Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Wrocławski Przegląd Teologiczny

Vol. 29 No. 2 (2021)

Biblical Studies

Bible Translations of Names From the Conceptual Category of Birds in the Book of Job 28:7 with the Base Lexical Component of ‘Ostříž’– ‘Kobuz’ on Czech and Polish Materials

DOI: https://doi.org/10.34839/wpt.2021.29.2.7-28  [Google Scholar]
Published: 2021-12-27

Abstract

In this article, the author draws attention to translation issues, especially related to the avifauna lexis which appears on the pages of the Bible in the analyzed fragment of Job 28:7 in selected twelve Czech and eighteen Polish translations of the Holy Scripture. In the confrontational-lexical analysis, he describes not only the similarities, but above all the noticeable differences, i.e. changes in the equivalence of bird names and how and in what language form depending on the translation version this conceptual category of birds is used in translation by synonymous lexemes. The marginal presence of the Czech lexeme ostříž was noted. The remaining birds mentioned in Job 28:7 have so different lexical equivalents in individual Czech and Polish biblical translations that on the one hand it gives the impression of chaos, and on the other, reveals far-reaching freedom in translating avifaunic names.

References

  1. Achtemeier P.J., Encyklopedia biblijna, seria: Prymasowska Seria Biblijna, Warszawa 2004. [Google Scholar]
  2. Bělič J., Kamiš A., Kučera K., Malý staročeský slovník, Praha 1978. [Google Scholar]
  3. Bible česká. Díl prvý: Knihy Starého zákona, Svazek II. Ester – Sirachovcova, tłum. J. Hejčl, Praha 1921. [Google Scholar]
  4. Biblia. To iest księgi starego y nowego przymierza znowu z ięzyka Ebreyskiego, Greckiego, Łacińskiego na polski przełożone, tłum. S. Budny (1572), https://www.dbc.wroc.pl/dlibra/publication/4425/edition/4263/content [dostęp: 19.10.2021]. [Google Scholar]
  5. Briks P., Podręczny słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu, seria: Prymasowska Seria Biblijna, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  6. Brückner A., Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 1927/1993. [Google Scholar]
  7. Catholic liturgical translation, O Bohu, http://www.obohu.cz/bible/index.php?styl=KLP&k=Jb&kap=28 [dostęp: 19.10.2021]. [Google Scholar]
  8. Cygański M., Myślistwo ptasie, Kraków 1584/Warszawa 2014. [Google Scholar]
  9. Černý J., Holeš J., Sémiotika, Praha 2004. [Google Scholar]
  10. Driver G.R., Birds in the Old Testament, „Palestine Exploration Quarterly” 87/1 (1955), s. 5–20. [Google Scholar]
  11. Hadravová A., Kniha dvacatera umění mistra Pavla Žídka část přírodovědná, Praha 2008. [Google Scholar]
  12. Hagen M., Realia biblica geographica, naturalia, archaeologica, quibus compendium introductionis Biblicae completur et illustratur, auctore M.H, Parisiis 1914. [Google Scholar]
  13. Haller J., Český slovník věcný a synonymický, sv. 1, Praha 1969. [Google Scholar]
  14. Hampl L., Świat awifauny II w polskich i czeskich przekładach Pisma Świętego (ptactwo czyste i nieczyste), seria: Wymiary Humanistyki, Rozprawy Naukowe 53, Bielsko-Biała 2014. [Google Scholar]
  15. Heller J., Vocabularium biblicum septen linguarum – Biblický slovník sedmi jazyků hebrejsko-řecko-latinsko-anglicko-německo-maďarsko-český, Praha 2000. [Google Scholar]
  16. Hudec K., Ptáci v českém životě a kultuře, Praha 2017. [Google Scholar]
