toruń. [Google Scholar]
  21. Nikitorowicz J. (2005), Kreowanie tożsamości dziecka. Wyzwania edukacji międzykulturowej, Gdańsk. [Google Scholar]
  22. Obrębska M. (2020), Contempt Speech and Hate Speech: Characteristics, Determinants and Consequences, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia”, vol. 33(3), s. 9–20. [Google Scholar]
  23. Ohtsuki M.M. (2000), A Cognitive Linguistic Study of Colour Symbolism, Tokio. [Google Scholar]
  24. Pastoureau M. (2009), Black: The History of a Color, Princeton. [Google Scholar]
  25. Persada K. (2020), „Każdego dnia walczę tu z rasizmem”. Tak wygląda codzienność każdego czarnego Polaka, https://dadhero.pl/286615,rasizm-w-polsce-tak-wyglada-zycie-kazdego-czarnego-polaka [dostęp: 8.09.2022]. [Google Scholar]
  26. Polak kazał czarnoskórym mężczyznom wyjść z wody. „To nie miejsce dla was” (2021), https://www.o2.pl/informacje/polak-kazal-czarnoskorym-mezczyznom-wyjsc-z-wody-to-nie-miejsce-dla-was-6655560940730944a [dostęp: 8.09.2022]. [Google Scholar]
  27. Polska w liczbach (2022), Polska w liczbach » Przystępne dane statystyczne [dostęp: 8.09.2022]. [Google Scholar]
  28. Purski J. (2016), „Wykopmy Rasizm ze Stadionów” – skuteczna walka z rasizmem, „Nigdy Więcej”, nr 22, https://www.nigdywiecej.org/pdf/pl/pismo/22/wrs_-_skuteczna_walka_z_rasizmem.pdf [dostęp: 8.09.2022]. [Google Scholar]
  29. Reddy M.J. (1979), The Conduit Metaphor: A Case of Frame Conflict in Our Language About Language, [w:] A. Ortony (red.), Metaphor and Thought, Cambridge. [Google Scholar]
  30. Rekomendacja nr R 97(20) Komitetu Ministrów Rady Europy nt. mowy nienawiści (1997), Rada Europy, http://www.echr.coe.int/Documents/FS_Hate_speech_POL.pdf [dostęp: 8.09.2022]. [Google Scholar]
  31. Sapir E. (1949), The status of linguistics as a science, [w:] D. Mandelbaum (red.), Selected writings of E. Sapir in language, culture, and personality, Berkeley. [Google Scholar]
  32. Sławiński J. (red.) (1988), Słownik terminów literackich, Wrocław. [Google Scholar]
  33. Srinivas S.N. (1997), Knowledge-based Action Representations for Metaphor and Aspect, Berkeley. [Google Scholar]
  34. Stella (2017), Maps Reveal Europe’s Most Racist Countries, And You Won’t Like It, https://www.boredpanda.com/racism-in-the-eu-map-bezzleford/?utm_source=bing&utm_medium=organic&utm_campaign=organic [dostęp: 8.09.2022]. [Google Scholar]
  35. Talvitie V. (2009), Freudian Unconscious and Cognitive Neuroscience: From Unconscious Fantasies to Neural Algorithms, London. [Google Scholar]
  36. Ungerer F., Schmidt H.-J. (2006), An Introduction to Cognitive Linguistics, London. [Google Scholar]
  37. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, Dz.U. nr 88, poz. 553 z późn. zm. [Google Scholar]
  38. Whitaker C.J. (2019), Black Metaphors, Philadelphia. [Google Scholar]
  39. Wierzbicka A. (1999), Język – umysł – kultura, Warszawa. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.