Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Wrocławski Przegląd Teologiczny

Tom 18 Nr 1 (2010)

Teologia systematyczna

Ryty i obrzędy procesu pojednania grzesznika w Kościele Zachodnim pierwszych wieków

DOI: https://doi.org/10.34839/wpt.2010.18.1.9-30  [Google Scholar]
Opublikowane: 04.04.2020

Abstrakt

Nella sollecitudine per la conversione del peccatore la Chiesa sviluppò diversi processi penitenziali. Già la comunità primitiva conobbe la prassi della scomunica del peccatore, per un tempo determinato, dalla comunione del popolo di Dio, per spingerlo alla conversione (cfr. 1 Cor 5,1-13). Per il perdono delle colpe quotidiane si ritenevano sufficienti la preghiera, il digiuno, l’elemosina e altre opere buone. Nell’epoca seguente solamente i cosiddetti peccati capitali, ai quali appartenevano innanzitutto l’apostasia, l’omicidio e l’adulterio, furono sottoposti a un pubblico procedimento penitenziale. A partire dal sec. VI, sotto l’influsso dei monaci itineranti iroscozzesi, si confessava la propria colpa a un sacerdote e se ne riceveva l’assoluzione. L’opera penitenziale, che originariamente doveva precedere l’assoluzione, poté ben presto essere compiuta dopo. Già nel sec. IX viene richiesto di confessarsi una o anche tre volte l’anno.

 