  17. Jakubiec C., Księga Hioba. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy. Pismo Święte Starego Testamentu, t. 7, cz. 1, Poznań–Warszawa 1974. [Google Scholar]
  18. Jungmann J., Slovník česko-německý, t. 2: K–O, Praha 1836. [Google Scholar]
  19. Karłowicz J., Kryński A., Niedźwiecki W., Słownik języka polskiego, t. 2: H–M, Warszawa 1902/1952. [Google Scholar]
  20. Kępa D., Pochodzenie wyrazu a współczesny obraz językowy odpowiadającego mu desygnatu na przykładzie nazw gatunkowych ptaków, [w:] Przeszłość w językowym obrazie świata, A. Pajdzińska, P. Krzyżanowski (red.), Lublin 1999, s. 137–148. [Google Scholar]
  21. Kępa-Figura D., Kategoryzacja w komunikacji językowej na przykładzie leksemu ptak, Lublin 2007. [Google Scholar]
  22. Koehler L., Baumgartner W., Stamm J., Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu, t. 1, P. Dec (red.), seria: Prymasowska Seria Biblijna, Warszawa 2008. [Google Scholar]
  23. Komárek S., Ptáci v Čechách v letech 1360-1890 aneb tajemství rytíře von Sacher-Masocha, Praha 2007. [Google Scholar]
  24. Kruszewicz A.G., Ptaki Polski. Mała encyklopedia ilustrowana, Warszawa 2017. [Google Scholar]
  25. Księga Ijoba, Nowa Biblia Gdańska, [w:] Śląskie Towarzystwo Biblijne, https://www.biblest.com.pl/stb/stest/ijob/ijob.html [dostęp: 19.10.2021]. [Google Scholar]
  26. Księga Ijob, tłum. J. Cylkow, Kraków 1903. [Google Scholar]
  27. Księga Hioba 28, [w:] BibliePolskie.pl. Przekłady Biblii na język polski, /http://bibliepolskie.pl/zzteksty_ch.php?wid=21&book=18&chapter=28&e= [dostęp: 19.10.2021]. [Google Scholar]
  28. Kufnerová Z., Čeština a překládání, Jinočany 2009. [Google Scholar]
  29. Kuśmirek A., Hebrajsko-polski Stary Testament Pięcioksiąg. Przekład interlinearny z kodami gramatycznymi, transliteracją oraz indeksem rdzeni, seria: Prymasowska Seria Biblijna, Warszawa 2003. [Google Scholar]
  30. Kuśmirek A., Hebrajsko-polski Stary Testament Pisma. Przekład interlinearny z kodami gramatycznymi, transliteracją i indeksem rdzeni hebrajskich i aramejskich, seria: Prymasowska Seria Biblijna, Warszawa 2009. [Google Scholar]
  31. Lakoff G., Women, Fire and Dangerous Things. What Categories Reval About the Mind, Chicago 1987. [Google Scholar]
  32. Lakoff G., Johnson M., Metafory w naszym życiu, tłum. T.P. Krzeszowski, Warszawa 1988. [Google Scholar]
  33. Lakoff G., Johnson M., Metafory, kterými žijeme, tłum. T. Čejka, Brno 2002. [Google Scholar]
  34. Langacker R.W., Foundations of Cognitive Grammar, vol. 1, Stanford 1987. [Google Scholar]
  35. Langacker R.W., Kardela H., Wykłady z gramatyki kognitywnej: Kazimierz nad Wisłą, grudzień 1993, Lublin 1995. [Google Scholar]
  36. Langacker R.W., Model dynamiczny oparty na uzusie językowym, [w:] Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego, E. Dąbrowska, W. Kubiński (red.), Kraków 2003, s. 30–117. [Google Scholar]
  37. Łach S., Księga Kapłańska. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy. Pismo Święte Starego Testamentu, t. 2, cz. 1, Poznań–Warszawa 1970. [Google Scholar]
  38. Nechutová J., Ptačí zahrádka, Brno 1991. [Google Scholar]
  39. MacKenzie R., Murphy R., Księga Hioba, [w:] Katolicki komentarz biblijny, W. Chrostowski (red.), seria: Prymasowska Seria Biblijna, Warszawa 2001, s. 445–480. [Google Scholar]
  40. Michálek E., Česká slovní zásoba v Klaretových slovnících, Praha 1989. [Google Scholar]
  41. Milgrom J., Leviticus 1-16. The Anchor Bible, A New Translation with Introduction and Commentary, New York–London–Toronto–Sydney–Auckland 1991. [Google Scholar]
