Nośniki kulturowe w przekładzie

Michał Ledwosiński

doi:10.25312/2391-5137.NS23_mile

No. specjalny (2023)

Articles

Culture markers in translation

Michał Ledwosiński^▸^▾

DOI: https://doi.org/10.25312/2391-5137.NS23_mile [Google Scholar]
Published: 2023-12-11

Abstract

The article analyzes the role of cultural markers in the translation process and emphasizes the need for translators to develop competences that go beyond linguistic proficiency. Cultural markers are understood as elements rooted in specific traditions and social realities, requiring careful interpretation and deliberate translational choices. It is argued that translation involves not only linguistic transfer but also cultural mediation, which necessitates maintaining a balance between domestication and the preservation of foreignness. The article discusses a set of key competences essential for translation, including the ability to identify cultural elements, anticipate reader responses, make strategic decisions, adhere to professional norms and ethics, and apply practical tools of the craft. It is highlighted that professional translation requires the integration of linguistic and cultural competences as well as the capacity to adapt the text to its function and the expectations of the target audience. The conclusions stress the role of the translator as an intercultural mediator who consciously shapes the translation so as to provide access to the cultural values embedded in the source text.

References

Bassnett S. (2002), Translation Studies (3rd ed.). London–New York. [Google Scholar]
Berman A. (1985), La traduction et la lettre ou l’auberge du lointain. Paris. [Google Scholar]
Burkhardt H. (2008), Kulturemy i ich miejsce w teorii przekładu [w:] Język a Kultura, t. 20: Tom jubileuszowy, A. Dąbrowska, A. Nowakowska (red.), Wrocław, s. 197–209. [Google Scholar]
Dunin-Dudkowska A. (2014), Transfer kulturowy w nauczaniu przekładu a rola nauczyciela, „Acta Universitatis Lodziensis: Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 21, Łódź. [Google Scholar]
Fudala-Paszkowska J. (2021), Strategie translatorskie w tłumaczeniu związków wielowyrazowych polskich przekładach serbskiej, chorwackiej i bośniackiej prozy powstałej po 1991 roku: Ekwiwalencja tłumaczeniowa, Wrocław–Siedlce. [Google Scholar]
Górski T. (2018), „Konotacja obcości” w przekładzie, [w:] Między tekstem a kulturą. Z zagadnień przekładoznawstwa, A.R. Knapik, P.P. Chruszczewski (red.), Wrocław. [Google Scholar]
House J. (2014), Translation Quality Assessment: Past and Present, London–New York. [Google Scholar]
Lewicki R. (2017), Definiowanie pojęcia kompetencja na potrzeby ustalania zakresów i kryteriów oceny efektów kształcenia tłumaczy, [w:] Kompetencje współczesnego tłumacza (2016–2017), B. Lewandowska-Tomaszczyk (red.), Konin. [Google Scholar]
Nida E.A., Taber C.R. (1969), The Theory and Practice of Translation. Leiden. [Google Scholar]
Sypnicki J. Szeflińska-Karkowska M. (2000), Czynniki kulturowe amplifikacji tekstu w procesie tłumaczenia, [w:] Przekładając nieprzekładalne, W. Kubiński, O. Kubińska, T.Z. Wolański (red.), Gdańsk. [Google Scholar]
Toury G. (1995), Descriptive Translation Studies and Beyond, Amsterdam–Philadelphia. [Google Scholar]
Venuti L. (2008), The Translator’s Invisibility: A History of Translation (2nd ed.), London–New York. [Google Scholar]