Bibliografia

  1. Adam K., Die kirchliche Sündenvergebung nach dem hl. Augustin, Paderborn 1917. [Google Scholar]
  2. Ambroży, De poenitentia, II, 47, w: Sources Chrétiennes 179, 164. [Google Scholar]
  3. Augustyn, Sermo 181, 7, w: Patrologia Latina 38, 982. [Google Scholar]
  4. Augustyn, Sermo 232, 7, w: Patrologia Latina 38, 1111. [Google Scholar]
  5. Augustyn, Sermo 392, 3, w: Patrologia Latina 13, 1085. [Google Scholar]
  6. Augustyn, Sermo 392, 4, w: Patrologia Latina 38, 1711. [Google Scholar]
  7. Carra M.B., Le sacrement de pénitence: aperçu historique, „Lumière et Vie” 70 (1964), no. 13. [Google Scholar]
  8. Celestyn I (hasło), w: Dictionnaire de théologie catholique, Paris 1932, kol. 2058. [Google Scholar]
  9. Celestyn I, Epistola 4, 3, w: Patrologia Latina 50, 431–432. [Google Scholar]
  10. Cezary z Arles, Sermo 30, 1, w: Sources Chrétiennes 243, 126. [Google Scholar]
  11. Cezary z Arles, Sermo 60, 1, w: Sources Chrétiennes 330, 58. [Google Scholar]
  12. Cezary z Arles, Sermo 60, 2, w: Sources Chrétiennes 330, 60. [Google Scholar]
  13. Cezary z Arles, Sermo 60, 3, w: Sources Chrétiennes 330, 60; 330, 62. [Google Scholar]
  14. Cyprian, De lapsis, 32, w: Patrologia Latina 4, 493. [Google Scholar]
  15. Cyprian, Epistola 59, 1, w: Patrologia Latina 3, 1014. [Google Scholar]
  16. Cyprian, Epistola 9, 2, w: Patrologia Latina 4, 251–252. [Google Scholar]
  17. Enarrationes in Psalmos, 61,23, w: Patrologia Latina 36, 746–747. [Google Scholar]
  18. Enchiridion, 65, w: Patrologia Latina 40, 263–264. [Google Scholar]
  19. Epistola 46, 1, w: Patrologia Latina 3, 717. [Google Scholar]
  20. Euzebiusz z Cezarei, Historia Kościoła, V, 28,12. [Google Scholar]
  21. Fürst A., Die Liturgie der alten Kirche, Münster 2008. [Google Scholar]
  22. Hermiasz Sozomen, Historia Kościoła, przeł. S. Kazikowski, Warszawa 1989. [Google Scholar]
  23. Innocenty I, Epistola 6, 6, w: Patrologia Latina 20, 498–499. [Google Scholar]
  24. Ireneusz, Adversus haereses, III, 4,3, w: Sources Chrétiennes 211, 50. [Google Scholar]
  25. Izydor z Sewilli, De libris et officiis eclesiasticis, II, 17,3, w: Patrologia Latina 83, 802. [Google Scholar]
  26. Jungmann J.A., Der Got-tesdienst der Kirche 6.-10. Tausend, wyd. 2, Innsbruck–Wien–München 1957. [Google Scholar]
  27. Jungmann J.A., Die lateinischen Bussriten in ihrer geschichtlichen Entwicklung, Innsbruch 1932. [Google Scholar]
  28. Jungmann J.A., Liturgie der christlichen Frühzeit bis auf Gregor den Grossen, Freiburg 1932. [Google Scholar]
  29. Jungmann J.A., Pfingstoktav und Kirchenbusse in der römischen Liturgie, Miscelanea Möhlberg I, Roma 1948. [Google Scholar]
  30. Korneliusz, Epistola 55, 15, w: Patrologia Latina 3, 824. [Google Scholar]
  31. Korneliusz, Epistola 6, 2, w: Patrologia Latina 3, 719–720. [Google Scholar]
  32. Leon I, Epistola 108, 4nn, w: w: Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio, red. J.D. Mansi i in., t. 6, Graz 1960, 6, 436–437. [Google Scholar]
  33. Mansi J.D i in.., Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio, t. 6, Graz 1960. [Google Scholar]
  34. Natalius, w: Sources Chrétiennes 41, 77. [Google Scholar]
  35. Poschmann B., Die abendländische Kirchenbusse im Ausgang des christlichen Altertums, München 1928. [Google Scholar]
  36. Schmitz H.J., Die Bussbücher und die Bussdisziplin der Kirche (nach handschriftlichen Quellen dargeschtellt), t.1, Mainz 1888 (reprint: Gratz 1958). [Google Scholar]
  37. Sermones, 232,8, w: Patrologia Latina 37, 1111. [Google Scholar]
  38. Statuta Ecclesia Antiqua, kan. 80, w: Patrologia Latina 56, 886. [Google Scholar]
  39. Statuta Ecclesia Antiqua, kan. 82, w: Patrologia Latina 56, 886. [Google Scholar]
  40. Synod w Agde, 506 r., kan. 15, w: Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio, red. J.D. Mansi i in., t. 6, Graz 1960, 8, 327. [Google Scholar]
  41. Synod w Agde, 506 r., kan. 44, w: Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio, red. J.D. Mansi i in., t. 6, Graz 1960, 8, 886. [Google Scholar]
  42. Synod w Ancyrze 314 r., w kan. 5, w: Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio, red. J.D. Mansi i in., t. 6, Graz 1960, 2, 515. [Google Scholar]
  43. Synod w Elwirze, 306 r., kan. 1, w: Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio, red. J.D. Mansi i in., t. 6, Graz 1960, 2, 471. [Google Scholar]
  44. Synod w Elwirze, 306 r., kan. 32, w: Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio, red. J.D. Mansi i in., t. 6, Graz 1960, 2, 11. [Google Scholar]
  45. Synod w Hipponie 393 r., kan. 30, w: Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio, red. J.D. Mansi i in., t. 6, Graz 1960, 3, 923; 3, 885. [Google Scholar]
  46. Synod w Kartaginie 419 r., kan. 7, w: Patrologia Latina 56, 866. [Google Scholar]
  47. Synod w Orleanie, 538 r., kan. 24, w: Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio, red. J.D. Mansi i in., t. 6, Graz 1960, 9, 18. [Google Scholar]
  48. Synod w Toledo 589 r., kan. 11, w: Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio, red. J.D. Mansi i in., t. 6, Graz 1960, 995. [Google Scholar]
  49. Tertulian, De poenitentia, 9, w: Patrologia Latina 1, 1243–1244. [Google Scholar]
  50. Tertulian, De poenitentia, IX, 4, w: Sources Chrétiennes 316, 180. [Google Scholar]
  51. Tertulian, De pudicitia XIII, 7, Patrologia Latina 2, 1003. [Google Scholar]
  52. Testamenta duodecim patriarcharum IV, 15, w: Patrologia Graeca 2, 1078. [Google Scholar]
  53. Traditio apostolica, 20, w: Sources Chrétiennes 11 bis, 78. [Google Scholar]
  54. Verheul A., Le sacrement de la réconciliation a travers les siècles, „Questions Liturgiques” 58 (1977). [Google Scholar]
  55. Vita Hilarii Arelani, w: Patrologia Latina 50, 1233. [Google Scholar]
  56. Vogel C., La „paenitentia in extremis” chez saint Cesaire évêque d’Arles (503–542), „Studia Patristica” 5 (1962), s. 416–423. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.