Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 113 (2010): Nasza Przeszłość

Artykuły

Procesje katedralne na ulicach dziewiętnastowiecznego Krakowa (1795-1918)

  • Szymon Fedorowicz
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2010.113.67-106  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2010

Abstrakt

U progu XIX wieku przez kilkaset lat przed rozbiorami Polski w Krakowie istniał bardzo bogaty program procesji katedralnych. W dni pokutne odbywały się procesje do trzech kościołów - dominikanów, franciszkanów i kościoła Najświętszej Marii Panny. Procesje ku czci św. Stanisława odbywały się do kościoła na Skałce. Podobnie było w oktawie jego święta i w następną niedzielę, a także podczas procesji Bożego Ciała. We wspomnianym okresie źródła mówią o procesjach z katedry wawelskiej do kościoła św. Marka i kościoła św. Floriana, a także o kilku innych procesjach okazjonalnych. Najlepiej udokumentowane są procesje Bożego Ciała. Przytoczone opisy i informacje źródłowe pokazują, że XIX-wieczni krakowianie byli bardzo przywiązani do tradycji religijnych. Przywiązanie to przejawiało się w gorliwym celebrowaniu nabożeństw z procesjami i udziałem tłumów. Jeśli ograniczyć się do prostej obserwacji centralnych ceremonii, odprawianych pod przewodnictwem biskupa, łatwo dostrzec skalę tej mody. Zakres wielostronnego entuzjazmu wiernych z praktycznie każdej grupy społecznej. Jeśli jednak godny pochwały zapał uczestników rzeczywiście stanowił przyrzeczenie ich autentycznej wiary, to nie zawsze znajdował odpowiednie formy dla wyrażenia ich duchowych uczuć. W rezultacie często dochodziło do mieszania się autentycznych przejawów uczuć religijnych ze świeckimi i światowymi ekscesami. Pojawiała się sprzeczność, wynikająca z chęci włączenia wszystkiego, co składało się na codzienne życie, w nurt wieczności. Procesje te zawsze były wzorem pobożności ludowej. Dawały wiernym dużą swobodę w wyrażaniu swojej religijności. Zjawisko to można dostrzec w relacjach i opisach procesji w Krakowie w XIX wieku. Procesje te były także znakiem nieustannego wzrostu wiary chrześcijańskiej Polaków.

Bibliografia

  1. Dubiecki M., Obrazy i studya historyczne, seria 3, Kijów 1915. [Google Scholar]
  2. Frančič M., Kalendarz dziejów Krakowa, Kraków 1964. [Google Scholar]
  3. Grabowski A., Starożytne wiadomości o Krakowie, Kraków 1852. [Google Scholar]
  4. Kolektarz wawelski sprzed 1526 roku, świadek liturgii Kościoła krakowskiego w XV, XVI i XVII wieku, opr. Sz. Fedorowicz, Monumenta Sacra Polonorum, t. III, Kraków 2007. [Google Scholar]
  5. Opisanie nabożeństw i processyj [w:] Statua Capitularia Ecclesiae Cathedralis Cracoviensis, opr. C. Teliga, Cracoviae 1884, s. 312. [Google Scholar]
  6. Rituale Sacramentorum Ac aliarum Ecclesiae caeremoniarum ex decreto synodi provin. Petricoviensis ad uniformem Ecclesiarum Regni Poloniae usum reimpressum, Cracovie 1892. [Google Scholar]
  7. Wspomnienia Ambrożego Grabowskiego, wyd. St. Estreicher, t. I, Kraków 1909. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.