Skip to main navigation menu Skip to main content Skip to site footer
Językoznawstwo baner

No. 3/24 (2025)

Articles

Linguistic etiquette in teaching Polish as a foreign language. New challenges

DOI: https://doi.org/10.25312/j.9752  [Google Scholar]
Published: 2025-10-07

Abstract

The article addresses the challenges associated with teaching linguistic etiquette in the context of learning Polish as a foreign language. It highlights the discrepancies between the standard norm and the actual language usage by native speakers. The author discusses recent changes in Polish linguistic etiquette, such as the reduction of communicative distance, the interchangeable use of polite and colloquial forms, and the growing prevalence of inclusive language forms. The article also emphasizes the importance of pragmatic and cultural competence in effective language instruction and underscores the need to adapt the teaching of Polish as a foreign language to the dynamic evolution of contemporary Polish.

References

  1. Anusiewicz J. (1994), Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. [Google Scholar]
  2. Bańko M., Linde-Usiekniewicz J., Łaziński M. (2020), Rekomendacje dotyczące języka niedyskryminującego na Uniwersytecie Warszawskim, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. [Google Scholar]
  3. Biel Ł. (2007), Językowy obraz relacji interpersonalnych: różnice w wyrażaniu dystansu psychologicznego i społecznego w języku angielskim i polskim, [w:] A. Szczęsny, K. Hejwowski (red.), Językowy obraz świata w oryginale i przekładzie, Siedlce: Instytut Lingwistyki Stosowanej UW, s. 513–521. [Google Scholar]
  4. Biłas-Pleszak E., Maciołek M., Sujkowska-Sobisz K., Śmiech J., Tambor J., Wąsińska K. (2023), Inkluzywny narzędziownik stanowisk, funkcji i zawodów w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (słownik fleksyjno-słowotwórczy), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. [Google Scholar]
  5. Bojarska K. (2011), Wpływ androcentrycznych i inkluzywnych płciowo konstrukcji językowych na skojarzenia z płcią, „Studia Psychologiczne”, vol. 49, nr 2, s. 53–68. [Google Scholar]
  6. Bralczyk J., Mosiołek-Kłosińska K. (red.) (2001), Zmiany w publicznych zwyczajach językowych, Warszawa: Rada Języka Polskiego. [Google Scholar]
  7. Czechowska A. (2005), O poprawności gramatycznej aktów grzecznościowych u cudzoziemców, [w:] P. Garncarek (red.), Nauczanie języka polskiego jako obcego i polskiej kultury w nowej rzeczywistości europejskiej, Warszawa: Uniwersytet Warszawski, s. 104–114. [Google Scholar]
  8. Dąbrowska A. (2001), O sposobach zmniejszania dystansu między rozmówcami, [w:] G. Habrajska (red.), Język w komunikacji. T. 1, Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, s. 187–194. [Google Scholar]
  9. Granat A. (2015), Intencja skracania dystansu i jej skuteczność w mediach – mówienie o kimś „po nazwisku”, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio FF – Philologiae”, vol. XXXIII. s. 19–33. [Google Scholar]
  10. Handke K. (1994), Język a determinanty płci, [w:] J. Anusiewicz, K. Handke (red.), Język a kultura, t. 9: Płeć w języku i kulturze, Wrocław: Wydawnictwo Wiedza o Kulturze, s. 9–29. [Google Scholar]
  11. Huszcza R. (1980), O gramatyce grzeczności, „Pamiętnik Literacki”, nr 71/1, s. 175–186. [Google Scholar]
  12. Karwatowska M., Szpyra-Kozłowska J. (2005), Lingwistyka płci. Ona i on w języku polskim, Lublin: Wydawnictwo UMCS. [Google Scholar]
  13. Kawamoto Y. (2022), Przejście na ty jako demokratyzacja w języku polskim. Analiza danych ankietowych, „LingVaria”, nr 2(34), s. 111–128. [Google Scholar]
  14. Klemensiewicz Z. (1946), Pan i obywatel, „Język Polski”, vol. XXVI, s. 33–42. [Google Scholar]
  15. Kola A. i in. (2016), Język równościowy, Warszawa: „Razem mamy siłę: STOP DYSKRYMINACJI!”, Amnesty International Polska. [Google Scholar]
  16. Krawczuk A. (2008), Nauczanie Ukraińców polskiej etykiety językowej (zwracanie się do adresata), [w:] W. Miodunka, A. Seretny (red.), W poszukiwaniu nowych rozwiązań. Dydaktyka języka polskiego jako obcego u progu XXI wieku, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 301–312. [Google Scholar]
  17. Krawczuk A. (2012), Wybrane akty etykiety językowej w polszczyźnie ukraińskich studentów, „Język a Kultura”, t. 23, s. 165–180. [Google Scholar]
  18. Łaziński M. (2006), O panach i paniach. Polskie rzeczowniki tytularne i ich asymetria rodzajowo-płciowa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. [Google Scholar]
  19. Łaziński M. (2023), Feminatywy oraz inne spory o słowa. Próba diagnozy i propozycje pozytywne, „Socjolingwistyka”, nr XXXVII, s. 345–368. [Google Scholar]
  20. Marcjanik M. (1993), Etykieta językowa, [w:] J. Bartmiński (red.), Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. T. 2: Współczesny język polski, Wrocław: Wydawnictwo Wiedza o Kulturze, s. 271–281. [Google Scholar]
  21. Marcjanik M. (2008), Wielkie zmiany przyjdą jutro. O przemianach w językowych obyczajach grzecznościowych, „Język a Kultura”, nr 20, s. 89–98. [Google Scholar]
