Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Językoznawstwo baner

Nr 11 (2017)

Artykuły

Frazeologizmy w słownikach polskiej gwary przestępczej, wydanych do lat 30. XX wieku

DOI: https://doi.org/10.25312/2391-5137.11/2017_73-86  [Google Scholar]
Opublikowane: 06.02.2018

Abstrakt

W niniejszym artykule dokonano przeglądu słowników polskiej gwary przestępczej, które zostały opublikowane do lat 30. XX wieku. XX wiek. Szczególną uwagę zwrócono na słowniki i dzieła XIX wieku, ponieważ w tym czasie powstaje większość dzieł leksykograficznych takich autorów jak Estreicher, Kurka, Ludwikowski i Walczak. Szczególne miejsce zajmuje praca H. Ułaszyna, który na podstawie twórczości K. Rusieckiego opracował słownik odzwierciedlający gwarę przestępczą z lat czterdziestych XIX wieku. Zwrócono uwagę na jednostki frazeologiczne wybrane z utworów leksykograficznych wspomnianych autorów, a także S.Udzieli, J. Los, J. Jaworskiego i A. Landau. Podjęta została próba porównania czterech słowników z punktu widzenia zawartości w nich niektórych jednostek frazeologicznych, a także wyjaśnienia przyczyn rozbieżności. Otrzymane wyniki wraz z hipotezą o pochodzeniu przytaczanych jednostek frazeologicznych przedstawiono w tabeli.

Bibliografia

  1. Bruckner A., Polnish-russische Intermedien des XVII Jahrhunderts // „Archiv fur slavische Philologie XIII”, 1891, s. 224–236, 398–417. [Google Scholar]
  2. Budziszewska W., Żargon ochweśnicki, Łódź 1957. [Google Scholar]
  3. Dejna K., Ile mamy języków polskich, // „Język Polski”, nr 1, 1980, s. 30–43. [Google Scholar]
  4. Estreicher K., Szwargot więzienny, Kraków–Warszawa 1903. [Google Scholar]
  5. Geremek B., O językach tajemnych, // „Teksty: teoria literatury, krytyka interpretacja”, nr 2(50), 1980, s. 13–36, http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Teksty_teoria_literatury_krytyka_interpretacja/Teksty_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r1980-t-n2_(50)/Teksty_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r1980-t-n2_(50)-s13-36/Teksty_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r1980-t-n2_(50)-s13-36.pdf. [Google Scholar]
  6. Kania S., Słownik agrotyzmów, Warszawa 1995. [Google Scholar]
  7. Kurka A., Słownik mowy złodziejskiej, Lwów 1907. [Google Scholar]
  8. Ludwikowski W., Walczak H., Żargon mowy przestępców. „Blatna muzyka”. Ogólny zbiór słów gwary złodziejskiej, Warszawa 1922. [Google Scholar]
  9. Łoś J., Słowniczek gwary więziennej, „Język Polski”, I. 10, 1913, s. 296–298. [Google Scholar]
  10. MSZP – Mały słownik zaginionej polszczyzny, pod red. F. Wysocka, Kraków 2003. [Google Scholar]
  11. Maisel W., Poznański słowniczek żargonu złodziejskiego z XVI wieku, [w:] „Język Polski”, XXXVI, Zesz. 1, 1956, s. 74–75. [Google Scholar]
  12. Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich. W oparciu o dzieło Samuela Adalberga opr. zesp. red. pod kier. J. Krzyżanowskiego, t. 1–4, Warszawa 1969. [Google Scholar]
  13. Pigoń S., Wstęp, [w:] Jurkowski J., Tragedia o polskim scylurusie i trzech synach koronnych ojczyzny polskiej, Kraków 1949, s. 3–14. [Google Scholar]
  14. Rak M., Kilka uwag o socjolekcie przestępczym polszczyzny przedwojennego Lwowa, „Socjolingwistyka”, nr 30, 2016, s. 133–145. [Google Scholar]
  15. Słownik języka polskiego, pod red. B. Linde, t. 1–6, Warszawa 1994–1995 (reprint wydania II, Lwów 1854–1860). [Google Scholar]
  16. Stępniak K., Słownik tajemnych gwar przestępczych, London 1993. [Google Scholar]
  17. Ułaszyn H., Język złodziejski. La langue des voleurs, Łódź 1951. [Google Scholar]
  18. Ułaszyn H., Przyczynki leksykalne. Gwara złodziejska z około roku 1840, [w:] Ułaszyn H., Studia onomastyczne i socjolingwistyczne, Poznań 2009, s. 46–61. [Google Scholar]
  19. Wilkoń A., Typologia socjolektów, [w:] „Socjolingwistyka”, t. VIII, pod red. W. Lubasia. [Google Scholar]
  20. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1988, s. 83–94. [Google Scholar]
  21. Walczak B., Najstarszy słowniczek gwary złodziejskiej, https://wbc.macbre.net/document/5611/najstarszy-polski-sowniczek-gwary-zodziejskiej.html. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.