Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Nasza Przeszłość

Tom 131 (2019): Nasza Przeszłość

Artykuły

Rola Kazimiery Gruszczyńskiej i Sióstr Franciszkanek od Cierpiących w opiece nad bezdomnymi na przełomie XIX i XX w.

DOI: https://doi.org/10.52204/np.2019.131.133-149  [Google Scholar]
Opublikowane: 30.06.2019

Abstrakt

Warszawa przełomu wieków to miasto pełne kontrastów. Z jednej strony przeobrażenia polityczne, społeczne, gospodarcze i ekonomiczne wpływały na rozwój aglomeracji miejskiej, z drugiej natomiast zauważa się narastanie problemów, które można określić, jako patologie społeczne. Z pewnością do nich można zaliczyć zjawisko bezdomności. Na ulicach XIX-wiecznej stolicy można było zauważyć wielu włóczęgów, żebraków, tułaczy, pijaków, prostytutki, często też dzieci, nie mających dachu nad głową. Chcąc zainteresować szersze środowisko losem tych ubogich, przedstawiano ich trudną sytuację, opisując ją w codziennej prasie, w publikowanych na łamach dzienników felietonach czy kronikach. Szukano także rozwiązań dla niedoli ludzi dotkniętych bezdomnością, tworząc dla nich m.in. czasowe przytułki, organizując miejsca pracy, tanie kuchnie czy herbaciarnie. Jedną z inicjatorek powstania przytułków noclegowych dla najuboższych w Warszawie była założycielka Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek od Cierpiących, Kazimiera Gruszczyńska. Dzięki jej staraniom, losem osób bezdomnych na terenie Warszawy, udało się zainteresować arystokrację, także działaczy społecznych oraz urzędników rządowych. W wyniku wspólnie pojętych działań, z inicjatywy Matki Kazimiery, w stolicy utworzono pięć przytułków dla najuboższych: na Pradze, na Szerokim Dunaju, na Pańskiej oraz na Solcu. We wszystkich przytułkach bezdomnymi opiekowały się siostry franciszkanki od cierpiących. Praca sióstr franciszkanek od cierpiących w przytułkach zakończyła się wraz z przybyciem do Warszawy generała Iosifa Władimirowicza Hurki. Wówczas odebrano siostrom możliwość zajmowania się tymi biedakami, skonfiskowano inwentarz, a zarząd nad placówkami przejęła żona generała. Dla bezdomnych zbudowano przemyślane przytułki noclegowe, utworzono tanie kuchnie oraz dano możliwość podejmowania drobnych prac zarobkowych. Po części opieką nad „ludźmi ulicy” zajęli się także albertyni.

Bibliografia

  1. Gruszczyńska K., Historia Zgromadzenia S.S. Franciszkanek od Cierpiących, oprac. L. Czermińska, J. Marecki, Kraków 2019 [Google Scholar]
  2. Bandrowski J., Najnieszczęśliwsi, Warszawa 1901. [Google Scholar]
  3. Bołdyrew A., Społeczeństwo Królestwa Polskiego wobec patologii społecznych w latach 1864-1914, Łódź 2016. [Google Scholar]
  4. Bołdyrew A., Społeczne inicjatywy na rzecz walki z patologiami w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX w., „Studia Gdańskie”, t. 31, Gdańsk- Oliwa 2012. [Google Scholar]
  5. Bołdyrew A., Źródła do badań nad ochronkami jako instytucjami opiekuńczowychowawczymi w Królestwie Polskim w XIX i na początku XX wieku, „Ignatianum” nr 19/2: 2016. [Google Scholar]
  6. Czermińska L., Duchowość Sióstr Franciszkanek od Cierpiących, Łódź 2009. [Google Scholar]
  7. Czermińska L., Wszystko zaczęło się w Kozienicach… Życie i dzieło Sługi Bożej Kazimiery Gruszczyńskiej (1848-1927), Kozienice 2017. [Google Scholar]
  8. Drozdowski M.M., Zahorski A., Historia Warszawy, Warszawa 2004. [Google Scholar]
  9. Kępski C., Towarzystwa dobroczynności w Królestwie Polskim (1815-1914), Lublin 1993. [Google Scholar]
  10. Kośka M., Pomoc społeczna w zaborze rosyjskim w świetle akt Rady Głównej Opiekuńczej Szpitali 1832-1870, [w:] Nędza i dostatek na ziemiach polskich od średniowiecza po wiek XX, pod red. J. Sztetyłły, Warszawa 1992. [Google Scholar]
  11. Krótkie wspomnienie o Marji z Tabęckich mecenasowej Wrotnowskiej, Warszawa, 1910. [Google Scholar]
  12. Markiewiczowa H., Działalność opiekuńczo-wychowawcza Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności 1814-1914, Warszawa 2002. [Google Scholar]
  13. Mazur E., Dobroczynność w Warszawie XIX wieku, Warszawa 1999. [Google Scholar]
  14. Międzyrzecki A., Warszawa Prusa i Gierymskiego. Szkice z dawnej Warszawy, Warszawa 1957. [Google Scholar]
  15. Olszewski D., W służbie cierpiącym. Charyzmat Kazimiery Gruszczyńskiej (1848-1927), Niepokalanów 1991. [Google Scholar]
  16. Pękowska M., Opieka państwowa w Królestwie Polskim do 1870 roku w świetle przepisów prawnych, „Kieleckie Studia Pedagogiczne”, t. 9: 1994. [Google Scholar]
  17. Pietrzak-Komar K., Wykluczenie bezdomnych, „Warmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy, Nauki Społeczne”, nr 1:2015. [Google Scholar]
  18. Piotrowska-Marchewa M., Nędzarze i Filantropi. Problem ubóstwa w polskiej opinii publicznej w latach 1815-1863, Toruń 2004. [Google Scholar]
  19. Wagner K., Bale w Warszawie drugiej połowy XIX w., http://www.wilanowpalac. pl/bale_w_warszawie_drugiej_polowy_xix_w.html, [dostęp: 25.07.2018]. [Google Scholar]
  20. Chmiel Z., Zbiórki i datki dobroczynne w Warszawie końca XIX wieku, http://www.wilanowpalac.pl/zbiorki_i_datki_dobroczynne_w_warszawie_ konca_xix_wieku.html, [dostęp: 25.07.2018]. [Google Scholar]

Downloads

Download data is not yet available.