  22. Marcjanik M. (2015), Współczesna etykieta językowa – zmierzch wartości?, „Studia Medioznawcze”, nr 4(63), s. 115–119. [Google Scholar]
  23. Marcjanik M. (2020), Słownik językowego savoir-vivre’u, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. [Google Scholar]
  24. Marcjanik M. (2022), ABC grzeczności językowej, [w:] M. Bańko (red.), Polszczyzna na co dzień, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 245–313. [Google Scholar]
  25. Markowski A. (2018), Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. [Google Scholar]
  26. Mazan D. (1994), Nierównouprawnienie w etykiecie. Na materiale korespondencji prywatnej, [w:] J. Anusiewicz, K. Handke (red.), Język a kultura, t. 9: Płeć w języku i kulturze, Wrocław: Wydawnictwo Wiedza o Kulturze. [Google Scholar]
  27. Miemietz B. (1993), Motivation zur Motion. Zur Bezeichnung von Frauen durch Feminina und Maskulina im Polnischen, Frankfurt: Peter Lang. [Google Scholar]
  28. Nasalski I. (2020), Funkcje i dysfunkcje języka inkluzywnego, ze szczególnym uwzględnieniem asymetrii rodzajowej w języku polskim, „Socjolingwistyka”, t. 34, s. 275–294. [Google Scholar]
  29. Niepytalska-Osiecka A. (2021), Mieszkańcy i mieszkanki – symetryczne informowanie o płci jako przejaw języka niedyskryminującego, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica”, nr 55, s. 57–72. [Google Scholar]
  30. Nowakowska M.M. (2011), Podstawy etykiety językowej w wybranych podręcznikach do nauki języka polskiego jako obcego, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 18, s. 201–209. [Google Scholar]
  31. Nowosad-Bakalarczyk M. (2009), Płeć a rodzaj gramatyczny we współczesnej polszczyźnie, Lublin: Wydawnictwo UMCS. [Google Scholar]
  32. Ożóg K. (2005), Współczesny model polskiej grzeczności językowej, „Język a Kultura”, nr 17, s. 9–15. [Google Scholar]
  33. Pytel-Pandey D. (2023), Formy adresatywne w języku współczesnej polityki, [w:] U. Patocka-Sigłowy, M. Noińska (red.), Język – polityka – ideologia, t. 2, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, s. 84–98. [Google Scholar]
  34. Rabczuk A. (2012), „Elo ziom!”, a może „Dzień dobry Panu”? – grzeczność w procesie glottodydaktycznym, [w:] P. Garncarek, P. Kajak (red.), Kultura popularna w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Warszawa: Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców „Polonicum” Uniwersytetu Warszawskiego, s. 235–249. [Google Scholar]
  35. Rabczuk A. (2017), Polska grzeczność językowa w praktyce glottodydaktycznej. Wybrane aspekty, „Kwartalnik Polonicum”, nr 24, s. 15–24. [Google Scholar]
  36. Schmidt S. (2004), Kompetencja komunikacyjna Niemców w polskich aktach grzeczności językowej. Perspektywa glottodydaktyczna, Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna im. A. Gieysztora. [Google Scholar]
  37. Steciąg M., Hawrysz M., Kaczor M., Kładoczny P., Rostkowska K. (2024), Leksykon żeńskich nazw stanowisk, funkcji i tytułów na Uniwersytecie Zielonogórskim, Zielona Góra: Wydawnictwo Instytutu Filologii Polskiej. [Google Scholar]
  38. Szott M. (2024), Przemiany w języku i ich odzwierciedlenie w materiałach do nauczania języka polskiego jako obcego. Analiza serii Hurra!!! Po polsku oraz Polski, krok po kroku pod kątem obecności form języka włączającego, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, nr 31, 283–294. [Google Scholar]
  39. Szpyra-Kozłowska J. (2021), O językowej nierówności płci i jej konsekwencjach, „Socjolingwistyka”, nr XXXV, s. 413–430. [Google Scholar]
  40. Sztabnicka-Gradowska E. (2019), Współczesne teorie grzeczności językowej i ich wpływ na badania w obszarze glottodydaktyki polonistycznej, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 26, s. 97–119. [Google Scholar]
  41. Tambor J. (2013), Kobiety w języku polskim. O formach żeńskich raz jeszcze z perspektywy języka polskiego jako obcego, [w:] A. Burzyńska-Kamieniecka, A. Libura (red.), Sapientia ars vivendi, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut, s. 345–360. [Google Scholar]
  42. Walkiewicz A. (2022), Językowe wykładniki niebinarności płci w polszczyźnie, „Prace Językoznawcze”, vol. XXIV/1, s. 85–100. [Google Scholar]
  43. Wolański A. (2023), Neutratywy, https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/Neutratywy;23008.html [dostęp: 17.05.2025]. [Google Scholar]
  44. Zgółkowa H., Zgółka T. (2023), Językowy savoir-vivre, Poznań: Wydawnictwo Vioratoria. [Google Scholar]
  45. Żurek A. (2008), Grzeczność językowa w polszczyźnie cudzoziemców: wybrane zagadnienia, Łask: Oficyna Wydawnicza Leksem. [Google Scholar]
  46. Формановская Н. (2002), Русский речевой этикет: нормативный социокультурный контекст, Москва: Русский Язык./Formanovskaâ N. (2001), Russkij rečevoj ètiket: normativnyjsociokulʹturnyj kontekst, Moskva: Russkij Âzyk. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.

Similar Articles

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 > >> 

You may also start an advanced similarity search for this article.