Aller directement au menu principal Aller directement au contenu principal Aller au pied de page

Vol. 95 (2001): Nasza Przeszłość

Artykuły

"Spis ludności w Betlejem" w cyklu maryjnym kościoła w Tarłowie

  • Lidia Kwiatkowska-Frejlich
DOI: https://doi.org/10.52204/np.2001.95.135-166  [Google Scholar]
Publiée: 2001-06-30

Résumé

Ściany kościoła Świętej Trójcy w Tarłowie w diecezji sandomierskiej zdobi ciekawy cykl obrazów przedstawiających życie Najświętszej Maryi Panny. Wykonywane są w różnych technikach, sztukatorskich, al fresco i olejnych. Cykl obejmuje "Spis ludności w Betlejem", temat rzadko spotykany w sztuce, choć jest sceną biblijną (Łk 2,1-5). Eksperci, którzy badali nieliczne wizualne przedstawienia tej sceny, przyczynę jej niedostatku widzą w znikomym doktrynalnym znaczeniu wydarzenia i jego małej wartości dla konstrukcji fabuły. Wydaje się, że wybrano go jedynie po to, aby pokazać, dlaczego Józef udał się do Betlejem. Zdjęcie z Tarłowa przedstawia głównych uczestników wydarzenia, Marię, Józefa i celników. Co zaskakujące, pieniądze wręcza Maryja, a nie Józef. Dlaczego artysta zdecydował się zerwać z tradycją żydowską? Odpowiedzi należy szukać w okolicznościach założenia kościoła. Cykl jest elementem jednolitego układu wnętrza kościoła, wykonanego na zlecenie Mikołaja i Zbigniewa Oleśnickich i ukończonego w 1655 r. To oni byli darczyńcami fundacji Tarłów po przejściu z arianizmu na katolicyzm. Analiza ikonograficzna wnętrza kościoła wskazuje, że zawiera on opartą na doktrynie katolickiej odpowiedź na idee polskich antytrynitarzy (zwanych arianami lub braćmi polskimi). Cykl maryjny potwierdza katolicką wiarę we wcielenie Drugiej Osoby Trójcy. Układ symboli w "Spisie ludności w Betlejem" wskazuje, że zamierzeniem artysty było podkreślenie Dawidowego pochodzenia Jezusa po kądzieli, raczej poprzez Marię niż Józefa. Można to postrzegać jako polemikę z poglądem, że Jezus był biologicznym synem Józefa, a Maria pochodziła z linii Aarona, spopularyzowanym wśród polskich antytrynitarzy przez Szymona Budnego. Wnętrza Tarłowa sugerują, że scena "Spisu ludności w Betlejem" może jednak nieść ważne przesłanie w związku z katolicką nauką o wcieleniu Syna Bożego, Jezusa Chrystusa.

Références

  1. Białobrzeski M. , Postilla orthodoxa to jest: wykład świętych Ewangelij niedzielnych, i świąt uroczystych na cały rok, Kraków 1581. [Google Scholar]
  2. Dziubecki T. , Dzieciństwo NMP, w: Maryja Matka Chrystusa. Ikonografia nowożytnej sztuki kościelnej w Polsce, Warszawa 1987. [Google Scholar]
  3. Kwiatkowska-Frejlich L. , Sztuka w służbie kontrreformacji, Lublin 1998. [Google Scholar]
  4. Leśniakowska M., Tarłów — Sarmata ars moriendi, „Biuletyn Historii Sztuki” t. 46:1984. [Google Scholar]
  5. Liberiusz J. , Gospodyni Nieba i Ziemie Najświętsza Panna Maryja, Kraków 1657. [Google Scholar]
  6. Misiurek J. , Spory chrystologiczne w Polsce w drugiej połowie XVI wieku, Lublin 1984. [Google Scholar]
  7. Różycka-Bryzek A. , Bizantyńsko-ruskie malowidła w kaplicy zamku lubelskiego, Warszawa 1983. [Google Scholar]
  8. Smiglecki M. , O bóstwie przedwiecznym syna bożego, Wilno 1595. [Google Scholar]
  9. Tomkiewicz W. , Obrazy kolegiaty łowickiej, „Biuletyn Historii Sztuki” t. 28: 1966. [Google Scholar]
  10. Wuchalius J. , Żywot Panny Marii Matki P. Jezusowej, Kraków 1597. [Google Scholar]
  11. Wujk J. , Postilla catholica. To jest, kazania na ewangelie niedzielne i na odświętne przez cały rok, Kraków 1573. [Google Scholar]

Téléchargements

Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.