Aller directement au menu principal Aller directement au contenu principal Aller au pied de page

Vol. 111 (2009): Nasza Przeszłość

Artykuły

Uroczyste ingresy biskupów w przedrozbiorowym Krakowie

  • Szymon Federowicz
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2009.111.85-116  [Google Scholar]
Publiée: 2009-06-30

Résumé

W protokołach sesji kapituły katedralnej, czyli Acta actorum Acta Capitularia Ecclesiae Cracoviensis, znajdujemy szereg opisów uroczystych wjazdów biskupów krakowskich, które miały miejsce w XVI, XVII i XVIII wieku. Każda relacja odnosi się do tej samej ceremonii, która była w zasadzie obrzędem religijnym i kościelnym aktem prawnym. Ceremonia składała się ze stałych elementów zasadniczych i elementów określających jej wygląd zewnętrzny, który mógł przybierać różne formy. Ponadto pojawiły się nowe elementy nadające tym ceremoniom ramy polityczne, społeczne i kulturowe, a także będące wyrazem czasu historycznego. Z tego powodu wszystkie te opisy zostały przedstawione osobno, aby nie utracić ich specyficznego tonu, a także uchwycić ważne i specyficzne różnice. Same opisy nie są jednorodne. Starsze charakteryzują się zwięzłością, a nawet podsumowaniem. Skupiają się na najważniejszych elementach wydarzenia. Stopniowo, relacje z uroczystych wjazdów biskupów stawały się bogatsze, przywiązując wagę do szczegółów. Używając konkretnych informacji, byli w stanie dokładniej oddać atmosferę tamtych czasów. Początkowo przedstawiane jako proste kroniki, z czasem przybrały formę długich narracji, co nadało im wielką wartość historyczną. Wszystkie opisane powyżej uroczyste wpisy biskupów odbywały się zazwyczaj według tego samego rytuału. Cała ceremonia skupiała się na trzech momentach. Po pierwsze, nowy biskup udawał się do ważnego miejsca poza Krakowem, a następnie wyruszał w drogę do Krakowa. Orszak biskupi zatrzymywał się w kolegiacie św. Floriana, gdzie odbyła się pierwsza uroczystość powitania nowego pasterza na Uniwersytecie i jego rektora. Drugi ważny moment miał miejsce w kościele Matki Bożej na Starym Mieście, gdzie tym razem nowego proboszcza powitał arcykapłan oraz rajcy miejscy wraz z burgrabią. Ostatnim i najważniejszym momentem było wejście biskupa do katedry i odbywające się tam uroczystości. Oprócz uroczystego powitania nowo wprowadzonego, kapituła katedralna wraz z dziekanem odebrała od niego osobistą przysięgę. Chociaż ceremonia była wydarzeniem kościelnym, jej skala sprawiła, że stała się również wydarzeniem narodowym, społecznym i popularnym. Uderzający w tych ceremoniach był luksus, a nawet przepych. W tym kontekście cechy typowo religijne były mniej widoczne, a fragmenty liturgii jeszcze mniej. Uderzające różnice, a nawet osobliwości, które pojawiają się w relacjach, mogą świadczyć o rzeczywistym wprowadzeniu nowych elementów do przebiegu ceremonii. Nie można wykluczyć, że brak jakiegoś szczegółu w konkretnym opisie jest po prostu wynikiem przeoczenia kronikarza. Należy podkreślić, że relacje kronikarzy są podporządkowane pewnym aspektom, co wyraźnie widać w przedstawieniu stałych elementów, często opisywanych tymi samymi terminami. Niemniej jednak każdy z opisywanych uroczystych wpisów był niepowtarzalną ceremonią naznaczoną stale zmieniającym się duchem czasu - nawet jeśli był to proces powolny.

Références

  1. Grabowski A., Dawne zabytki miasta Krakowa, Kraków 1850, [Google Scholar]
  2. Hoszowski K., Żywot Andrzeja Zawiszy Trzebickiego, biskupa krakowskiego, Kraków 1861, [Google Scholar]
  3. Jakubowski W., Stolarczyk M., Rzymsko-katolicka administracja kościelna na ziemiach polskich, Warszawa 2007, [Google Scholar]
  4. Kumor B., Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, 5. 1, Kraków 1999, [Google Scholar]
  5. Baczkowski K., Konarski Jan h. Abdank (1447-1525) [w:] PSB, t. 13, s. 458-461, [Google Scholar]
  6. Nowak T., Jan Albert (Olbracht, Wojciech) Waza (1612-1634) [w:] PSB, t. 10, s. 422-423, [Google Scholar]
  7. Czapliński W., Wyczawski H., Gembicki Piotr [w:] PSB, t. 7, s. 379-381, [Google Scholar]
  8. Piwarski K., Dąmbski Stanisław Kazimierz [w:] PSB, t. 5, s. 36-38, [Google Scholar]
  9. Czapliński W., Lipski Andrzej h. Grabie (1572-1631) [w:] PSB, t. 17, s. 415-417, [Google Scholar]
  10. Rożek M., Uroczystości w barokowym Krakowie, Kraków 1976, [Google Scholar]
  11. Relacje o stanie diecezji krakowskiej 1615-1765, wyd. W Müller, Lublin 1978, [Google Scholar]
  12. Wielewicki J., Dziennik spraw, t. III, Kraków 1889, [Google Scholar]
  13. Wyczawski H. E., Biskup Piotr Gembicki 1585-1657, Kraków 1957. [Google Scholar]

Téléchargements

Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.