Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 112 (2009): Nasza Przeszłość

Artykuły

Przyczynek do dziejów norbertanek buskich w XVIII i początkach XIX wieku

  • Anna Szylar
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2009.112.87-133  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.12.2009

Abstrakt

Artykuł został opracowany na podstawie rękopisów zachowanych w archiwum sióstr norbertanek w Imbramowicach, a mianowicie kroniki klasztoru norbertanek w Busku z lat 1737-1814 oraz protokołu wizytacji biskupa Michała Jerzego Poniatowskiego z 1782 roku. Buski klasztor został ufundowany w latach 1180-1185 przez wojewodę sandomierskiego Dzierżka herbu Janina i jego brata, biskupa płockiego Wita. Wojewoda dokonywał także darowizn na rzecz klasztoru. W ten sposób do początku XIX wieku buskie norbertanki należały do najbogatszych klasztorów żeńskich. W 1819 r. na mocy ustawy kasacyjnej klasztor został zlikwidowany. Ostatnim zakonnicom pozwolono pozostać w nim aż do śmierci. Straciły swój majątek. Pożar miasta w 1820 r. spowodował rozległe zniszczenia. Zakonnice również ucierpiały. Spłonęła duża część zabudowań klasztornych i kościół. W rezultacie, pozbawione ziemi potrzebnej do utrzymania, większości wyposażenia, kościoła, klasztoru, a przede wszystkim dachu nad głową, norbertanki decyzją władz świeckich zostały przeniesione do dawnego klasztoru paulinów w Pińczowie, w budynku wymagającym remontu. W tym samym czasie hrabia Stanisław Tarnowski proponował przeniesienie ich do Piotrkowic w powiecie stopnickim, ale z różnych przyczyn projekt ten nie został zrealizowany. Pobyt w Pińczowie trwał od 1820 do 1864 roku, kiedy to trzy ostatnie zakonnice przeniesiono do klasztoru norbertanek w Imbramowicach. W latach 1737-1820 w buskim klasztorze przebywały średnio 23 zakonnice. Od początku tego okresu do 1860 r. zarządzało nimi osiem opatek, wybieranych zgodnie z ustawodawstwem zakonnym.

Bibliografia

  1. Borkowska M., Leksykon zakonnic epoki przedrozbiorowej. Polska Centralna i Południowa, t. 2, Warszawa 2005. [Google Scholar]
  2. Borkowska M., Życie codzienne polskich klasztorów żeńskich w XVII-XVIII wieku, Warszawa 1996. [Google Scholar]
  3. Daniluk M., Encyklopedia instytutów życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostolskiego, Lublin 2000. [Google Scholar]
  4. Grodecki R., Dzieje klasztoru premonstrateńskiego w Busku w wiekach średnich, Kraków 1913. [Google Scholar]
  5. Guldon Z., Stępkowski L., Busko na tle miast powiatu wiślickiego od połowy XVII do końca XVIII w., „Studia Kieleckie”, 1985, 3/47, s. 25-35. [Google Scholar]
  6. Kiryk F., Dzieje Buska w XII-XVI wieku, „Studia Kieleckie, 1985, 3/47, s. 7-24. [Google Scholar]
  7. Kiryk F., Urbanizacja Małopolski. Województwo sandomierskie XIII-XVI wiek, Kielce 1994. [Google Scholar]
  8. Knapiński W., Święty Norbert i jego zakon. Początki norbertańskich klasztorów w cykarii polskiej i nieco z ich dziejów, Warszawa 1884. [Google Scholar]
  9. Łętowski L., Katalog biskupów, prałatów i kanoników krakowskich, t. 3, Kraków 1852. [Google Scholar]
  10. Nitecki P., Biskupi kościoła w Polsce w latach 965-1999, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  11. Szylar A., Liczba zakonnic, skład osobowy i rotacja na urzędach w klasztorze benedyktynek w Sandomierzu w latach 1615-1903, „Nasza Przeszłość”, t. 102, 2004, s. 287-352. [Google Scholar]
  12. Urzędnicy województwa krakowskiego XVI-XVIII wiek. Spisy, oprac. S. Cynarski, A. Falniowska-Gradowska pod red. A. Gąsiorowskiego, t. 4, z. 3, Kórnik 1990. [Google Scholar]
  13. Urzędnicy województwa sandomierskiego XVI-XVIII wiek. Spisy, oprac. K. Chłapowski, A. Falniowska-Gradowska pod red. A. Gąsiorowskiego, t. 4, z. 3, Kórnik 1993. [Google Scholar]
  14. Wiśniewski J., Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w stopnickim, Mariówka 1929 (reprint 2000). [Google Scholar]
  15. Wiśniowski E., Rozwój sieci parafialnej w prepozyturze wiślickiej w średniowieczu, Warszawa 1965. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.