  42. Mokienko V., Wurm A., Česko-ruský frazeologický slovník, Olomouc 2002. [Google Scholar]
  43. Mrhačová E., Názvy zvířat v české frazeologii a idiomatice, Filozofické fakulty Ostravské univerzity, číslo 124, Ostrava 1999. [Google Scholar]
  44. Mrhačová E., Česko-polské jazykovědné studie, Racibórz 2013. [Google Scholar]
  45. Mrhačová E., Balowski M., Česko-polský frazeologický slovník, Ostrava 2009. [Google Scholar]
  46. Mrhačová E., Ponczová R., Zvířata v české a polské frazeologii a idiomatice. Česko-polský a polsko- český slovník, Šenov u Ostravy 2003. [Google Scholar]
  47. Online knihovna Strážné věže, https://wol.jw.org/cs/wol/b/r29/lp-b/nwt/18/28#s=7&study=discover [dostęp: 19.10.2021]. [Google Scholar]
  48. Packer J.I., Tenney M.C., Słownik tła Biblii, W. Chrostowski (red.), seria: Prymasowska Seria Biblijna, Warszawa 2007. [Google Scholar]
  49. Pavlíkův studijní překlad – Bible, tłum. M. Pavlík, Kroměříž 2014. [Google Scholar]
  50. Pět Knih Mojžíšových včetně Haftarot s českým překladem rabína Efraima Sidona, Praha 2012. [Google Scholar]
  51. Pípal B., Hebrejsko-český slovník ke Starému zákonu, Praha 2006. [Google Scholar]
  52. Popowski R., Septuaginta, czyli Biblia Starego Testamentu wraz z księgami deuterokanonicznymi i apokryfami, seria: Prymasowska Seria Biblijna, Warszawa 2014. [Google Scholar]
  53. Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, Zgółkowa H. (red.), t. 16, Poznań 1998. [Google Scholar]
  54. Rejzek J., Český etymologický slovník, Voznice 2001. [Google Scholar]
  55. Slovník spisovné češtiny pro školu a veřejnost, J. Filipec, F. Daneš, V. Mejstřík (red.), Praha 2005. [Google Scholar]
  56. Slovník současné češtiny správně česky, Brno 2011. [Google Scholar]
  57. Sławski F., Słownik etymologiczny języka polskiego, t. 2: K–Kot, Kraków 1958–1965. [Google Scholar]
  58. Styblík V., Tajemství slov, Praha 2006. [Google Scholar]
  59. Szymczak M., Słownik języka polskiego, t. 1: A–K, Warszawa 1978. [Google Scholar]
  60. Šmilauer V., Česká jména ptáků v Klaretově Fysiologiáři, „Listy filologické” 67/1–2 (1940), s. 383–394. [Google Scholar]
  61. Taylor J.R., Kategoryzacja w języku, prototypy w teorii językoznawczej, tłum. A. Skucińska, Kraków 2001. [Google Scholar]
  62. Taylor J.R., Gramatyka kognitywna, tłum. M. Buchta, Ł. Wiraszka, Kraków 2007. [Google Scholar]
  63. Veleslavín D.A., Nomenclator quadrilinguis boemico-latino-graeco-germanicus, Praha 1598/2015. [Google Scholar]
  64. Velký česko-polský frazeologický slovník, Orłoś T.Z. (red.), Kraków 2009. [Google Scholar]
  65. Vladimir Sramek – Old Testament translation (1947), O Bohu, http://www.obohu.cz/bible/index.php?styl=VS&k=Jb&kap=28 [dostęp: 19.10.2021]. [Google Scholar]
  66. Výklady ke Starému zákonu III. Knihy naučné Jób až Píseň písní, připravila Starozákonní komise, Praha 1998. [Google Scholar]
  67. Wierzbicka A., Nazwy zwierząt, [w:] O definicjach i definiowaniu, J. Bartmiński, R. Tokarski (red.), Lublin 1993, s. 251–267. [Google Scholar]
  68. Wierzbicka A., Język – Umysł – Kultura, J. Bartmiński (red.), Warszawa 1999. [Google Scholar]
  69. Wierzbicka A., Semantyka. Jednostki elementarne i uniwersalne, Lublin 2006. [Google Scholar]
  70. Wierzbicka A., Słowa klucze. Różne języki – różne kultury, tłum. I. Duraj-Nowosielska, Warszawa 2007. [Google Scholar]
  71. Zaorálek J., Lidová rčení, Praha 2000. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.