Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 118 (2012): Nasza Przeszłość

Artykuły

Okoliczności powstania Polskiej Prowincji Zakonu Pijarów (1642-1662)

  • Agnieszka Szmerek
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2012.118.195-205  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.2012

Abstrakt

Zakon Szkół Pobożnych, zwany w Polsce Zakonem Pijarów, wiąże swoje początki z życiem i dziełem św. Józefa Kalasanza (1557-1648). Za zgodą Stolicy Apostolskiej założył w Rzymie w 1597 roku pierwszą bezpłatną szkołę otwartą dla wszystkich dzieci. Głównym celem pijarów było wychowanie i kształcenie dzieci i młodzieży, bez względu na ich pochodzenie, wyznanie czy narodowość. Zakon, mimo przeciwności losu, szybko się rozwijał, także poza granicami Włoch. Dzięki staraniom króla Władysława IV już w 1642 r. miała pierwsze lokacje na ziemiach polskich, a mianowicie w Podolińcu i Warszawie, a później także w innych miejscowościach, m.in. Województwo. W ten sposób pod koniec XVII wieku prowincja polska liczyła 15 kolegiów z dwustu mnichami i była jedną z największych w Zakonie. Stopniowy wzrost terytorialny i personalny prowincji doprowadził do powstania w 1695 r. Wiceprowincji litewskiej, która ostatecznie uzyskała niepodległość jako prowincja w 1736 r. Rozkwit polskiej i litewskiej prowincji pijarów przerwały rozbiory ziem polskich XVIII wieku. Doprowadziły one do czasowego rozwiązania Zakonu w Polsce. Odrodziła się ona jednak pod koniec XIX wieku i tym samym do dziś zakonnicy wykonują zadanie zlecone im przez ich założyciela.

Bibliografia

  1. Adamczyk Mieczysław Jerzy, Szkoły pijarskie w Podolinie i ich związki z Polską, 1643-1848, „Prace Pedagogiczne”, t. 111:1995, s. 1-188. [Google Scholar]
  2. Ausz Mariusz, Szkoły pijarskie na Lubelszczyźnie w wiekach XVII-XIX, Lublin 2006. [Google Scholar]
  3. Biegański S., Szkoły pijarskie w Polsce, Lwów 1898. [Google Scholar]
  4. Brumirski Gerard SP, Kolegia Polskiej Prowincji Księży Pijarów, „Archiwum Pijarskie”, R.2003, nr 42, s. 1. [Google Scholar]
  5. Buba Jan Innocenty, Pijarzy w Polsce, „Nasza Przeszłość”, t. 15:1962, s. 13-37. [Google Scholar]
  6. Buben Milan M., Encyklopedie radu kongregaci a reholnich spolecnosti katolicke cirkve v ceskych ziemich, Praha 2008. [Google Scholar]
  7. Chromecki Tadeusz SP, Krótki rys dziejów Zgromadzenia Szkół Pobożnych czyli O. O. Pijarów, Kraków 1880. [Google Scholar]
  8. Epistolario, t.7, red. Leodegario Picanyol SP, Roma 1954. [Google Scholar]
  9. Gawlikowski Alojzy SP, Polska w obronie Zakonu Pijarów i jego Założyciela (1642-1648), „Nasza Przeszłość”, R.15:1962, s. 39-56. [Google Scholar]
  10. Gawlikowski Alojzy SP, Początki pijarów w Polsce, „Archiwum Pijarskie”, R.2002, nr 12, s. 1-41. [Google Scholar]
  11. Gotkiewicz Marian, Trzy wieki kolegium podolinieckiego (1642-1942), „Nasza Przeszłość”, t. 15:1962, s. 83-113. [Google Scholar]
  12. Kostuś Wojciech, Władztwo Polski nad Lęborkiem i Bytowem, Wrocław 1954. [Google Scholar]
  13. Frączek Jan SP, Kult Matki Bożej Łaskawej Patronki Warszawy w Polsce do roku 1866, Kraków 1980. [Google Scholar]
  14. Karczewski Antoni, Z działalności budowlanej i artystycznej oo. pijarów w Polsce, „Nasza Przeszłość”, t. 15:1962, s. 217-255. [Google Scholar]
  15. Pelczar Roman, Kolegium pijarskie w Rzeszowie, „Archiwum Pijarskie”, nr 15:2002, s. 1-27. [Google Scholar]
  16. Pitala Adam SP, Przyczynki do dziejów Polskiej Prowincji Pijarów, 1642-1992, Kraków 1993. [Google Scholar]
  17. Pitala Adam SP, Kolegium pijarów w Krakowie, Kraków 1994. [Google Scholar]
  18. Samsonowicz Hanna, Pierwsze konwenty pijarów w Polsce (1633-1648), Warszawa, Klimotów, Podoliniec, „Archiwum Pijarskie”, R.2002, nr 30, s. 1-23. [Google Scholar]
  19. Świeboda Józef, Popijarski zespół architektoniczny w Rzeszowie, Rzeszów 1991. [Google Scholar]
  20. Taraszkiewicz Jacek, Z badań nad początkami działalności pijarów na ziemiach polskich 1642- 1660, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego – Pedagogika, Historia Wychowania”, R.1993, nr 22, s. 153-158. [Google Scholar]
  21. Taraszkiewicz Jacek, Z badań nad początkami działalności zakonu pijarów w Europie Wschodniej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego – Pedagogika, Historia Wychowania”, R.1997, nr 25, s.93-103. [Google Scholar]
  22. Zaniewski Wiktor SP, Prowincja Litewska Zakonu Pijarów, „Archiwum Pijarskie”, R. 2002, nr 32, s.1-31. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.