Aller directement au menu principal Aller directement au contenu principal Aller au pied de page

Vol. 110 (2008): Nasza Przeszłość

Artykuły

Konwent bernardynek lubelskich w świetle kroniki klasztornej

  • Anna Szylar
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2008.110.35-106  [Google Scholar]
Publiée: 2008-12-30

Résumé

Artykuł powstał na podstawie Kroniki Sióstr Bernardynek z Lublina, przechowywanej w Bibliotece Wyższego Seminarium Duchownego w Sandomierzu. Kronika została przywieziona do Sandomierza w 1912 r. przez regenta seminarium, księdza Kubickiego. Przekazała mu ją Klara Gano, ostatnia przełożona klasztoru bernardynek w Lublinie. Prace nad historią klasztoru rozpoczęto w drugiej połowie XVIII w., a zakończono w latach następnych, kiedy to dodano najważniejsze wydarzenia. W ten sposób powstało dzieło o dziejach klasztoru od jego początków w 1618 roku do likwidacji, która nastąpiła około 1885 roku.
Fundatorami klasztoru byli Marcin Sienieński z żoną oraz Piotr Czerny. Przekazali oni zakonnicom dwa domy, drewnianą kaplicę, a w Rozkopaczôw kawałek ziemi na ich potrzeby. Klasztor powstał na miejscu dawnej wspólnoty zakonnej tercjarek bernardyńskich, istniejącej przed 1535 r. i do pożaru w 1580 roku.
Budowa kościoła św. Piotra została rozpoczęta w 1636 roku przez siostrę przełożoną Mariannę Kochanowską, a jego konsekracja miała miejsce w 1658 roku. W kolejnych latach upiększano wnętrze kościoła i przeprowadzano dalsze remonty. W 1768 r. pożar spowodował tak rozległe zniszczenia, że pierwszą mszę można było odprawić dopiero w 1780 r., po odbudowie kościoła. Kolejna kompleksowa renowacja miała miejsce w latach 1873-1875.
Budynki klasztorne pierwotnie składały się z dwóch domów, które były powiększane i modernizowane w trakcie istnienia wspólnoty klasztornej. Zakonnice posiadały grunty w Rozkopaczowie, Bystrzejowicach i Oleśnikach, które użytkowały lub dzierżawiły. Nieruchomości te były przedmiotem postępowań sądowych wszczynanych przez osoby chcące odebrać zakonnicom ich własność. Wyroki zapadające w tych procesach były na ogół korzystne dla zakonnic, z wyjątkiem prawa supresyjnego, które prowadziło do przejęcia majątku przez Skarb Państwa.
Klasztorem założycielskim klasztoru lubelskiego był klasztor bernardynek św. Agnieszki w Krakowie. Na czele zgromadzenia stała siostra przełożona wybierana co trzy lata. Kronika odnotowuje 81 wyborów. U jej boku znajdowali się przedstawiciele zakonni, z których najważniejszymi byli jej asystent - wikariusz, następnie mistrzyni życia duchowego, mistrzyni świeckich dziewcząt, portier, zakrystian i siostra odpowiedzialna za refektarz lub szatnie. W ciągu 267 lat istnienia klasztoru mieszkało w nim 181 nowicjuszek i mniszek. Przedział wiekowy nowicjuszek wynosił od 17 lat i 10 miesięcy do 26 lat i 7 miesięcy, co daje średnio 21 lat i 2 miesiące w badanym okresie. Średnia długość życia zakonnic wynosiła 56 lat i 4 miesiące, czyli 34 lata i 8 miesięcy w klasztorze.
Kronika jest cennym źródłem informacji o dziejach bernardynek w Lublinie. Zapoczątkowane na ten temat dyskusje zaowocują zapewne dalszymi badaniami i pracami nad dziejami tego zgromadzenia.

Références

  1. Borkowska M., Leksykon zakonnic polskich epoki przedrozbiorowej, t. II, Polska Centralna i Południowa, Warszawa 2005. [Google Scholar]
  2. Gustaw R., Klasztor i kościół św. Józefa ss. Bernardynek w Krakowie 1646- 1946, Kraków 1947. [Google Scholar]
  3. Nitecki P., Biskupi kościoła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny, wyd. II, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  4. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich pod red. B. Chlebowskiego, t. IX, Warszawa 1888. [Google Scholar]
  5. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich pod red. F. Sulimerskiego, t. I, Warszawa 1880. [Google Scholar]
  6. Szostakiewicz Z., Katalog biskupów obrządku łacińskiego przedrozbiorowej Polski, w: Sacrum Poloniae Millenium, Rzym 1954. [Google Scholar]
  7. Szylar A., Liczba zakonnic, skład osobowy i rotacja na urzędach w klasztorze benedyktynek w Sandomierzu w latach 1615-1903 w: Nasza Przeszłość, t. 102, s. 287-352. [Google Scholar]
  8. Urzędnicy województwa lubelskiego XVI-XVIII wieku, t. IV Małopolska, opr. W. Kłaczewski, W. Urban, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1994. [Google Scholar]
  9. Wiśniewski J., Katalog prałatów i kanoników sandomierskich, Radom 1926. [Google Scholar]
  10. Wyczawski H., Klasztory bernardyńskie w Polsce w jej granicach historycznych, Kalwaria Zebrzydowska 1985. [Google Scholar]

Téléchargements

Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.