Zur Hauptnavigation springen Zum Inhalt springen Zur Fußzeile springen
Nasza Przeszłość

Bd. 118 (2012): Nasza Przeszłość

Artykuły

Losy greckokatolickiej światyni w diecezji przemyskiej w PRL

  • Sabina Bober
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2012.118.157-169  [Google Scholar]
Veröffentlicht: 2012-12-30

Abstract

W przedwojennej Polsce cerkiew greckokatolicka liczyła trzy diecezje należące do greckokatolickiej prowincji kościelnej lwowskiej. Jedną z tych diecezji była diecezja przemyska. W II. Rzeszy do utworzenia niepodległego państwa ukraińskiego Kościół greckokatolicki cieszył się niemal nieograniczoną wolnością. Po zajęciu tych terenów przez Związek Radziecki w 1944 r. wszelka działalność tego kościoła została przerwana. Zwołany w marcu 1946 r. na polecenie władz sowieckich synod lwowski podjął decyzję o przymusowym zjednoczeniu Kościoła greckokatolickiego z prawosławnym, a przeciwstawnych sobie biskupów i duchownych greckokatolickich prześladowano lub więziono. W powojennej Polsce Kościół greckokatolicki został skutecznie sparaliżowany bez jakichkolwiek działań prawnych, znosząc administrację kościelną, instytucje i mienie. Kościoły grekokatolickie obecnie w diecezji przemyskiej obrządku łacińskiego zostały uznane za własność państwową i często znajdowały zastosowanie świeckie, nieodpowiednie dla budynków kościelnych. Chociaż biskupi przemyscy wykorzystywali szereg dawnych cerkwi greckokatolickich do celów kultu łacińskiego, władze państwowe uniemożliwiły im włączenie większości kościołów, a około 109 kościołów pozostało państwowych i w większości popadło w ruinę. Taki stan rzeczy trwał do 1989 r., kiedy to ponownie został legalnie powołany Kościół greckokatolicki.

Literaturhinweise

  1. Bober S., Persona non grata. Biskup Ignacy Tokarczuk i władze PRL, Lublin 2005. [Google Scholar]
  2. Bober S., Spór o cerkwie greckokatolickie w diecezji przemyskiej za rządów biskupa Ignacego Tokarczuka, „Biuletyn Ukrainoznawczy”, cz. 6:2000, s. 118nn. [Google Scholar]
  3. Hillebrandt B., Polska Ludowa w latach 1944-1956. Zarys historii, Warszawa 1988. [Google Scholar]
  4. Kersten K., Historia polityczna Polski 1944-1956, Warszawa 1986. [Google Scholar]
  5. Krukowski J., Represyjność prawa polskiego w zastosowaniu do Kościoła katolickiego w latach 1944-1956, [w:] na Lubelszczyźnie w latach 1944-1956 wobec duchowieństwa katolickiego, Lublin 2000, s. 23-45. [Google Scholar]
  6. Musiał J., Nałęcz A., Świątynie unickie na terenie diecezji przemyskiej w latach 1945-1985, „Chrześcijanin w świecie”, Zeszyty OD i SS, nr 3(186):1989, s. 87-88. [Google Scholar]
  7. Nabywaniec S., Działania biskupa Ignacego Tokarczuka na rzecz tarowania cerkwi greckokatolickich, „Studia Rzeszowskie”, 10:2003, s. 129-130nn. [Google Scholar]
  8. Nałęcz A., Cerkwie greckokatolickie w diecezji przemyskiej po roku 1945. Zarys problematyki, Przemyśl 1988. [Google Scholar]
  9. Potocki A., Diecezja przemyska w swe 600-lecie, t. 1, Przemyśl 1986. [Google Scholar]
  10. Potocki A., Parafie bieszczadzkie, Przemyśl 1987. [Google Scholar]
  11. Rudnicka M., Cerkwie unickie własnością Kościoła, [w:] Księga jubileuszowa 25 lat pasterskiego posługiwania księdza biskupa Ignacego Tokarczuka, red. J.F. Adamski, M. Rudnicka, Brzozów-Stalowa Wola 1991, s. 99nn. [Google Scholar]
  12. Rzemieniuk F., Unici polscy 1596-1946, Siedlce 1998. [Google Scholar]
  13. Stępień S., Kościół greckokatolicki w Polsce po II wojnie światowej i w czasach współczesnych do 1998 roku, [w:] Polska-Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, Przemyśl 1998, t. 4, s. 339-370. [Google Scholar]
  14. Stępień S., Obrządki wschodnie Kościoła katolickiego, [w:] Kościół katolicki w Polsce 1918-1990. Rocznik statystyczny, red. L. Adamczuk, W. Zdaniewicz, Warszawa 1991, s. 58nn. [Google Scholar]
  15. Stępień S., Źródła do dziejów reaktywowania i organizacji struktur Kościoła greckokatolickiego w Polsce w latach 1989-1996, [w:] Polska-Ukraina. 1000 lat sąsiedztwa, Przemyśl 1996, t. 3, s. 297-328. [Google Scholar]
  16. Wyczawski H.E., Likwidacja cerkwi greko-katolickiej w sowieckiej Ukrainie w 1946 roku, „Premislia Christiana”, t. 3, Przemyśl 1989/1990, s. 293nn. [Google Scholar]

Downloads

Keine Nutzungsdaten vorhanden.